Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz zeynibimize bildiğiniz üzere İBB Başkanı
00:17ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasıyla
00:21yurt genelinde protestolar hız kazandı ve devam ediyor elbette sokakta bir biçimde
00:27protestolar sürerken Cumhuriyet Halk Partisi'nden bir de boykot çağrısı gelmişti.
00:31Belli başlı aslında iktidara görelik, iktidara yakın olduğunu ima ettiği markalara yönelik
00:38kendi seçmeninden oralardan bir biçimde alışveriş yapılmamasını, bu firmalara para kazandırılmamasını
00:45bir boykot düzenlenmesini istemişti CHP lideri özel.
00:48Aslında bu boykot yurttaşlar tarafından da biraz genişletildi.
00:52Şimdi ne kadar etkili olabilir?
00:54Ekonomiye nasıl etkili olur?
00:57Hepsini konuşacağız.
00:58Prof. Dr. Oğuz Oyan bizimle.
01:00Hocam hoş geldiniz.
01:02Hoş bulduk sevgilim.
01:04İyi yayınlar.
01:06Teşekkür ediyorum.
01:07Şimdi dilerseniz şuradan başlamak istiyorum ben.
01:10Aslında bu boykot meselesi ilk dirilendirildiği andan itibaren şöyle eleştiriler aldı.
01:15Ülke ekonomisi zaten kötü.
01:17Bu durumda daha kötü etkiler.
01:19Türkiye ekonomisi için bu yerli ve milli olan markalara vesaire böyle boykot yapılmamalıdır gibi.
01:27Böyle bir algı var.
01:28Doğru mudur?
01:29Bir temeli var mıdır?
01:30Ülke ekonomisi nasıl etkilenir?
01:33Evet yani bir kere burada bir çarpıtmaya başvuruluyor.
01:38Yani yerli milli lafı üzerinden her zamanki gibi.
01:43Yani öyle bir şey yok.
01:45Yani yerli milli markaları boykot etmek gibi bir çıkış noktası yok.
01:50Kaldı ki bu markaların çoğu ya yabancı ya yabancı ortaktır zaten.
01:55Ama burada yabancı mallara karşı boykot dinamiği de yok.
01:59Yani yerli yabancı ayrımı üzerinden gitmiyor.
02:02Bu boykot aslında iktidara destek veren dolayısıyla onun şu anki operasyonlarına bu faşizan eğilimlerine destek veren
02:13İstanbul Belediye Başkanı'nın görevden alınmasına yani aslında bir sivil darbe yapılmasına karşı değil de onun yanında duran, onu destekleyen bir takım şirketlere karşı boykot yapılıyor onların ürünlerine karşı.
02:31Bunların bir tanesi mesela bakanın seyahat ajantası oluyor.
02:36Kültür ve Turizm Bakanı malum.
02:39Yani esasen bir bakanın özel şirketlerini bakan koltuğunda koruması Türkiye'nin bütün şeyine siyasi geleneğine aykırı bir durum zaten.
02:50Bütün bunların olmaması gerekirdi.
02:52Ama bu kişiler hem yani işte Bolu'daki şey Kartalkaya yangında olduğu gibi çok ciddi sorumluluklar altındalar.
02:59Hem bunun gereğini yapmıyorlar yani istifa etmiyorlar.
03:02Hem de çok ciddi biçimde bu şeye bu siyasi baskı rejiminin içinde yer almaya ve şeylerin fonksiyonlarını devam ettirmeye çalışıyorlar.
03:14Yani bu darbe eğer kitleler sokağa çıkmasaydı çok daha büyük boyutlara gidecekti.
03:20En azından bir kere İstanbul Büyükşehir Belediyesi kayyum atanacaktı.
03:24Bu püskürtülmüş oldu.
03:26Şimdi bu tüketimden gelen gücün kullanılması çok etkili onu görüyoruz.
03:32Yani birçok şirket, birçok organizatör bundan etkilendi ve aman biz yaptık siz yapmayın noktasına gelenler var.
03:41İşte dükkanların önüne Atatürk rüstü koyanlar, dükkanların içine Atatürk resimleri asanlar hatta Uğur Mumcu vesaire simgelerini kullananlar.
03:52En son bu Abdülkadir Özkanlı galiba bir şey düzenleyecekti.
03:58O atmış bir endüstrisi çok yıkıma götüren bir mesaj ve vatan haini ilan etmiş bu boykot yapanları.
