T24 yazarı Prof. Dr. Ayşe Naz Bulamur ile T24 editörü Hazal Sipahi’nin dizi ve film gibi yapımları tartıştığı Ekran Aşkına’nın yeni bölümünde Öldürdüğün Şeyler filmi mercek altında.
Akademisyen Ali, hasta annesinin ani ölümüyle sarsılır ve zorba babasının onu öldürdüğünü düşünerek içindeki öfkeyi kontrol etmekte zorlanır. İçinde ikiye bölünen benlik, babasına karşı intikam arayışına sürüklenir.
Bir erkeği parçalayarak, yeniden var eden şey nedir?
Baba figürünün gölgesinde şekillenen erkeklik krizi nasıl travmalara yol açar?
Film, patriyarkanın nesiller boyunca aktardığı yıkıcı erkeklik anlayışını ve şefkatle öfke arasındaki kırılgan sınırı güçlü bir biçimde sorguluyor. Öldürdüğün Şeyler, sadece bir suç hikâyesi değil, aynı zamanda erkek kimliğinin parçalanmasını ve dönüşümünü anlatan karanlık bir ayna.
Akademisyen Ali, hasta annesinin ani ölümüyle sarsılır ve zorba babasının onu öldürdüğünü düşünerek içindeki öfkeyi kontrol etmekte zorlanır. İçinde ikiye bölünen benlik, babasına karşı intikam arayışına sürüklenir.
Bir erkeği parçalayarak, yeniden var eden şey nedir?
Baba figürünün gölgesinde şekillenen erkeklik krizi nasıl travmalara yol açar?
Film, patriyarkanın nesiller boyunca aktardığı yıkıcı erkeklik anlayışını ve şefkatle öfke arasındaki kırılgan sınırı güçlü bir biçimde sorguluyor. Öldürdüğün Şeyler, sadece bir suç hikâyesi değil, aynı zamanda erkek kimliğinin parçalanmasını ve dönüşümünü anlatan karanlık bir ayna.
Kategori
🎥
Kısa filmDöküm
00:00T24'ün Ekran Aşkına programından herkese merhaba. Ben Ayşen Azbulamur.
00:14Ben Azal Sipahi. Ekran Aşkına da bizleri ekrana bağlayan dizi ve film gibi yapımları mercek altına alıyoruz.
00:20Peki hocam bu bölümümüzde hangi yapımı tartışacağız?
00:23Bugün Sundance Film Festivali'nde en iyi yönetmen ödülünü alan Öldürdüğün Şeyler filmini tartışalım.
00:29Akademisyen Ali hasta annesinin ani ölümüyle sarsılır ve zorba babasının annesini öldürdüğünü düşünür.
00:37Babasından intikam almak için de önce içindeki şefkati zincirlemesi gerekir.
00:43Ben de filmin açılış sahnesiyle konuşmaya başlayalım isteyeceğim.
00:46Filmin başında ve sonunda tekrar eden bu Işığı Öldür Repliği nasıl bir döngüye işaret ediyor?
00:52Öncelikle açılış sahnesinde böyle yavaş yavaş netleşen bulanık bir sahne görüyoruz ve sanki karakterlerle beraber biz de uyanıyoruz.
01:03İlk sahnede Ali'nin karısına dün gece uyuyamadın mı sorusuyla başlayan filmde kim uykuda kim ayık belirsiz.
01:12O yüzden bana film Röthgen'in Uyanış şiirini hatırlattı.
01:17Çünkü o şiirde de uykuya uyanıyorum, uyanışımı ağırdan alıyorum rizesi sürekli tekrar eder.
01:25Bu filmde de Işığı Öldür cümlesi tekrar ediyor.
01:28Ben özellikle son sahnede Işığı Öldür sözleriyle kırmızıya boyanan ekran sanki bana bu 18. yüzyıl aydınlanma çağının işte böyle ahlaklı, iyi, rasyonel birey hayalini söndürdüğünü düşündüm.
01:44Evet ve filmin ilk sahnelerinden birinde de Ekin Koç'un canlandırdığı Ali'nin yarı zamanlı karşılaştırmalı edebiyat dersini verdiğini görüyoruz bir sınıfta.
01:54Ve çeviriye dair bir anlatısı var Ali'nin burada.
01:56Bu ders neyin habercisi?
