Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:14Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler bildiğiniz üzere dün sabah saatlerine karşı İBB başkanı Ekrem İmamoğlu gözaltına alındı.
00:22Artıktan elbette Türkiye siyaseti adeta yıkıldı.
00:25Yalnızca Türkiye siyaseti değildi bu meseleyi konuşan.
00:28Çok ciddi tepkiler geldi sizler için aktarmaya da çalıştık.
00:31Cumhuriyet.com.tr'de dış basın aslında bu durumu genel itibariyle şuradan gördü.
00:37Cumhurbaşkanı Erdoğan gidecek olduğu bir seçimde en güçlü rakibi olarak gördüğü Ekrem İmamoğlu Cumhurbaşkanı adaylığı kararının ardından bir biçimde ekarte etti.
00:47Şimdi burada elbette basının bir bakış açısı var ama hem ABD'den hem AB'den gelen açıklamalar var.
00:53Devletler düzeyinde yetkililer düzeyinde bu meseleye nasıl tepkiler verildi?
00:57O tepkilerin ardında da hangi niyetler yatıyor? Bugün bunları konuşacağız.
01:01Konuğumuz Cumhuriyet.com.tr dış haberler müdürü ve sorumlu müdürümüz Birol Güger.
01:05Hoş geldiniz.
01:06Merhaba İrem Hanım hoş bulduk.
01:07Şimdi aslında haber merkezinde sohbet ederken biraz bu programı yapmayı planladık.
01:12Siz şunu savundunuz dediniz ki bu mesele göründüğü kadar bir iç mesele değildir.
01:17Aslında jeopolitik anlamda tartışmamız gerekir bunu dediniz.
01:20Ben de hemen yayına davet ettim sizi.
01:22Önce o yüzden şuradan başlamak istiyorum.
01:24Ben biraz sadece Türkiye siyasetinin Türkiye'deki rejimin bir anlamda değiştiği değil artık dünyada bir anlamda sistemlerin başkalaştığı bir süreçten de geçtiğimiz için
01:35neden Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınması meselesini jeopolitik anlamda konuşmalıyız dediniz?
01:40Evet. Şüphesiz ki bu aslında önemli bir jeopolitik başlıktır bugün Türkiye'de.
01:46Zira Ekrem İmamoğlu bilindiği üzere halk içerisinde yoğun bir popülariteye sahip ve Erdoğan'ı önümüzdeki seçimlere devirecek adaylardan biri olarak gösteriliyordu.
01:55Dolayısıyla Türkiye'de yönetim, idare değişecek mi? Değişecekse yerine ne gelecek?
02:00Yani buradaki temel soru şudur.
02:02Statüko değişecek mi?
02:04Ya da Statüko'nun değişmesini kimler ister kimler istemez?
02:08Şimdi çeşitli Avrupa başkentlerinde gördüğümüz protesto gösterileri gerçekten bunlar çok değerli.
02:14Avrupa parlamentosunun alt kanatlarından veya Avrupa'daki parlamenterlerden çeşitli video ve destek mesajları oldu.
02:21Bunlar da çok değerli.
02:23Fakat günün sonunda bunlar sonuca çok da etki etmiyor.
02:27Yani ortada bir matematik var.
02:29Ben bugünkü programımızda biraz bu matematiği izah etmeye çalışacağım.
02:32Şimdi burada dikkate almamız gereken en önemli şeylerden bir tanesi Türkiye'nin konumu.
02:37Yani Türkiye gibi ticaret yolları üzerinde yer alan, Türkiye gibi mevcut ve planlanmış enerji nakil hatları üzerinde yer alan bir ülkeyi kimin yöneteceği her zaman bölge ülkeleri için ve küresel güçler için önemli bir soru olmuştur.
02:55Buradaki en önemli noktalardan bir tanesine ben değinmek istiyorum.
02:59Bugün Cevrisel'in Post gazetesinde, İsrail'in alakıp sağ gazetelerinden bir tanesi, burada rastladığım bir değerlendirme vardı.
03:07Bence bu değerlendirme yani bunu çok iyi anlatıyor.
03:11Bu soruya çok güzel cevap veriyor.
03:13Orada bir değişen küresel dünya düzeninden bahsediliyor.
03:18Şimdi geçmişte mesela tek kutuplu dünya düzeninde özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği'nin bugünkü gibi değil de tek parça halinde hareket ettiği o dönemde
03:28mesela böyle bir şey olduğu takdirde bir ülkede yaptırım kararı alınırdı, ambargo uygulanırdı.
03:37Bunlar da genelde ülkeleri yıpratır ve sonuç verirdi.
