Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Jeofizik mühendisi telefon attığımızda Ali Bey, hoş geldiniz yayına.
00:05Şimdi 3,9 büyüklüğündeki deprem elbette bizleri korkuttu ve tedirgin etti.
00:09Çünkü bir yandan Büyük İstanbul depremini bekliyoruz.
00:12Bize neyin işaretiydi bu?
00:15Öncelikle geçmiş olsun, hayırlı yayınlar diliyorum.
00:183,9'luk Silivri açıklarında bizim Kuzey Adolu Faizun'un Marmara Denizi içinden geçen kollarından biri olan bir komura segmentinin üzerinde olmuş gözüküyor.
00:35Bu alan bizim sismik boşluk diye ifade ettiğimiz segmentlerden biri.
00:40Dolayısıyla İstanbul depremi ile ilgili hem AFAD'ın yaptığı çalışmalarda hem üniversitelerin yaptığı çalışmalarda çeşitli makalelerde ifade edilen ve sismik boşluk alanı diye ifade edilen,
00:53İstanbul depreminin olması muhtemel sismik boşluk noktalarından biri olan alanda meydana gelmiş gözüküyor.
01:02Ancak tabii neyi ifade ediyor cümlesini cevaplamak şöyle zor.
01:07Bizim deprem bilimi açısından baktığımızda bir depremin öncü deprem, bundan sonra da büyük bir deprem üretir ifadesini kullanacak bir formülüzyonumuz yok maalesef.
01:20Bu depremlerin oluş yerleri, oluş sıklıkları, zaman periyotlarına bakarak ancak sismik boşluk ifadesini kullanabiliyoruz.
01:27Dolayısıyla burası bizim deprem bekliğimiz alanlardan biri olarak görünüyor.
01:31Bu deprem ufak ölçekli, orta ölçeğe yakın, küçük ölçekli bir deprem.
01:38Hissedilebilirliği tabii ki muhtemel çünkü yakın bir alanda meydana gelmiş bir deprem.
01:43Ama bunun dışında herhangi bir hasara sebebiyet vermemesi gereken, özellikle betonerme yapılardaki bulunduğu çevre açısından bakıldığında,
01:52kırsal yerleşimin, az şehir yerleşiminin bazı olduğu alanlar düşünülürse, bu alanda herhangi bir yıkımın ya da hasarın oluşmasının beklenmediği bir deprem.
02:03Bunun dışında bizim için şunun habercisidir ifadesini kullanmak bu esnada çok da doğru gözükmemekte.
02:09Şunu merak ediyorum Ali Bey, yani 3.9 büyüklüğündeki bir depremi bile İstanbul'un hissediyor olması,
02:17Silivri'nin, hadi Silivri açıklarında olduğu, Silivri'lerin hissetmesi muhtemel diyelim ama çevreden de hissedilebiliyor.
02:243.9 büyüklüğündeki bir depremi bile hissediyor oluşumuzun sebebi bizim altyapı problemimiz mi ya da herhangi başka bir faktör mü?
02:32Çünkü 3.9 dediğimiz aslında siz deprem uzmanları daha iyi bilirsiniz ya da işte jeofizik alanında çok yüksek bir aslında ölçek değil.
02:44Sizin ifadenize tabii çok katılıyorum bu konuya.
02:47Bu çok yüksek bir deprem değil.
02:49Hatta dünya derecede çok ciddiye alınan bir deprem de değil aslında.
02:53Ama ülkemiz hassas bir süreçten geçtiği için bizler bunu bu şekilde konuşuyoruz.
02:59Ya da şöyle ifade edelim hazırlıklarımızın tam olmadığı için bunu böyle konuşuyoruz.
03:03Hissedilebilirlik noktasına geldiğimizde sığ bir depremle karşı karşıyayız.
03:08Depremleri hissetmemizde odak derinliğinin önemi yüksek.
03:12Bu arada depremin ne tip bir fayda olduğunun önemi yüksek.