01:58Şimdi üniversite öğrencilerine Ali çevirmenin kelimeleri bir dilden ötekine birebir taşımak yerine yorum kattığını söyler.
02:07Ve filmdeki her karakter de aslında bir çevirmen.
02:10Mesela çalışmayan bir fotokopi makinesi var.
02:13Ali'ye göre bu makine bozuk ama bir diğer hocaya göre ise makine yorgun ve molaya ihtiyacı var.
02:19Ve Türkçe'ye çevrilen senaryoda ve Türk oyuncularla da İngilizce konuşan yönetmenin bulunduğu sette büyük ihtimalle anlamın kendisi hep geçişte.
02:29Bir de bir öğrenci tercümenin kökenini Arapça'da yıkım anlamına gelen bir kelime ile ilişkilendiriyor.
02:37Ali de metnin bir cinayet mahalli olduğunu söylüyor.
02:42Sanki bir nevi her yeni andan bir öncekini öldürüyor gibi.
02:47Hani filmde olay yerinin ve faillerinin tam olarak belli olmadığı bir suç mahalli gibi.
02:53Evet yönetmen Ali Reza Katemi de verdiği bir söyleşide Ali karakteri için şöyle diyor.
02:59Bu film kendini feminist sanan bir adamın hikayesi.
03:02Evde yemek yapıyorum, bulaşıkları yıkıyorum.
03:04Dolayısıyla ben bir patriark değilim, feministim.
03:07Bu dünyada nasıl var olunacağını biliyorum.
03:09İlerici biriyim diyen bir adamın diyor yönetmen.
03:13Annesine de bakım vermeye çalışan Ali'nin aslında bir baba meselesi var.
03:16Babasıyla sorunlu bir ilişkisi var.
03:19Bağı kopuk.
03:20Ve film böyle patriyarkal bir toplumda nesiller arası aktarılan travmaları ve patriyarkanın erkekler üzerindeki yıkıcı etkisini de ele alıyor.
03:30Yani aslında bu bir travma aktarılmıyor.
03:33Burada da bir döngü söz konusu gibi.
03:36Peki filmin işlediği erkeklik krizine dair sizin yorumlarınız ne?
03:40Şimdi öncelikle yani bulaşık yıkıyıp yemek yapmak da feminist mi olunur?
03:45Yani bunlar zaten yapılması gereken işler.
03:48Ve Ali de ne kadar ev işi yaparsa yapsın geleneksel cinsiyet rollerini de içselleştirmiş.
03:55Çünkü karısıyla beraber çocuk sahibi olmak istiyorlar.
03:58Fakat test sonucu az sperm sayısına işaret ediyor.
04:02Ve bu sonucu da bir süre karısıyla paylaşmıyor.
04:06Yani demek ki bir eksiklik olarak görüyor.
04:09Gerçi bir de erkeklere yakıştırılan fizik ya da mühendislik yerine edebiyat okumuş Amerika'da.
04:15Ve o yüzden de babası da diyor ki hani ne yaptım da Allah bana böyle bir evlat verdi, ne suç işledim ben diyor.
04:22Gerçi bir nevi edebiyat okuyarak babasına karşı çıksa da aslında babanın değer yargıları da onu bir hayalet gibi kovalıyor.
04:30Yarı zamanlı bir işle çalıştığını söylemiştik Ali'nin.
04:33Hazar Argeç'ünün canlandırdığı Hazar karakteri de veteriner, inek doktoru annesinin gözünde Ali'nin.
04:38Ve büyük ihtimalle de üniversitede yarı zaman ders veren birinden daha çok kazanıyor.
04:43Belki bunun bir ezikliğini de eksikliğini de yaşıyor olabilir Ali diye düşünüyorum.
04:49Çünkü Ali tüm bu yetersizliklerini aslında yaşarken kendisini de verimsiz ve kurak bir bahçe var.
04:55Aile bahçesi oraya vermeye başlıyor.
04:58Ve bugün bahçeye çıkagelen kişi de Reza.
05:01Erkan Kolçak Kösengil tarafından canlandırılıyor bu karakter.
05:06Bu bahçe aslında Ali'nin iç dünyası.
05:08Peki bize ne söylüyor bu bahçe?
05:10Bir de bu bahçeye giden yol da dağlarla çevrili.
05:14Yani sanki biz de Ali'yle beraber bu dağların arasında sıkışıp kalıyoruz.