03:40Fakat bugün böylesidir dünyadan maalesef bahsedemiyoruz.
03:44Bunun da zaten sonuçlarını programımızın ilerleyen safalarını da göstereceğim.
03:48Şimdi orada aslında tek tek artık o tek kutuplu olmayan yapıda bahsedeceğimiz diğer kutbunla meseleye nasıl bakacağını konuşalım.
03:54Ama bence sizin başladığınız yerden ABD ve AB'den başlayalım.
03:59Baktığımız zaman görünen tablo Avrupa Birliği'nden biraz daha sert bir tepki geldiği yönünde.
04:05ABD'den yapılan açıklama biraz Türkiye'nin iç işleridir gibi oldu.
04:10Şimdi burada dediğiniz gibi zaten ABD ve AB arasında bir ayrışma var.
04:14Artık geçmişteki bu yaptırımlar da ne kadar bir ülkenin içerisindeki bir durumu etkileyebilecek kadar güçlü onu soracağım.
04:20Çünkü ciddi bir ekonomik sorun yaşayan hatta yıllardır yaşayan bir Avrupa Birliği'nden söz ediyoruz.
04:26ABD'de yeni bir para dikme var Trump'la birlikte.
04:29Dolayısıyla ABD ve AB'nin bu konuya ilişkin tutumu verdiği tepkiler ve neler isteyecekleri üzerinden biraz konuşalım.
04:37Bütün bu hadiselerin örneğin çözüm veya barış süreci diye anılan sürecin yeniden bir şekilde başlatılmasının,
04:44Dem Parti'nin hızlı bir şekilde bugün AKP politikalarıyla kendini yatay bazı politikalar izlemeye yönünde bir rotaya girdiğine yönelikle bazı göstergeler var.
04:58Bütün bunların gerçekleşmesi.
04:59Bugün işte geçtiğimiz günlerde iki gündür yaşadığımız bu gözaltı kampanyası.
05:05Bütün bunların Trump'ın yeniden iktidara geldiği bir süreçte.
05:11Bakın söylentiler artık iktidarının kesinleştiği bir süreçte başlıyor.
05:16Yani artık Biden'i devirecek bu kuvvet çok belli.
05:18Ve icraatta iktidara gelir gelmez hemen böylesi bir.
05:23Yani şimdi böylesi bir hadisenin dışarıdaki mahfillerden bazı onaylar alınmadan gerçekleştirilmiş olma ihtimalini ben tabii çok zayıf görüyorum.
05:33Bazı yeşil ışıklar belli ki alınmış.
05:36Ya da karşı tarafın reaksiyonları yapılan toplantılar, ikili görüşmeler çok iyi analiz edilmiş.
05:41Ve buna karşı bir şey yapmayacakları bir hamle yapmayacakları iyi şekilde kestirilmiş.
05:47Ve akabinde bütün bu olaylar gerçekleşiyor.
05:49Amerika'nın açıklamasına biz baktığımız zaman çok böyle hafif bir insan hakları vurgusu.
05:54Akabinde de yani bu Türkiye'nin kendi iç meselesidir.
05:56Biz bu meseleye karışmamayı tercih ediyoruz diyor.
05:59İşte burada biraz da bunu Trump'ın karakterinde aramak gerekiyor.
06:04Yani bir yeni Amerikan pragmatizmi dediğimiz bir hadise var.
06:07Bir olgu var.
06:08Yani tamamen karşılıklı çıkarlar temelinde.
06:14Tamamen bir nasıl desem fabrika yönetir gibi veya bir işletme yönetir gibi ülkelerin yönetildiği bir şeyden bahsediyoruz.
06:21Tabii ben zaten şunu söylemiyorum ya da şunu tercih etmiyorum.
06:24Ben Türkiye'deki hiçbir siyasi partinin hiçbir siyasi yapının yurt dışından medet ummasını da zaten istemem.
06:31Tercih ettiğimiz de bu değildir.
06:33Tamam o zaman birazdan geliriz oraya.
06:35Tabii ki yani bu onurlu bir duruş sergilemeli siyasi yapılar.
06:42Ama biz sadece şu anda bir durum değerlendirmesi yapıyoruz.
06:46Nedir diye.
06:47Şimdi Avrupa Birliği'ne geleceğiz.
06:50Avrupa Birliği'nin üç tane lokomotif gücü vardır.
06:52İngiltere'ye ayrıldıktan sonra Almanya, Fransa ve İtalya.
06:55Üç tane büyük sanayi ülkeleri bunlar.