04:07Onun üzerine sen misin bunu ilan eden?
04:09O gelecek dört tane şarkıcıya dönük çok ciddi bir kampanya başlatılmış.
04:15İkisi şimdiden iptal etmiş gözüküyor.
04:18Dolayısıyla çok açık bir şey var.
04:22Sonuç alıcı bir durum var bu boykotta.
04:25O nedenle de sürdürülmeli.
04:27Yarın da tabi özel bir gün 2 Nisan itibariyle hiç alışveriş yapmayın türü bir çağrı var.
04:35Bunu da çok anlamlı buluyorum.
04:37Ben de bu çağrıya katılıyorum.
04:39Eğer öyleyse yarın hiç bir alışveriş yapmayın.
04:42AVM'lere gitmeyin.
04:44Yarın aynı zamanda tatil günü biliyorsunuz.
04:48Gitmeyin yani bir gün gitmeseniz ne olur.
04:50Çıkın kırlarda, parklarda dolaşın.
04:54Yapabildiğiniz her şeyi yapın ama evinizde kalın ya da bugünden alışveriş edin.
05:00Ama yarın bu boykotta katılın.
05:03Bu önemli bir yanıt olacak bu iktidara.
05:06Mademki üretimden gelen gücümüzü kullanamıyoruz.
05:09Yani işçiler grev yapmıyorlar.
05:11Bir genel grev vesaire yok bu şey arkasında.
05:14O da belki şey olacaktır.
05:17Önümüzdeki zaman dilimlerinde o da devreye girebilir.
05:22O zaman tüketimden gelen gücü kullanmak ciddi bir silahtır.
05:25Ve burada gençlerin buna çok sahip çıktığını görüyoruz.
05:29Gençler en fazla zulüm gören kesim oldu bu süreçte.
05:33Dolayısıyla gençler eğer sürüklüyorsa sonuç alınır.
05:37Kutluyorum.
05:38Peki.
05:39Hocam bir yandan böyle izlenimlerinizi de dinlemek istiyorum.
05:42Sanıyorum biz bu boykot işini biraz da sevdik.
05:47Çünkü görüyorum aslında herkes bir biçimde protestolara sokağa çıkarak katılım sağlayamayabiliyor.
05:52Ama hem ön seçimde gördük bunu.
05:54Hem boykot çağrılarına verilen yanıtlarda görüyoruz.
05:57Bir yandan da şunu fark etmedik mi?
06:00Yani aslında birbirine bağlanan sizin de dediğiniz gibi işte
06:04Turizm Bakanı'nın turizm şirketleri vesaire olması gibi
06:08çok ciddi küçük bir kümenin aslında bizlerin hepimizin
06:12dışarıda kahve içerek konserlere giderek vesaire
06:16harcadığı paralarla çok büyük servetler ve firmalar sahibi olup
06:20aynı zamanda da az önce bahsettiğimiz bizlere vatan haini diyen
06:24yine bu kişi müptezel de demişti tepki almasının ardından
06:28diyen kişiler olduğunu da gördük.
06:30Bu zümreyi de biraz tanımış olduk değil mi?
06:32Evet.
06:33Yani bunlar bir kere bundan sonra her attıkları adımı
06:37her söyledikleri sözü tartmak zorunda hissedecekler.
06:41Yani bu o yüzden de çok önemli bir şamar oldu diye düşünüyorum.
06:45Yani milleti hafife almanın sonucudur bu.
06:49Sizin bu bu şeylerin boykot edilen ürünler esas olarak
06:53bunların müşteri kitlesini şey teşkil ediyor.
06:57Yani bugün sokağa çıkanlar meydanlara çıkanlar bunların
07:00müşteri kitlesi.
07:01Dolayısıyla bunlar boykot ettiği zaman ne bunların
07:04televizyonları izlenir, ne bunların gazeteleri okunur,
07:07ne bunların kafelerine, kafeteryalarına gidilir,
07:12ne ürünleri satın alınır.
07:14Dolayısıyla burada eğer bu iş gerçek anlamıyla tutarsa,
07:19ciddi anlamda yapılırsa bunlara çok büyük bir ders olur ve
07:24bundan sonra sırtlarını şeye iktidara dayanarak ama
07:30kazançlarını iktidara eleştiren konumda olan kitlelerden
07:36sağlama kolaycılığını ııı o kadar ııı rahat götüremezler.
