Youtube kanalımıza abone olun: ►https://goo.gl/USTWfS
Whatsapp iletişim Numaramız: ►+90 530 850 4500
Asker TV Canlı Yayın: ►http://www.askertv.com/canli-yayin
Instagram: ►https://www.instagram.com/askertv
Facebook: ►https://www.facebook.com/AskerTV
Twitter: ►https://twitter.com/askertv
Telegram: ►https://t.me/askertv
İnternet sitemiz: ►http://www.askertv.com
Haber sitemiz: ►http://www.asker.tv.tr
Whatsapp iletişim Numaramız: ►+90 530 850 4500
Asker TV Canlı Yayın: ►http://www.askertv.com/canli-yayin
Instagram: ►https://www.instagram.com/askertv
Facebook: ►https://www.facebook.com/AskerTV
Twitter: ►https://twitter.com/askertv
Telegram: ►https://t.me/askertv
İnternet sitemiz: ►http://www.askertv.com
Haber sitemiz: ►http://www.asker.tv.tr
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:30Dünya 3. Büyük Savaşı'nın eşiğine bu görüntüler eşliğinde geldi.
00:38Gürcistan lideri Mihail Sarkaşvili seçmenlerine verdiği sözü,
00:42yani 2008 yılı sonuna kadar çözeceğim dediği Güney Osetya sorunu için hamlesini
00:48olimpiyat oyunlarının açılış zamanına denk getirdi.
01:00Ama kendini tekrar bir süper güç gibi hissetmeye başlayan Rusya'nın daha fazla tahammülü kalmamıştı.
01:12Yakın geçmişte Rus barış gücü askerlerinin Gürcü güvenlik güçleri tarafından
01:17yaka paça araçlarından indirilip gözaltına alınması,
01:20bunun bir de dünya kamuoyuna özellikle servis edilmesi karşısında suskun kalan güç,
01:26bütün haşmetiyle Güney Osetya'ya girdip...
01:29Rusya bununla da yetinmedi.
01:53Gürcistan'ı denizden de ablukaya aldı.
01:55Uluslararası baskılarla Rusya geri çekilirken,
02:09Gürcistan'ı destekleyen Amerika Birleşik Devletleri'nden bir talep geldi.
02:13Amerikan yönetimi insani yardım amaçlı gemileri Gürcistan'a göndermek istiyordu.
02:19Bunların arasında bir de dev hastane gemisi vardı.
02:25Bütün bunlar olurken birden bir şey hatırlandı.
02:41Bu gemiler Çanakkale ve İstanbul Boğazlarından geçmek zorundaydı ama bu o kadar da kolay değildi.
02:47Türk Boğazlarından gemilerin duraksız geçişi,
02:571936 yılından beri Montreux Anlaşması'nın öngördüğü şartlar çerçevesinde düzenlenmişti.
03:02Montreux Sözleşmesi
03:09Montreux Sözleşmesi kendine özgü, yani benzeri olmayan,
03:13Hukuk dilinde de Sui Generis diye adlandırılan bir sözleşme.
03:17Yani Türk Boğazları, hukuk açısından başka Boğazlara benzemeyen bir geçiş düzenine sahip.
03:24Dünyada tek olan bu sözleşme,
03:27İki Dünya Savaşı'nın da kaderini belirleyen Boğazlar için yapıldı.
03:30İzlediğiniz için teşekkür ederim.
04:00Birinci Dünya Savaşı sonrası Anadolu'da gelişen Kurtuluş Hareketi ve sonucunda kurulan yeni Türk Devleti ile süren savaş,
04:1024 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Anlaşması ile sona erer.
04:15Bu anlaşmanın hazırlanması sürecinde Boğazların statüsü için ortak bir karara tam olarak varılamaz.
04:21Sovyetler Birliği Lozan'la taraf olmasa da Boğazlar'la ilgili olan görüşmelere katıldı.
04:30Moskova'nın isteği Boğazların Türk hakimiyetinde kalmasıydı.
04:34Bu isteğin gerçekleşmesi demek Karadeniz hakimiyetinin Sovyetler Birliği'nin elinde olması demekti.
04:39Ki bu durum Lozan'ın diğer devletleri için kabul edilemezdi.
04:44Onların istekleri sevden bu yana değişmemişti.
04:47Boğazlar savaşta ve barışta açık olmalıydı.
04:50Büyük tartışmaların ardından Boğazların konumunu ele alan Lozan-Boğazlar Sözleşmesi imzalanır.
05:00Lozan-Boğazlar Sözleşmesi'nde Türk Boğazlarından geçiş rejimi,
05:05ticaret ve savaş gemileri ayrımı ile savaş ve barış zamanı ayrımı yapılarak düzenlenirken,
05:12askerden arındırılacak adalar ve bölgelerle ilgili hükümlere yer verildi.
05:16Ayrıca Boğazlar Komisyonu adı altında oldukça sınırlı görev ve yetkilere sahip bir uluslararası komisyonun kurulması öngörüldü.