06:57Şimdi İtalya'daki seçimleri geçen seçimlerde Meloni kazandı.
07:02Aşırı sağ kazandı.
07:03Ortakları kendisinden de aşırı sağ.
07:06Almanya'daki seçimleri Hristiyan Demokratlar kazandı.
07:12Göçmen hassasiyeti olan bir parti.
07:14AFD oylarını ikiye katladı.
07:16Aksi seçimlerde büyük ihtimalle AFD'de Almanya'da belki birinci parti olmasını ben önemli bir ihtimal olarak görüyorum.
07:23Şimdi geçen Fransa seçimlerinde Macron sol ile bir işbirliği yaptı.
07:28Onlar belli başlı vaatler verdi.
07:29Seçimin akabinde vaatlerinden döndü.
07:31Bu Fransa'da çok büyük tepkiyle karşılandı.
07:34Bir daha Macron'un sol ile birlikte Fransa'da bir ittifak, koalisyon kurabilmesi ihtimal dahilinde bile değil.
07:42Bu da ne demek oluyor?
07:43Bunların kuvvetlerinin arasından geçen seçimlerde üçüncü partiydi sanırım olan
07:48Ulusal Cephe'nin Löpen'in partisi bunun fırlaması anlamına geliyor.
07:52Yani Avrupa'da bakın giderek otoriterleşen bir eğilim var.
07:56Değişen yeni bir küresel düzenden bahsediyoruz.
07:59Amerika Birleşik Devletleri giderek otoriterleşen ve pragmatikleşen bir Amerika Birleşik Devletleri'nden bahsediyoruz.
08:04Yani böyle bir küresel düzende
08:06Bizim neyimiz eksik?
08:07Yani kimse ya hem öyle hem de şöyle yani kimse sana ya sen de işte bunu niye tutukladın falan demez.
08:14Hani artı bir ikincisi daha dosyaları görmedik.
08:18Yani ortada ne var daha henüz görmedik.
08:20Yani hani ne tip somut kanıtlar ortaya koyulacak.
08:24Yani bunlar da ikna edici olabilir.
08:26Yani uluslararası kamuoyu karşısında.
08:28Yani somut kanıtların niteliğine bağlı bu biraz da.
08:34Yani şu anda ne olup ne bittiğini ben en azından bir bağımsız gazeteci olarak ne olup ne bittiğini tam olarak bilmiyorum.
08:39Süreci göreceğiz.
08:40Öğrenemiyoruz biraz gizli dosyalar vesaire.
08:43Şimdi biraz böyle hani derinleşelim istiyorum bazı konularda.
08:47Mesela Almanya meselesini ele alalım.
08:502016 yılında bir göçmen anlaşması yapıldı.
08:53Avrupa Birliği ile Türkiye arasında.
08:55Türkiye'de bunun karşılığında 3 milyar dolar kadar para aldı.
08:58Başka paralar da aldı sanıyorum.
09:00Yani o tam rakamı ben şu anda bilmiyorum.
09:02Fakat bu anlaşmanın bütün mesele şuydu.
09:05Yani Türkiye bir göçmen havuzuna dönmüş vaziyette.
09:08Şimdi Avrupa ülkelerinde mesela Almanya'da zannediyorum 1 milyon sığınmacı sayısı.
09:12Türkiye'de resmi rakamlara göre 3,5 milyon.
09:15Gayri resmi rakamlara göre 9, 10, 11, 12 milyona çıkaranlar var.
09:19Çok ciddi bir şeyden bahsediyoruz.
09:20Ben dünyadaki göçmen barındıran ikinci ülke diye hatırlıyorum.
09:24Türkiye'yi birinciyi şimdi unuttum.
09:26Nüfusuna oranlı mı?
09:27Herhalde.
09:28Büyük ihtimalle nüfusuna oranlıdır.
09:29Çünkü mesela Ürdün'de çok fazla göçmen var bildiğim kadarıyla.
09:32Fakat Türkiye'nin yanından bile geçmesi mümkün değil.
09:35Yani toplam rakama vurduğumuz zaman.
09:36Yani şimdi şöyle düşünelim.
09:38Göçmen havuzunu bir havuz olarak düşünelim.
09:41Veya Türkiye'yi göçmenlerle dolu bir havuz olarak düşünelim.
09:44Şimdi bir gün birisi bunun tıpasını açarsa.
09:47Başta Balkan ekonomileri olmak üzere.
09:49Kırılgan Güney, Kuzey Akdeniz ekonomileri ve Balkan ekonomileri başta olmak üzere.
09:55Bu coğrafyadaki bütün siyasi sistemler çöker.