05:19Ve şehir dışındaki bu kulübeye gidip işte hastanesinden, zorba babasından, çocuk isteyen karısından ve işsiz kalma stresinden de bir şekilde uzaklaşmak istiyor.
05:31Ama kendinden kaçamıyor Ali ne kadar uzaklaşsa da.
05:37Ve o dağların dönemeçli yolları onu kendi karanlığıyla yüzleştiriyor sürekli.
05:42Evet yani Ali kaçacağı kadar kaçmış bir şeylerden ve artık biz yüzleşme tarafını izliyoruz onun.
05:49Kendi dünyasına direnmeye çalışırken sistemsel yozlaşmaya dair de pek çok metafor var filmde.
05:56Siz bahseder misiniz bunlardan?
05:57Evet bu Ali'nin annesinin evinde taşan tuvalet, tıkalı borular, dua ile çalışacağına inanılan bir fotokopi makinesi.
06:08Bu bütün bu toplumsal kokuşmuşluğun sanki birer metaforları.
06:12Ve kimsenin de ortamı iyileştirme çabası yok.
06:17Yani Ali'nin babası da üniversite çalışanları da hiçbir şey yapmıyorlar.
06:21Hani eğitim de toplumu iyileştiren bir faktör değil.
06:24Evet iyileştirmektense sanki böyle bir dönüşmek meselesi var.
06:29Spoiler olacak Ali'nin hikayesi anne kalbi ve baba olamayacağını öğrenmesiyle aslında farklı bir yöne evriliyor.
06:35Öfkesini babasına yöneltiyor ve içsel çatışmalarının sembolü olan Reza'yı hayatına dahil ediyor.
06:42Babasını öldürdüğünde de Reza hem onunla yüzleşiyor hem de fark etmeden aslında babasına dönüşmüş oluyor.
06:49Öfkeli, sert ve yalancı bir figüre.
06:52Belki de bu döngüyü kıracak aslında.
06:54Hani şey düşük sperm sayısından dolayı çocuk yatmasa hani o jenerasyonlar arası travmalar belki aktarılmayacak bir son verecek.
07:03Ama öyle de gelişmiyor yani.
07:05Hani bunun peşinden koşturuyor aslında çocuk sahibi olabilmek için.
07:09Peki kişilik bölünmesi üzerinden korktuğun şeye dönüşme meselesine siz ne diyorsunuz bu filmdeki?
07:15Filminin ilk sahnesine dikkatimi çekti.
07:18Ekin Koç bir tişört giyiyor ve bu tişörtün üstünde bir bisiklet resmi var kocaman.
07:25Ve burada da akademisyen Ali ile Bahçıvan Reza sanki bu bisikletin iki tekerleği gibi.
07:31Yani Ali işte annesini yıkayan, besleyen, şefkatli bir çocuk.
07:36Fakat annesini öldürdüğünden şüphelendiği babasından da intikam almak için o içindeki uysallığı da bastırması gerekiyor.
07:47Zaten biz bu Bahçıvan'ı ilk kulübenin girişindeki aynanın yansımasından görüyoruz.
07:53Aynadaki çift kimlik fakat bu Freud'dan bu yana da çok sıklıkla işlenmiş bir tema.
08:01Bence en güzel örneği de bir katili ve saygın bir doktoru aynı karakterde buluşturan J.Clan Hyde'ın tuhaf hikayesi.
08:11Şimdi filmde de yönetmen Ali Reza Katami bir erkeğin iki benliğine Ali ve Reza isimlerini vererek hem filmdeki otobiyografi köyleri hem de çift kimlik temasını fazlasıyla gözümüze sokmuş.
08:26Yani ayrıca zaten biz Freud'dan bu yana çok yol katettik.
08:31Hani artık kimlik sadece çift olmaktan öte bir çetrefillikte.
08:35Evet kesinlikle öyle. Doppelganger temasını da merak edenler olursa Noah McClane'ın Doppelganger kitabını önereyim.
08:43Kurgu dışı olan. Ben de size bu yorumunuza katılıyorum ve günün sonunda bu ikiliğin içerisinde Ali eylemsizliği, zayıflığı ve iktidarsızlığı belki de temsil ederken Reza eylemi, gücü ve erkekliği temsil ediyor oluyor.
08:57Bence bu yani bir kişinin içindeki çelişen duyguları, hisleri, davranışları anlatmak için Reza'ya gerek yoktu diye düşünüyorum ben.