07:40Iıı bu bu ders veriliyor sanıyorum. Iıı Türkiye bu
07:45açıdan dünyaya da örnek ııı olabilir. Bu boykot meselesini
07:50daha önce çok yaptı. Bazen iktidar sürükledi. Işte Fransa
07:53ile papaz olduğunda Fransız malları tüketmeyin falan değil
07:56mi? Bunların etkileri olmadı. Iıı ama şimdi ııı burada bu
08:00ııı oluyor. Iıı çünkü burada bir ülke hedeflenmiyor. Burada
08:05bir ııı şey de yani yabancı yerli ürün ayırımı yapılmıyor.
08:09Burada iktidarın yanında duran bu iktidar ki madem ki ııı
08:13baskıcı bir iktidar, faşizan uygulamalara giden bir iktidar
08:17polisiyle, yargısıyla ııı rütüküyle o halde bu iktidara
08:21karşı bir ııı cevap vermenin bir yolu da ııı buradan
08:25geçiyor. Ey şirketler ııı siz de ııı kendinize çekidüzen
08:29verin. Yani aramızdaki iktidarlı ilişkileri ııı biz
08:33tamamen değiştirecek değiliz ııı tüketiciler olarak ama biz
08:37size burada bir yanıt veririz. Ve bunu da ciddiye alın. Iıı
08:41bunu hesaba katın. Bundan sonra ııı şeye ııı yani ııı kendi
08:47kitlenizin ııı şeyine savunduğu görüşlere, cumhuriyetçi
08:52görüşlere esas itibariyle ııı şey yapmayın, ters düşmeyin,
08:58etmeyin. Iıı iktidarı bu ııı dinci despotik rejimine ııı
09:03açıktan en azından destek vermeyin, bunu görmeyelim diyor
09:07gençler ve halkımız. Peki efendim son bir soru olarak
09:11ııı şunu da eklemek isterim. Şimdi biliyorsunuz bu
09:14protestoların ardından işte borsada çok ciddi bir
09:16hareketlenme oldu. En son on beş Temmuz darbe girişimi de
09:19olmadığı kadar bir yıkılma yaşadı İstanbul'da borsa. Iıı
09:23daha sonra ııı çok ciddi bir ııı alım gücü meselesi alım gücüne
09:26düşmesi meselesi dövizde kurda ciddi bir zıplama vesaire.
09:30Aslında ııı bir program uygulanıyor, uygulanmaya
09:33çalışılıyor bir süredir ama inanılmaz bir dalgalanma bir
09:37süredir ııı bir istikrar bulamama hali. Mehmet Şimşek
09:40oradan oraya aslında toplantıdan toplantıya koşarken
09:43bir sabah uyanıyor. Ülkenin belki en kuvvetli Cumhurbaşkanı
09:46adaylarından bir tanesi tutuklanmış. Belki en başa
09:48dönüyor. Bu konuda da bir yorumlarınızı almak isterim.
09:53Evet şimdi bir kere bir nebati dönemini yaşadık değil mi? Yani
09:56ııı şeyle onun Merkez Bankası Başkanı ııı ekibiyle birlikte.
10:01O nebati döneminde her durumda ııı gene emekçilerin aleyhine
10:05gelişti her şey. Işte bu kur korumalı mevlaz şu bu. Işte
10:08bütün bunlar yirmi üç ııı Mayıs seçimlerinden sonra ters
10:13yüz edilmeye şimdi Şimşek ekibi getirilerek yeni bir program
10:16uygulanmaya çalışıldı. Bu da tam bir program demek de çok kolay
10:20değil. Esas itibariyle ücretleri enflasyonun
10:22gelişsinde tutmayan faizleri de enflasyonun üzerine çıkarmaya
10:26ııı çalışan bu arada üçüncü araç olarak da ııı şeyi döviz
10:32kurlarını ııı enflasyonun altında gene tutmaya çalışan bir
10:36program yani TL değerlenirken faizler de yüksekken yabancı
10:41para yani esas itibariyle de özellikle ııı sıcak para girişi
10:46üzerinden çalışan bir program. E şimdi bu programın ııı çöktüğünü
10:51görüyoruz. Yani bir bir tek bir fiskeyle çöktüğünü
10:53görüyoruz. Iktidar ııı bu siyasi operasyonla aslında ııı
10:58dışa bu kadar ııı açık yani dışa bu kadar açık ve bağımlı
11:02olan bir ekonominin ııı birdenbire o iki parametresini
11:06çökertti. Bir faizleri indirme ııı hani hafif ııı enflasyonla
11:10birlikte aşağı çekme şeyi durmuş oldu. Iıı yani şuydu