09:58Yani bunun artçıları Almanya'ya İngiltere'ye kadar ulaşır.
10:02Türkiye'de iktidar bunun bir siyasi pazarlık aracı olarak kullanıyor mu?
10:06Kullanıyor.
10:07Kullanabilir.
10:08Riski üzerine mi acaba?
10:09Kullanmaktadır.
10:10Tabi kullanmaktadır.
10:11Hatta bugün Cerüsen'in postaki yazıda şu söyleniyordu.
10:15Mesela örneğin Türkiye-Fransa, Türkiye-Fransa krizinin arttığı dönemlerde
10:19Türkiye-Fransa'daki göçmenlerin radikalleştirilmesine ön ayak olduğu gibi iddialar vardı.
10:23Yani iddia düzeyinde bunlar.
10:24Tabi bilemiyoruz yani tam faaliyet nedir.
10:28Yani burada özetle şunu söylüyordu.
10:31Avrupa bu sebeplerden dolayı Türkiye ile doğrudan çatışmaya girmekten kaçınıyor.
10:38AKP hükümetinin göçmenleri bir silah olarak kullanmasından dolayı.
10:42Yani bu tedirginlik.
10:43Bu bir masada anladığım kadarıyla bir koz olarak değerlendiriliyor.
10:46Evet.
10:47Şimdi bir de savunma işbirliği gibi bir başlığımız var yeni.
10:50Evet.
10:51Trump'tan sonra.
10:52Şimdi şunu da ekleyeceğim ben yalnız.
10:54Şimdi bu işin sosyal boyutu, sosyal siyasal boyutu.
10:58Şimdi işin ekonomi boyutu var.
10:59Mesela Türkiye, Almanya'nın en büyük ticaret ortağı.
11:0140 milyar dolar ticaret hacmi var Türkiye ile Almanya arasında.
11:05İşte Siemens gibi, Volkswagen gibi firmaların Türkiye'de önemli üstleri, yerleşkeleri mevcut.
11:11Oralardan ciddi para kazanılıyor.
11:13Ve ucuz iş gücü sayesinde.
11:15Dolayısıyla yani böyle bir durumda biz en başta hatırlarsanız bir soru sormuştuk.
11:19Kimler statikodun değişmesini istemez diye.
11:21Amerika Birleşik Devletleri dedi ki istemez.
11:23Yani Türkiye birçok konuda yeşil ışık yaktı.
11:25Burada Türkiye'nin ne vereceğini biz henüz bilmiyoruz.
11:27Bu çok enteresan.
11:28Mesela Rusya'ya da çok ekstrem konularda yeşil ışık yaktı.
11:32İşte Ukrayna savaşını bitiriyor vesaire.
11:34Hadi orası tamam.
11:35Türkiye bize diyor ki ben işte Kuzey Suriye'den askerleri çekebilirim diyor.
11:38Burada insan hakları meselelerinde sessiz kalıyor.
11:40Bunun karşılığında ne isteyecek mesela?
11:42Bak bu önemli bir konudur yani.
11:44Belki İran üzerinden değerlendirebiliriz.
11:46Olabilir neden olmasın.
11:47Ama bir taraftan da şunu diyor yani.
11:49Rusya'ya noyak olsun.
11:50İran'la da nükleer anlaşmayı belli bir noktaya getirelim gibi bir şey var.
11:55Mesele var.
11:56Belki orada Rusya'nın dahil olmadığı bir anlamda yani İran'ın nükleer gücünün ne kadar olduğunu,
12:02ne kadar sonra da toparlanabileceğini mesela biz de biliyor muyuz şu anda?
12:06Bilmiyoruz tabii ki.
12:08Nükleer kapasitesinin ne durumda olduğuna dair de net bir veri yok.
12:12Yani oran zenginleştirme yani şöyle.
12:15Yani şöyle bir şey olduğunu düşünsenize mesela.
12:18Yani bir kara harekatı yapılıyor İran'a.
12:20Ki bu zannediyorum imkansız İran'ın jeopolitik.
12:23İran'ın daha doğrusu jeostratejik yapısından dolayı.
12:26Yani İran Kuzey'de Türkiye sınırından Güney'de Vahşi Sarıkörfez'ine kadar
12:33Batı sınırlarında bir dağ çok oldukça yüksek bir dağ sırasıyla adeta doğal olarak korunmaktadır.
12:41Yani böylesi bir kara harekat Afganistan'dan yapılabilirdi zamanında.
12:44Amerika Beşiktaşları oradan çekildiğinde ben çok şaşırmıştım örneğin.
