Hafıza | 18 Mart Çanakkale Zaferi
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Tarihdeki sembol fotoğraflardan biri, terk edilen kraliyet donanması zırhlısının batışı.
00:20Tarih 18 Mart 1915, 110 yıl önce Çanakkale Boğazı'nda.
00:31Bugün Çanakkale Deniz Zaferi'nin 110. yıl dönümü.
00:35Çanakkale Savaşları modern savaş tarihinde Birleşik Kara ve Deniz Savaşları'nın öncülüğü olarak kabul ediliyor.
00:42Hafızanın bu bölümünde tabii ki Çanakkale var. Başlıyoruz.
00:46Osmanlı 1. Dünya Savaşı'na girdiğinde donanması Avrupalı devletlerin oldukça gerisindeydi.
00:52En son Abdülaziz döneminde yenilenmiş ve savaşa kadar yıllarca atıl kalmıştı.
00:57Karşımızda düveli muazzama yani Avrupa'nın büyük güçleri vardı.
01:01Ancak yenilmez armada olarak bilinen İngiliz donanması tarihin en ağır yenilgisini bu cephede alacak
01:07ve Çanakkale dünya tarih literatüründe en çok anılan cephelerden biri olacaktı.
01:13Çanakkale Muharebeleri bana sorarsanız en önemli konumu nedir?
01:18Türk tarihi açısından ve savaş tarihi açısından Çanakkale Muharebeleri milli mücadelenin ve cumhuriyetin bir ön sözüdür.
01:28Her şey 7-8 Mart gecesi Yüzbaşı Cemal Bey'in yapmış olduğu keşif uçuşuyla başladı.
01:33Cemal Bey'in yanında montör Mehmet Bey de vardı.
01:36Bu keşif tarihin akışını değiştirecekti.
01:39Çünkü o gece düşmana karşı koruma sağlayan mayınların Çanakkale boğazından temizlendiğini keşfettiler.
01:45Keşfe imza attıkları uçağın adı Ertuğrul'du.
01:48Ertuğrul'un keşfini bir efsaneye dönüşen Nusret Mayın Gemisi taçlandıracaktı.
01:5318 Mart günü işgal güçlerinin donanması Çanakkale boğazına girdiğinde görevli olan Fransız Amiral 26 mayından habersizdi.
02:01Çünkü itilaf devletleri mayınların temizlendiğini sanıyordu.
02:05Ancak yanıldılar.
02:07Deniz Harekatı'nın nedeni tabii yine bilindiği gibi bunun göreceli olarak ucuz bir plan olmasıydı.
02:14Yani maliyet düşüktü.
02:16Çünkü bu bir deniz harekatı.
02:18Dolayısıyla askerleri karaya çıkarıp İstanbul'a yürümek gibi bir niyetler yoktu zaten.
02:22Bu şekilde düşündüler.
02:24Ama hesaba katmadıkları mesele Çanakkale'deki büyük direniş ve sonrasında Mustafa Kemal'in tarih sancısına çıkışıydı.
02:33Nusret 26 mayını boğazda kimsenin tahmin edemeyeceği bir nokta.
02:38İngiliz ve Fransız donanmalarının manevra yaptığı Erenköy koyuna bırakmıştı.
02:42Düşman o gün umutlarını denizde bırakmış ve 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi olarak tarihe geçmişti.
02:4918 Mart esas olarak bizim mayınlarımız ve mayınları korumamız sayesinde kazanılmış bir zaferdir.
02:59Winston Churchill 15 yıl kadar sonra o gece yaşananları şöyle anlatacaktı.
03:04Birinci Dünya Harbi'nde bu kadar insanın ölmesine, harbin ağır masraflara mal olmasına, denizde onlarca ticaret ve savaş gemisinin batmasına başlıca neden
03:15Türkler tarafından o gece atılan o incecik çelik halat ucunda sallanan 26 demir parçasıdır.
03:22Bu hatayı stratejik hatayı anladılar.
03:25Çünkü sadece donanmayla boğazın iki tarafı aynı kuvvet tarafından, Türk kuvvetleri tarafından savrulan boğazın donanmayla geçilemeyeceğini o gün anladılar.
03:35Bu stratejik bir hataydı zaten.
03:37Savaş tarihi açısından, savaş prensipleri açısından.
03:40Ondan sonra kara harekatına, çıkarma harekatına karar verdiler.
03:44Düşmanın denizdeki umutları bitmişti.
03:46Ancak denizde biten umutlarını karaya taşıdılar.
03:49Harekat başlangıçta iki aşamalı olarak planlanmıştı.
03:53İlk aşamada donanmayla boğazı geçecek, ikinci aşamada kara gücüyle boğazın iki yanını kontrol altına alacaklardı.
04:00Denizde kaybeden itilaf devletleri yaklaşık 40 gün sonra Çanakkale'yi karadan geçmeye çalıştı.