11:15enflasyonu yüzde kırkın altına çektik. Otuzlara çekmek
11:18planlanıyordu. Bu arada faizler de daha makul düzeylere ııı
11:22gelirme hesabı vardı. Yani kırk iki buçuktan otuz beşe gelirme
11:26hesabı vardı. Şimdi bunlar durdu. Tam tersine faizler
11:29şimdi artmış vaziyette. Çünkü haftalık repoyu bıraktı. Iıı
11:33gecelik ııı fonlama ııı faizleri uyguluyor. Iıı öyle
11:39olunca da kırk kırk altı yüzde kırk iki buçuk yerine yüzde
11:41kırk altılık bir faiz uyguluyor. Üstelik gecelik
11:44olduğu için bu. Daha da şey ııı yıllık bazla bakarsanız ya
11:48da aylık bazla bakarsanız çok daha yüksek bir ııı faiz
11:51artışı anlamına geliyor. Yani korkudan şimdi faizleri tekrar
11:55yükseltme evresine girdiler. Dövizi tutmak için otuz milyar
12:00dolara yakın rezerv tükettiler. Iıı yani bunun yanında tabii
12:04borsadaki çökmenin çok ciddi maliyetleri oldu. Trilyon lira
12:08yaşan. Eee şirketler aslında bu kurdaki artış yani ııı şu an
12:13gerilemiş haliyle bile yani kırk ikiye kadar çıktı dolar
12:17ama yani işte otuz sekiz ııı liraya gerilemiş haliyle bile
12:21ııı yani sekiz yüz küsür ııı milyar liralık ilave bir dış
12:25borç ııı baskısı getiriyor Türkiye'ye. Yani bütün bu ııı
12:29maliyetler aslında ııı iktidarın bu hesapsız ııı ııı
12:34faşizan uygulamalarının ııı sonucu olarak geliyor ama iktidar
12:38bütün bunları umursamıyor. Yani ben iktidarda kalayım, benim
12:42rakiplerim elensin, benim siyasi ömrüm uzasın, her şey
12:47feda edilebilir. Yani bütün ekonomiyi feda edebilecek bir
12:50zihniyet var. Şimdi sorun şu aslında, tamam burada sermaye
12:54kesimi de bu yalpalamalardan rahatsız falan ama yani emek
12:58kesimine bakalım. Emek kesimi hem nebati dönemi programından
13:02ııı rahatsızdı yani gelir dağılımı çok bozuluyordu. Hem
13:06şimşek dönemi programında emekçiye yüklenildi ücretler
13:10enflasyon altında falan ve orada da ııı benzer bir şey
13:14ııı gelir dağılımı bozulması ve ııı satın alma gücünün
13:18erimesi ve şimdi hani ne deniyordu ücretlere? Ya biraz
13:23daha sabredilişte olacak. Az kaldı. Bakın enflasyon
13:26gerilemeye başladı bilmem ne. Eee refaha çıkacağız. Sizin de
13:29o zaman şeyiniz satın alma gücünüz artar. Deniyor yani bu
13:32bir palavraydı aslında ama en azından bunu diyebiliyorlardı.
13:36Şimdi bunu diyemez durumdalar. Çünkü sil baştan yapıldı.
13:39Yeniden ııı emekçiye yüklenecekler ama neyini
13:42yüklenecekler? Yani ııı ne kaldı geride? Bıçak kemiğe
13:47dayanış vaziyette. Dolayısıyla programın kendisi bu başımdan
13:51da tökezlemiş bir program. Yani artık ııı kemer sıkması gereken
13:56iki kesim var. Bir sermaye kesimi. Iki kamu kesimi. Ama
14:00kamu şimdi kemer sıkacak ama kendi sıkmayacak, sıktıracak.
14:05Yani alabildiği kadar daha fazla vergi olacak, yapabildiği
14:09kadar daha çok zam yapacak. Ve mümkün olduğu kadar daha az
14:14sosyal ııı ve kamusal hizmet yapacak. Neyi kısacak? Yatırımı
14:19kısacak. Efendim ııı yani o yatırımı kısması da kötü tabii
14:22daha çok işsizlik demektir. Iıı yani ııı kendi şatafatından
14:27kısmayacaktır. Iıı yani ııı dolayısıyla sosyal harcamaları
14:32ve yatırımları kısacak. Iıı bu tabii emekçiler arasından kötü
14:35bir ııı gelecek vaadi. Bunları yaptıkça iktidar altındaki zemin
14:40daha da oyulacak. Yani bir taraftan ııı şeyden kurtulmaya
14:44çalışıyor rakiplerinden ama bir öbür taraftan da toplumun çok
14:48daha geniş kesimlerini kendi tabanı dahil karşısına geçiyor.