12:47Bir hava harekatı desek yani kuvvetli hava sistemlerine yani orta düzeyde kuvvetli hava sistemlerine sahip olduğu
12:53yani S-300'ler gibi.
12:55Yani dolayısıyla karşıdaki kuvvetin bir kayıp vermeden böyle bir hava harekatını gerçekleştirmesi de zor gözüküyor.
13:01Artı bir üçüncüsü şu ilk kurşun atıldığı vakit mollalar mevcut var olduğu söylenen nükleer silahlarını ateşleyip
13:11Tel Aviv gibi yani dar alanda yaşayan mesela yüz ölçümü olarak oldukça sıkışık bir alanda olan Tel Aviv'i
13:21yani böyle bir nükleer füze tamamen yok edebildi İsrail'i.
13:24Yani birkaç tanesi belki bilemiyorum.
13:27Bütün mesele de orada kilitlenip kalıyor.
13:29İsrail'in bir türlü kendini Orta Doğu'da güvende hissedememesinin en büyük sebebi de İran'dır herhalde.
13:33Kesinlikle kesinlikle böyledir.
13:35Yani burada işte bu soruyu dedik.
13:37İşte yani Almanya yani şimdi göçmenlerden çok çeken İtalya, Almanya gibi ülkeler.
13:42İtalya, İspanya gibi ülkeler.
13:45Bunlar statikonun değişmesini istemez.
13:47Almanya'nın isteyeceğini sanmıyorum.
13:50Amerika Birleşik Devletleri keza bir de şöyle bir şey.
13:52Trump geldikten beri şu çok daha fazla ortaya çıktı.
13:55Avrupa'nın yani hem güvenlik hem de ekonomik bağlamda Amerika Birleşik Devletleri'ne bağımlı.
14:00Yani mesela bu da önemli bir husus.
14:02Ve Amerika bakıyorsun yani sözünü dinledikleri Amerika tamamen çekimsel bir tutum takınıyor böyle bir meselede mesela.
14:09Bunu bir tarafa yazalım.
14:11Bir de çok önemli bir pratik var yaşadığımız geçmişte.
14:14O da şu.
14:16Şimdi vakti zamanında Osman Kavala tutuklandığı zaman hiç Türkiye tarihinde olmayan bir şey oldu.
14:2210 tane Avrupa ülkesi büyük elçileri ortak metin hazırladılar.
14:25Ne oldu?
14:26Türkiye hepsini persona non grata ilan etti.
14:29Karşılığında da Kavala'yı bırakmadı.
14:30Senelerdir hapis yatıyor.
14:32Selahattin Demirtaş 10 seneye yakındır hapis yatıyor.
14:36Dolayısıyla elimizde böyle veriler var.
14:40Yani ben böyle bir ABD ve Avrupa açısından.
14:43Peki işte Rusya-Çin eksenine de bakmak lazım.
14:46Yani işte o tek kutuplu çok kutuplu dünya meselesinden bahsediyoruz.
14:50Bu durumun yavaş yavaş değiştiği bir hal aldı dünya son yıllarda.
14:54Zaten ABD'de Çin'de vereceği bir ekonomik savaşı hazırlanıyor.
14:58Bu noktada Rusya ve Çin bu meseleye nasıl bakacaktır?
15:01Yani onlar sizin biraz jargonunuzla soracağım.
15:05Onlar statikonun değişmesini isterler mi?
15:08Rusya ve Çin hiç istemez.
15:10Bir kere şimdi şöyle bir şey.
15:12Bence CHP'nin yaptığı çok temel hatalardan bir tanesi.
15:15Yani bu yeni yönetim de bu hatayı sürdürmeye devam etti.
15:19Yani çok böyle NATO Atlantik eksenli bir dış politika anlayışı hep savunuldu.
15:24Hatta mesela Ünal Çeviköz gibi CHP içerisinde çok önde gelen dış politika uzmanları da
15:30böyle çok adeta radikal diyebileceğimiz NATO ve Atlantik eksenli bir politika anlayışını savundular.
15:40Dolayısıyla bu bir karşı tarafta Avrasya cephesinde bir tedirginlik.
15:44Ben bunu tabiri kullanmak istemiyorum.
15:46Böyle bir cephe olduğuna inanmıyorum.
15:47Çünkü Rusya ve Çin bir sürü kıtasal problemlere sahip iki ülke.
15:50Çeşitli konularda uzlaşmış olabilirler bugün.
15:53Fakat bu karşı tarafta yani Doğu Birolu'nda diyelim Doğu tarafında büyük bir tedirginlik yaratıyor.