04:06Osmanlı kara ordusunu yenebileceklerini düşündüler.
04:09Ve yine hesap edemedikleri bir şey vardı.
04:12Bu sefer Churchill'in ifadesiyle demir parçalarından çok daha fazlasıydı.
04:17Bir fikirdi karşılarına dikilen.
04:19Conk Bayırı'nda adı Mustafa Kemal olan bir fikir.
04:26Kara harekatının 25 Nisan'daki amacı da itilaf gemilerine yolu açmak için bayınları temizlemek.
04:33Yani kilit bayır platosuna hakim olarak kıyı topçularını temizlemek ve gemilerine yolu açmak içindi.
04:41Ama orada da karşılarına hem fedakâr Türk askeri ve Mustafa Kemal çıkacaktı.
04:49Tarihin en büyük komutanlarından birine çattılar.
04:53Çanakkale zaferi bir tohum gibiydi.
04:55Türk milletinin yıllar sonra binbir mücadeleyle yeniden devlet olmasını sağlayacak liderini ön plana çıkarmıştı.
05:02Mustafa Kemal 1881'de Selanik'te doğdu doğrudur.
05:06Biyolojik olarak ama Kemal yeri Mustafa Kemal'in muharebelerin ilk safhasında muharebeleri sevk ve idare ettiği, yönettiği gözetleme yerine verilen isimdir.
05:17Mustafa Kemal'in bana göre doğum yeri, Kemal yeri, yeri buludur.
05:21Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum.
05:25Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimizi başka kuvvetler ve başka komutanlar alabilir demişti Gazi.
05:32Deniz zaferinin ardından karada topyekun bir mücadele başlamış.
05:36Yarbay Mustafa Kemal cephaneniz yoksa süngünüz var demişti.
05:40Nesiller boyunca devam eden, zafer süngünün ucundadır sözü işte o süngüydü.
05:45Bu söz Türk milletinin nasıl bir mücadele verdiğinin en anlamlı ifadelerinden biriydi.
05:51Congbayırı sırtlarında yaşanan çatışma sonucunda 57. alayın neredeyse tamamı şehit oldu.
05:57Ancak düşman bozguna uğratıldı.
05:59Mustafa Kemal'in ifadesiyle savaşı kazandığımız an da bu andı.
06:04Kara Harekatı'nda kayıp sayımız yaklaşık 214 bin, işgal kuvvetlerinin 252 bin, toplam 489 bin kadardır.
06:12Türk milleti orada Gürbüz bir neslini kaybetti.
06:16Bu kaybettiği Gürbüz neslinin ve gençlerin eksikliğini hem Türk İstiklal Savaşı boyunca hissedecek,
06:24hem de Büyük Atatürk'ün devrimleri kökleştirme sürecinde bu kaybedilmiş nesil hissedilecek.
06:30Deniz zaferiyle itiraf devletlerinin boğazları geçme planı başarısız oldu.
06:35İngiltere ve Fransa donanmaları ağır kayıplar vererek geri çekildi.
06:39Osmanlı'nın direniş gücü arttı.
06:41Denizdeki zafer karaya yansıdı ve karadaki direnişi güçlendirdi.
06:45Takvimler 9 Ocak 1916'yı gösterdiğinde ise karada da mutlak zafer kazanılmıştı.
06:51Çanakkale Muharebeleri sadece Türkiye tarihini değil dünya tarihini değiştirdi.
06:55Birinci Dünya Savaşı o zamanki adıyla Büyük Savaş uzamasına yol açtı.
07:02Türkiye'de büyük bir hafıza yarattı.
07:05Çok önemli yaklaşık 100 yıla yakındır gerilemekte olan bir ulusun bir milletin kendine güvenini sağladı.
07:14Osmanlı savaşa devam edebilme gücünü kendinde bulmuş, Mustafa Kemal'in liderliği öne çıkmıştı.
07:20Anafartalar, Conk Bayırı ve Arıburnu'nda gösterdiği üstün başarılar nedeniyle Yarbay Mustafa Kemal artık bir kahramandı.
07:28Mustafa Kemal, Birli Mücadele'nin ve Türk İstiklal Savaşı'nın çekirdek kadrosu ile burada tanışmıştır.
07:35Zafer aynı zamanda itilaf devletlerinin Rusya'ya yardım ulaştırmasını engelleyecek,
07:41Rusya'daki iç karışıklık artacak ve 1917 Bolşevik devrimi hız kazanacaktı.
07:46Bu durum milli mücadele döneminde bile elimizi güçlendiren bir gelişme olacaktı.
07:51Çanakkale zaferi milli bilinç ve birlik duygusunu güçlendirdi ve bu ruh ilerleyen yıllarda kurtuluş savaşına da ilham kaynağı oldu.
08:00Ruhları şad olsun.