03:16Bir de sizin bulunduğunuz alanda jeolojik faktörler yani yumuşak zeminler,
03:23büyütme oranı yüksek zeminler üzerinde bulunuyorsak eğer,
03:26diğer kaya zeminlerde hissedilebilirliği daha düşük olan zeminlerde bulunmamız karşılaştırıldığında
03:32hissedilebilirliğinin yüksek olduğu görülüyor.
03:35Ama bizi en çok bu kadar endişelendiren, bu kadar hissetme noktamızda belki biraz hassasiyetimizi yükselten konuda
03:44tam hazırlıklarımızın tamam olmayışı ve bizlerin depremle ilgili altyapımızda bir korku taşıyor olmamız.
03:53Çok doğru söylediniz.
03:55Yani bizim her deprem oluşunda aslında, Türkiye'nin neresinde olursa olsun hep aynı soruyu kendimize soruyoruz.
04:04Biz büyük depreme hazır mıyız?
04:07Şimdi bu soruyu öz eleştiri yaptığımızda ne yazık ki hayır cevabını alıyoruz.
04:11Evet bir yandan kentsel dönüşüm çalışmaları hız kazandı,
04:15bir yandan yıkılan binaların yerlerine çok daha iyileri inşa edildi.
04:19Ama her şeye rağmen biz sizce hazır mıyız bu büyük depreme?
04:24Maalesef buna %100 cevabını vermek çok mümkün değil.
04:29Ama şunu da açmak istiyorum.
04:31Bir depreme dünyanın en gelişmiş ülkelerinde depremlerle ilgilenen birçok ülkede buna dahil olarak
04:37%100 hazırlık zaten çok mümkün değil.
04:40Burada bizim dayanıklı şehirler diye ifade ettiniz.
04:43Yani depremden sonra en az hasarı almış, en az hasarla bizi karşılayan şehirlerde yaşamayı sağlamak.
04:51Bugün konuştuğumuz il İstanbul konuşuyoruz.
04:55İstanbul çok büyük bir şehir ve buna bağlı olarak yerleşimi çok dağınık,
05:00çok eski tarihli ve özellikle sanayi devriminin sonra gelmesiyle gece kondu mahallelerinin yoğun olduğu
05:06ve hızlı inşaatlanmanın yaşandığı bir şehir.
05:10Eğer kurallara uygun yapılmış binalarda oturuyor olsak bunları zaten konuşmuyor olmakla birlikte.
05:16Maalesef %100 hazır cümlesini kullanamamızın en büyük sebeplerinden biri bu.
05:22Diğer ülkelerle farkımız da bunun bizde bir deprem politikasına çevrilmemiş olması.
05:28Biz gelir geçici konuşmalarla ya da siyasi davranışlarla buna yaklaştığımız için
05:35bir türlü o net çözümü hızlı vadede üretemiyoruz.
05:41Bu çünkü hep beraber yapmamız gereken bir şey.
05:43Ne devletin ne de vatandaşın ne de bilim insanlarının bunların hepsinin bir arada olup
05:48hızlı bir şekilde bu kararı verip karşılığında kar gözetmeksizin hareket ederek yapması gereken bir çalışma.
05:55Şimdi bir yandan deprem anından ilk görüntüler de ekranlara geliyor.
06:00Şu an için sakin bir atmosferin olduğunu söyleyebiliriz Silivri'de.
06:04Peki bir kez daha olabilir mi Ali Bey?
06:07Beklenir mi böyle bir şey?
06:10Yani şöyle ifade edelim.
06:12Bu depremin arkasından bunun hesaplanabilir bir durum olmadığını tekrar söylemem gerekiyor.
06:17Bu bölgede biz bir deprem bekliyoruz.
06:19Bunlar küçük ölçekli depremler.
06:21Tekrar karşılaşabilir miyiz?
06:22Tabii biz yıl içinde 4.000-5.000 sayısına erişebiliyoruz bu deprem büyüklüklerinde.
06:29Tüm Türkiye için söylüyorum.