15:59Dolayısıyla CHP'ye biraz daha ihtiyatlı yaklaşıyorlar diyebilirim bu konuyla alakalı.
16:06Şimdi bunu biraz açmak isterim.
16:08Şimdi Rusya meselesine bakalım biz.
16:10Şimdi iki ülke arasında Türkiye ve Rusya arasında bir kere çok geniş hacimli projeler söz konusu.
16:18Nedir bunlar?
16:19Akkuy nükleer santrali, Türk akım doğal gaz hattı artı bazı da siyasi meseleler mevcut.
16:25Mesela Suriye'deki statikonun bozulmasından yani Esad rejiminin devrilmesinden bugün
16:31eski rejim yanlısı unsurlar bile neredeyse Rusya'yı suçlayacak hale geldiler.
16:36Yani bu tezgahı Ruslar kurdu demeye getiriyorlar.
16:40Aklılık payları var mıdır? Orası ayrı tartışılır herhalde.
16:43Valla şöyle aklılık payları var mıdır tartışılır fakat eldeki bazı veriler bunun olabileceğini gösteriyor.
16:51Bu da en azından belki göz yumdu.
16:53Esad'da en son şeyden önce Putin'in bir sözü var yani zannediyorum birkaç ay önce söyledi düşmesinden.
16:59Yani Suriye'yi Suriyelilerden fazla sevmeyeceğiz dedi.
17:05Daha ne söyleyebilir ki yani ortada savaşmayan bir ordu tamamen mekanikleşmiş
17:11yani yolsuzluğun mekanikleştiği bir düzenden bahsediyoruz.
17:14Dolayısıyla artık bu sürdürülemez hale gelmişti bence bana kalırsa Rusya açısından da.
17:19Ve oturdular Trump'ın da hazır gelişi hatta belki de Biden iktidardayken
17:24Trump yönetiminin bugünkü temsilcileriyle bir araya gelmiş olabilirler.
17:28Yani bunun planlaması yapılmış olabilir.
17:31Şimdi Rusya başından beri tek Suriye politikasını savunuyordu.
17:35Bütün kuvvetlerle görüşüyordu.
17:37PKK, YPG dahil olmak üzere.
17:39Fakat Rusya'nın biz başından beri federatif bir Suriye'nin Rusya'nın çıkarlarına uygun olmadığını görüyoruz.
17:45Bu Rus Laskiye'deki, Tarsus'taki üstleri tamam eyvallah bunlardan bir tanesi derin suüstüdür.
17:51Sovyetlerden kalma önemli bir üsttür.
17:53Bunları elinde tutmak istiyor.
17:55Lakin eğer Rusya tek Suriye politikasını savunuyorsa bu şu anlama gelir.
18:00Demek ki Rusya'nın Doğu Akdeniz yani Batı Suriye oluyor bu aynı zamanda.
18:05Doğu Akdeniz kıyılarını aşan çıkarları mevcut Suriye üzerinde.
18:10Bunun da altını çizmek isterim.
18:12Şimdi Türkiye ile Rusya'nın çok ciddi bir karşılıklı ekonomik bağımlılığı söz konusu.
18:17Türkiye gazının %45'ini toplam doğal gazını Rusya'dan alıyor.
18:23Sadece 2022 senesinde 5.6 milyon Rus turist Türkiye'ye geldi.
18:29Artı şöyle bir şey Rusya için Türk boğazları nasıl söylesem Türk boğazları bir nefes borusu gibidir.
18:38Şimdi Rusya'nın kuzeydeki limanları örneğin bu limanlar aşağı yukarı yılın 6-7 ayı buzlar altında kalıyor.
18:47Yani buz delicilerle buralardan yalnızca çok yılın birkaç ayında buradan ticaret sağlanabiliyor yine buzlular arasında.
18:54Bu gerçekten çok zor bir şey deniz ticareti açısından.
18:57O yüzden Türk boğazları yani Çanakkale ve İstanbul boğazı Ruslar için adeta nefes borusu niteliğindedir.
19:04Dolayısıyla şimdi Erdoğan'la Putin'in çok uzun yıllara dayanan bir teşriki mesaileri mevcut.
19:10Yine aynı mevzuya geleceğiz.
19:12İşte CHP'nin batı eksenli dış politika anlayışı dedik yani bu burada biraz tedirgin ediyor diye.
19:18Yani ama mesela AKP'nin hem Ukrayna'yla mesela AKP hükümetinin hem Ukrayna'yla hem Rusya'yla çalışması
19:28Rusya'da çok bir iz bırakmamış gibi gözüküyor mesela.