09:07Reza'nın varlığıyla çok ikiliye sıkışmış oluyor böyle olunca.
09:12Mesela ya Reza olmasaydı ya da Ercan Kesal'ın canlandırdığı Baba Hamit'i de o zaman iki karakter üzerinden mesela anlatsaydı.
09:21Çünkü Ercan Kesal'ın canlandırdığı Baba Hamit'te aslında sevgilisine karşı gayet şefkatli bir adam.
09:28Yani onun da farklı bir versiyonu var ama onu biz sadece Ercan Kesal üzerinden görüyoruz.
09:34Peki erkek egemenliğin kadınlar üzerindeki etkisine nasıl değiniyor bu film?
09:39Ali'nin annesi kocası tarafından şiddet görmüş, eve hapsedilmiş.
09:44Hatta kızı Nesrin diyor ki bir sahnede annemi görmek bir mahkum ziyareti gibiydi diyor.
09:51İşte oğlu Ali bilsin üzülsün istememiş.
09:54O yüzden Nesrin diyor ki işte dertlenmek hep kadınlara mahsus zaten.
09:59Ama Ali'nin karısı da ekonomik özgürlüğü olan eğitimli bir kadın.
10:03Gerçi ona da hep düşündüm yani bu Hazar'a neden veterinerlik mesleği uygun görülmüş diye.
10:10Herhalde Freud'un hayvani adettiği dürtülerini ehlileştirmek için kocasındadır diye düşünüyorum.
10:17Evet olabilir ve düşündüğümüzde mesela Ali'nin yani bu ailenin çocuklarını düşündüğümüzde ablalar hep orada kalmış ama Ali'nin ABD'ye gidebilme lüksü varmış.
10:27Aynı şey ablaları için söz konusu olmazken ablalar ve anne bu sessizlik kültürünün bir parçası olmuşlar ve onlar aslında sürekli bunun içerisinde yüzleşmek durumunda kalmışlar.
10:37Ali ise ancak yüzleşebiliyor.
10:43Ve peki neden izlenir dersiniz?
10:45Ben Ekin Koç'un yer aldığı her yapımı istiyorum.
10:48Yani canlandırdığı her karakter birbirinden farklı.
10:52Kurak günlerde de çok başarılıydı.
10:54Ben de hani böyle Türkiye'li olmayan bir yönetmenin Türkiye'de Türkçe film çekmesi hep böyle soru işaretleriyle gelir.
11:00Acaba neler olacak?
11:01Aba alamı iyi anlatabilecek mi vesaire diye düşünürüm.
11:04Bence bu konuda hani yönetmen fena değildi.
11:07Belki de İranlı olmasından kaynaklanıyordur.
11:09Hele hele yani bazı yurt dışında yaşayan Türkiye'li yönetmenlerin Türkiye'ye bakış açısını düşündüğümüzde hiç fena değildi.
11:18İlk sahnede de sizin örneğini anlattığınız bu netleşme ve bulanıklaşma o rüyada uyanıklık halini anlatması hani o teknikle de yine hoşuma giden şeylerden de.
11:30Peki neden izlenmez dersiniz?
11:31Şimdi yönetmen Tolga Karaçelik bir röportajında demiş ki kendini ciddiye alan filmlerden sıkıldım demiş.
11:39Bence bu film de kendini fazlasıyla ciddiye alıyor.
11:42Yani oysa Freud'un 19. yüzyılda anlattığı İd Süper Ego çatışmasına da yeni bir bakış katamamış.
11:50Yani bana göre de film bazı eleştirmenlerin dediği gibi farklı ya da ters köşe değil.
11:57Hani o yüzden her sahnede o kadar çok geleneksel metaforlar vardı ki hani öldürdüğün şeyler filmi izleme heyecanımı öldürdü maalesef.
12:07Evet metafor konusunda ben de size katılıyorum. Metafor çarpı metafor çarpı metafor metafor küp bir hale gelmiş film.
12:15Fazla ağırlaşmış ve filmin sonunda iyi bağlanmadığını düşündüm.
12:20Benim yorumlarım bu kadardı. Bir sonraki bölümümüzde buluşmak üzere diyelim mi?
12:24Evet bir sonraki kanal aşkına da tekrar görüşmek üzere.
12:27Hoşçakalın.