14:51Bundan iktidarın kurtuluşu yoktur onu söyleyeyim. Iıı
14:55iktidar bu tökezlemeyle uçurumun dibine kadar
14:58yuvarlanır. Çok bir ııı şimşek programından uzaklaşmadan önce
15:02aklıma gelmişti. Bir sormak isterim. Şimdi ııı ücretlere
15:05çok az zam yapıldı son süreçte. Şimşek programı
15:08uygulanırken. Bunun da sebebi olarak bir talep enflasyonu
15:12gösterildi işte. Ne kadar zam oluyorsa o kadar fazla harcıyor
15:15yurttaş. Talep enflasyonu tetikliyor vesaire gibi. Şimdi
15:18bu boykot meselesiyle de birleştirerek insanlar
15:21olabildiğince az tüketim yapmaya çalışacaklar bu
15:23süreçte. Benim arkalardan çalışmaya iş yapmayacaklar.
15:26Belki ııı enflasyonun sebebi suçlusu da yurttaş değildir.
15:30Ne dersiniz? Yani şimdi bu ııı Türkiye'de talebi bu şekilde
15:36baskılanmasını pek beklenmez. Yani boykot Türkiye'de genel
15:40talebi aşağıya çekmiyor. Hani yarın için ayrı bir şey yani
15:43iki Nisan'da bu bir günlük bir şey olabilir ama Türkiye'de
15:47talebi bu nedenle geriye çekmek zor. Iıı yani bir kere düşük
15:52gelirler sıfır tasarruf yapıyorlar. Bütün gelirleri ne
15:56kadarsa yani gelir düzeyleri azalmış bile olsa real olarak
16:00tümünü ııı tüketimi ayırmak zorundalar. Başka türlü
16:03yaşayamazlar. Öbür taraftan bazı kalemler çok arttı. Yani
16:07özellikle hizmet sektöründe kiralar başta olmak üzere çok
16:11artmış vaziyette. Yani enflasyonun iki katı
16:13ortalama enflasyon iki katı enflasyon var hizmet
16:16sektöründe birçok ııı kalem için. Dolayısıyla orada ııı
16:21şeyi yani mesela lokantalara giden sayısı azalabilir belki.
16:25Ama ııı çok temel mal ve hizmetlerde bu ııı mümkün
16:29olmuyor. E bir de tabii geliri artan kesimler var. Yani hiçbir
16:33zaman herkes ııı birden kaybetmiyor. O kesimlerin
16:36talebi de aşağı ııı çekilemiyor. Iıı şimdi şeyle yani dışı açık
16:42bir ekonomide kurun yukarı bir miktar gitmesiyle belki ithalat
16:45biraz azalır diye düşünebilirsiniz ama o kuru
16:48frenlemek için o kadar çok önlem alıyorlar ki sonuçta bu
16:51kurda şu haliyle bile otuz sekiz liralık halde bir dolar
16:54söylüyorum. Aslında TL'nin hala değerli olduğu bir dönemde
16:58hala gidecek yolu var aslında. Tutmasalar gidecek. Şimdi
17:02dolayısıyla talebin ııı geniş anlamda ııı kesilebileceği ııı
17:07çok önemli ölçüde aşağıya çekileceği kanısa diyelim
17:11etkileri olur. Ama çok büyük etki olmaz. Ama bazı mağdur
17:15ürünler için boykota tabi olan onlarda daha büyük gerileme
17:18olur. Evet. Eee Sayın Oyan çok teşekkür ederim vakit
17:22değerlendirdiğiniz için. Teşekkür ederim. Iyi yayınlar
17:25diliyorum. Hoşça kalın. Teşekkür ediyorum. Ben de
17:27yayını sonlandırıyorum efendim. Profesör Doktor Oğuz Oyan'la
17:30sizlerin boykot meselesini konuştuk. Ekonomi etkileri ne
17:33olur? Boykot etkili bir yöntem midir? Uzun vadede, orta
17:37vadede nelere sebep olur? Anlattık. Yeniden görüşmek
17:40üzere. Hoşça kalın.