19:31Yani çünkü şöyle demek ki burada belli başlı bizim belki de bizim şu anda tavir edemediğimiz bazı ikili angajmanlar var.
19:41Yani bunu bir tehdit olarak kendilerine görüyorlar.
19:44Fakat dikkat edin statü konu değişmesini istemiyorlar. Bunun için her şeyi yapıyorlar.
19:48Demek ki karşı taraftaki kuvveti daha tehlikeli görüyorlar.
19:51Bu anlamda bu CHP'nin dış politika anlayışı meselesini biraz açalım isterim.
19:57Çünkü bir anlamda da işte birinci parti oldu bir cumhurbaşkanı adayı çıkaracak güçlü de bir aday elbette ama
20:03sizin de vurguladığınız üzere oradaki o iletişimleri kurmadan da bir ülkede hele de artık bu kadar kökleşmiş
20:1125 senedir iktidarda olan bir iktidarın değişmesi çok zor.
20:14Acaba Cumhuriyet Halk Partisi'nin mi burada atması gereken önemli adımlar var?
20:18Vardı. Yani şu anda artık bundan sonra ne yaparlar bilmiyorum ama.
20:22Yani şöyle bir şey yani böyle ya biz Türkiye'yi yöneteceğiz.
20:26Yani fakat biz bu Türkiye'yi Türkiye dış politikasını Zelenski gibi yürüteceğiz.
20:31Yani böyle hani acayip radikal böyle söylemler.
20:34Yani şimdi o Çeliköz'ün ben söylemlerine baktığım zaman mesela muazzam radikal söylemler.
20:39Yani bu değil yani hani biz sorun çözmek için geliyoruz.
20:43Biz problem çözmek için geliyoruz. Biz iktidar için geliyoruz.
20:46Biz bölgeye barış getirmek için geliyoruz.
20:49Biz işte komşularımızla on yıllar yüz yıllardır bu insanlarla kuzeyimizde Ruslarla
20:54doğumuzda Acemlerle güneyimizde Araplarla Kürtlerle bir arada yaşıyoruz.
20:58Ve biz birleştirmek için geliyoruz.
21:00Yani bunu yapması gerekirdi. Bir de değişen dünya trendlerini iyi takip etmesi gerekir.
21:06Yani şimdi siz otoriterleşen yani bu kadar otoriterleşen bir dünyada giderek otoriterleşen bir dünyada
21:12uluslararası ilişkilerin giderek anarşiye teslim olduğu bir ortamda işte kalple, çiçekle
21:18yani hani ya bunu ben şüphesiz ki saygı duyuyorum.
21:21Fakat biraz da rasyonalist olmak gerekiyor.
21:23Ben Cumhuriyet Halk Partisi'nin özellikle dış politika tarafında çünkü ben bir dış politikacıyım.
21:27Yani şimdi ben mesela zaman zaman çağırıyorlar dış basından da hani iç politika yorumları yapmamız için
21:32ben kati suretle reddediyorum.
21:34Bugüne kadar yani 15 yıllık gazetecilik hayatımda iç politika konusunda seçimlerde zorunda kalmak dışında
21:42hiç yorum yapmadım bugüne kadar.
21:44Bireysel sohbetlerde de pek yanaşmadın.
21:46Bireysel sohbetlerde bile yanaşmam.
21:48Yani bunlarla ilgili konuşmaya.
21:50Fakat mesele dış politika olursa hani konuşurum ve ortada böyle bir tablo görüyorum şu anda.
21:56Çin meselesine değinebiliriz isterseniz.
21:58Evet Çin'e galiba gelmek değil mi?
22:00Biraz Rusya üzerinde sormuştum Çin'i.
22:02Onu konuşarak bitirelim.
22:04Evet şimdi Çin'in biliyorsunuz bir Türk bir kuşak bir yol dedikleri çok büyük bir proje geliştiriyorlar.
22:12Geçen gün çok enteresan bir şey olduğunu ondan bahsetmek isterim.
22:15Yine böyle yabancı gazetecilerin uluslararası bir ortamda yabancı gazetecilerin bulunduğu bir ortamda
22:20çok alakasız olacak bir tane sektörer haberler yapan bir bayan meslektaşla yaklaşık 60 yılı yaşlarda
22:28meslektaşla bir araya geldik.
22:30Biraz sohbet etmeye başlayınca aradan birkaç saat geçince konu nereden geldiyse Çin'e geldi.
22:34Ve dedi ki ben Çince okudum dedi Almanya'da.
22:40Çin ikinci evim sayılır dedi.
22:42Çin'de dedi daha sonra üniversite okudum.