06:31Dolayısıyla karşılaşma olasılığımız muhakkak ki var.
06:35Ancak vatandaşımızın bazen ben bunu da ifade etmek istiyorum sizin aracılığınızla.
06:40Sosyal medyada çok böyle dedikodu gibi söylenen işte bunun arkasından şu olur ifadelerini çok takip etmemelerini.
06:47Burada sizlerin aracıyla verilen doğru bilgileri, devletin verdiği bilgileri takip etmelerini söyleyelim.
06:54Çünkü deprem böyle önceden kestirilebilir, net formalizasyona sahip bir yapı değil.
07:00Yeraltı böyle homojen bir yapı değil.
07:02Dolayısıyla tavrı değişkenlik gösterebiliyor.
07:05Bunun şu anda elimizde teknolojiyle size ifade edebilecek bir güç olmadığında bilinmesinde fayda olduğunu düşünüyorum.
07:12Vatandaşımızın endişeleneceği şu an bununla ilgili özel tedbirleri alacağı da bir durum olmadığı kanaatindeyim.
07:19Şunu da merak ettim Ali Bey.
07:21Şimdi büyük depremler genelde faydaki stresten yani oradaki o yüksek basınçtan kaynaklı oluyor.
07:28Peki böyle küçük depremler faydaki stresi azaltıyor mu?
07:33Şimdi bu konuştuğumuz fay tipinde biz bir hareket unsuru içindeyiz.
07:39Yani kıtaların birbirini itmesi bu kadar büyük kütlelerin birbirine olan kuvvetlerinin etkisiyle kırılan alanlar, yüzeylerden bahsediyoruz.
07:49Ve biz buradaki hareketliliğin öne doğru yani Avrupa tarafına doğru kabaca tarif edersek
07:55yaklaşık böyle büyük bir depremde 2,5-3 metreleri bulduğunu işte Kocaeli depreminde ya da döndüğümüzde Maraş-Elbistan depremlerinde karşılaştık.
08:06Bu kadar büyük bir kütleyi hareket ettirecek enerji çok yüksek bir enerji.
08:11Dolayısıyla bu tip küçük depremlerin ki deprem ölçüleri logaritmik olarak yani işte 2 büyüklüğündeki ya da 3 büyüklüğündeki bir deprem sonrasında gelen 4 büyüklüğündeki bir deprem arasında çok büyük farklar var.
08:26Enerji farkları var.
08:27Dolayısıyla bu tip orta ölçekli depremler bizim bahsi geçen işte bu Kuzen Odolu fayının Marmara Çukuru'yu ifade ettiğimiz alandaki segmentlerde bu tip faylarda bu enerji boşaltmalarına maalesef olmuyor.
08:42Bu enerjiyi boşaltmıyor.
08:44Bunlar oturmalar gibi düşünün küçük hareketler gibi.
08:47Orada küçük parçanın öne doğru kırılması, işte hareket etmek istiyorum demesi gibi çok küçük depremler ve buradaki atımı tamamlamadığı için buna müsaade etmediği için bu enerji yeterli değil maalesef.
09:01Peki Büyük İstanbul depreminin olduğu fayatta mı bu?
09:05Yani şöyle tarihsel verilere baktığımızda bu makalelerde de görülen işte beklediğimiz daha evvel bahsi geçen Büyük İstanbul depreminin olduğu ifade edilen alan.
09:19Boşluk alanı bu alan.
09:21Bunun iki tarafında da daha evvel gerçekleşmiş yani 1912 depremi ve 1999 Kocaeli depremi mevcut.
09:28Arada deprem üretmemiş, belirlenmiş, haritalanmış bir faydan bahsediyoruz.
09:34O yüzden de tehlike alanı olarak İstanbul için tehdit olarak gösterilen bir alan.
09:39Çok çok teşekkür ediyoruz.
09:40Teşekkür ederim.
09:41Jeofizik mühendisi Ali İlker Bulut yayın konuğumuzdu.
09:45Ali Bey teşekkür ediyoruz.