22:44Hatta buradan çıktıktan sonra Çin'e gideceğim dedi.
22:47Yani senelerdir gider gelirim dedi.
22:49Çin'in bazı şeyleri vardı.
22:51Yani bir kuşak bir yolla ilgili enteresan değerlendirmeleri vardı.
22:55Şimdi o da bize o da yani Türkiye'nin bu projeye dahilinde çok önemsendiği bir limon olarak.
23:01Çünkü siz düşünebiliyor musunuz?
23:03En başta da söylediğim gibi.
23:05Bütün enerjinin akil haklarını ve İpek yolu dahil bir kuşak bir yol dahil bütün projelerin kesişin noktasında olan bir ülkeden bahsediyoruz.
23:16Şimdi Çin'de Erdoğan döneminde bazı tabii önemli projelerde biz Çin'i Türkiye'de gördük.
23:21İşte İzmir Çandarlı limanı, yüksek hızlı tren hapları vesaire vesaire.
23:25Şimdi Çin bu projelerin istikrarlı bir biçimde devam etmesini ister.
23:29Çin'in bir de bir meselesi daha var.
23:31Doğu Türkistan meselesi.
23:33Şimdi bu konuda mesela bakıyorsunuz ideolojik olarak mesela en sert girmesi gereken topa siyasi partilerden bir tanesi MHP'dir örneğin.
23:44Geçmişte oluyordu ama.
23:46Çin'de olmuyor ama.
23:48Çünkü siyaset böyle bir şey.
23:50Siz yurt içinde siyaset yaparken çok kıvraksınız.
23:54Layıklıyı esnetebiliyorsunuz, her şeyi esnetebiliyorsunuz.
23:57Bunu mu esnetemediniz?
23:59Bu bana çok saçma geliyor.
24:01Bunu da buradan bir eleştiri olarak iletmek isterim.
24:03Layıklık dahil pek çok konunun siyasal ana muhalefet tarafından bugüne kadar hep esnetildiğine şahit olduk.
24:11Bu konular mı hani çelik tutum sergilenecek şeyler arasına giriyor.
24:15İnsan bu tuhaf yani.
24:17Bunları tutarsız biliyorum.
24:19Doğu Türkistan meselesinde tabi ki Çin doğal olarak kaygılanacaktır.
24:22Yani çünkü ben bu arada şunun altını çizmek istiyorum.
24:29Ben böyle olmalı, ben yapsam böyle yapardım.
24:31Bunların hiçbiri o minvalde biz tartışmıyoruz.
24:34Ben bir burada somut durumun somut analizini yapıyorum.
24:37Bu da somut durum analizi.
24:40Çin eğer bu konularda İYİ Parti'nin de bu konuda belli baş çıkışları olmuştu.
24:44Ben de Çin'in yerinde olsam mesela bu kuvvetler tutmaya gelse bana da tuhaf.
24:49Yani derim acaba bizi tehdit edecek bir durum ortaya çıkabilir mi diye düşünürüm yani.
24:53Yani Çin hakkında da söyleyebileceklerim üç aşağı beş yukarı bunlar.
24:57Dediğin gibi gerçekten çok fazla tartışacağımız alan var aslında.
25:02Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınış biçimini.
25:04Yani işte hukuk meselesini de konuştuk.
25:06Dışarıdan gelen tepkileri de konuştuk.
25:08İçeride zaten protestolar devam ediyor şu anda sokakta bizler bu yayını yaparken.
25:12Bakalım ilerleyen günlerde ne olacak.
25:14Elbette tek isteğimiz yani tutuklama ve kayyum uygulamasıyla sürmemesi.
25:18Gözaltı meselesinin.
25:20Ama herhalde olursa da şok olmayız.
25:22Evet evet şüphesiz.
25:24Peki çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için.
25:26Ben teşekkür ediyorum kolay gelsin.
25:28Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri.
25:30Cumhuriyet.com.tr dış haberler müdürü Birol Gülgerz sizler için.
25:34Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınışını dünyada nasıl algılandığını anlattı efendim.
25:39Bildiğiniz üzere dış basından bu konuya ilişkin önemli başlıklar vardı.
25:43Sizler için dünkü yaptığımız yayınlarda aktarmıştık.
25:46Biraz Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği'nin Rusya'nın ve Çin'in bu meseleye nasıl bakacağını.
25:53Bu gelişmeleri nasıl değerlendireceğini sizler için anlatmaya çalıştık.
25:56İlerleyen günlerde de bu konuyu konuşmaya devam edeceğiz.
25:59Şimdilik nokta alıyorum.
26:00Hoşçakalın.