05:26Lozan-Boğazlar Sözleşmesi'nde yabancı devletlere savaş gemilerini Karadeniz'e geçirme hakkı tanınıp,
05:32Boğazlar bölgesinin askerden arındırılması kabul edildi.
05:36Türkiye'nin güvenliğinin sağlanması için geçiş serbestliği ihlali,
05:40askerden arındırılmış bölge veya bölgelerin güvenliğini tehlikeye düşürecek herhangi bir saldırı halinde.
05:46Milletler Cemiyeti Meclisi'nin vereceği karar doğrultusunda bu tehdit ve ihlaller ortaklaşa alınacak önlemlerle çözülecekti.
05:55Ancak daha sonra Avrupa'da gelişen yeni siyasi ortam ve hızla gelişen silahlanma çabaları,
06:02Türkiye'nin güvenliğinin sağlanması amacıyla getirilen hükümlerin işlemez hale gelmesine neden oldu.
06:07Türkiye-Lozan Sözleşmesi sırasında diğer konuları halletmek ve özellikle kapitülasyonlar gibi çok önemli sorunlarını çözebilmek,
06:37Boğazlar konusu da dahil olmak üzere bazı konularda taviz vermeyi tercih etmişti.
06:45Ancak özellikle Boğazlar konusunda verilen bu tavizler,
06:49yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin tam bağımsızlık ilkesine tamamen ters düşüyordu.
06:54Dozan görüşmelerinde Lord Curzon'la aralarında geçen bir konuşmayı İnönü şöyle aktarıyor.
07:11Bir defa Curzon'da bana söylemişti, memnun değiliz dedi konuşmamızdan.
07:19Hiçbir sözümüzü kabul etmiyorsunuz, hepsini reddediyorsunuz, hepsini cebimize atıyoruz.
07:26Yarın karan bir memleketi imar etmek için önümüzde diz çekeceksiniz.
07:34Bizden yardım istediğiniz zaman bugün reddettiklerinizi birer birer çıkarıp önünüze koyacağız.
07:42Cevap verdim, yanımda Amerika çekici de vardı.
07:51Param birden de vardır, bir de bunda vardır diyordu.
07:56Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra silahsızlanma girişimleri başarılı olmak bir yana,
08:05tam tersine bütün devletler silahlanmaya başladı.
08:091933 yılından sonra Avrupa'da yeni bir savaş tehlikesi güçlü belirtilerle ortaya çıktı.
08:15Bu durum karşısında Türkiye, uluslararası barış ve güvenliğin korunması yolundaki güçlüğü ileri sürerek,
08:21boğazların güvenliğini sağlamak amacıyla,
08:2311 Nisan 1936 günü Milletler Cemiyeti'ne başvurdu.
08:28Bu başvuru da Türkiye, boğazlar statüsünün değiştirilmesi isteğini belirtti.
08:42Bu sırada İtalya Habeşistan'a saldırmış,
08:45Almanya-Versay Barış Anlaşması hükümlerini çiğneyerek,
08:49askersiz bölge olarak kabul edilen Ren bölgesine asker sokmuştu.
08:53Bu durum İkinci Dünya Savaşı tehlikesinin belirmesine neden olurken,
09:11Türkiye, harekete geçerek Lozan Barış Anlaşması'nı imzalayan ilgili devletlere verdiği notayla,
09:17boğazlar statüsünün yeniden düzenlenmesi için görüşmeye çağırdı.
09:21Boğazlar'da uygulanan rejimin,
09:24dönenin siyasi koşulları karşısında uygulanamaz olduğu gerçeğiyle değiştirilmesini isteyen
09:29ve Montreux Konferansı'nın toplanmasını sağlayan Türkiye,
09:33Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras aracılığıyla,
09:36boğazlar üzerinde kesin egemenliğin elde edilmesini,
09:39bununla birlikte askersizleştirme ve
09:42Lozan Sistemi ile getirilen Boğazlar Komisyonu'nun kaldırılmasını istiyordu.
09:46Bu amaçla Türk hükümeti,
09:53Boğazlar'dan geçiş rejimi hakkındaki görüş ve düşüncelerini,
09:5613 maddelik yeni bir sözleşme tasarısı şeklinde konferans sekreterliğine bildirdi.
10:01Görüşmeler sırasında İngiltere ve Sovyetler Birliği başta olmak üzere,
10:05boğazlar üzerinde çıkarı olan devletler farklı tezler ileri sürdü.
10:09Bunlardan ilki, görüşlerini Türkiye gibi bir tasarı halinde sunan İngiltere'ye aitti.
10:20İngiltere baş temsilcisi Lord Stanley,
10:22ticaret gemilerinin boğazlardan,
10:25Türkiye'nin savaşta olmadığı zamanlarda,
10:27Lozan rejimiyle getirilen esaslar içinde geçmesini kabul ederken,
10:32Türkiye'nin savaşa girdiği zaman,
10:33boğazlardan geçişler sadece gündüz saatlerinde olmalı görüşünü ileri sürdü.
10:38Ayrıca Karadeniz'in sadece boğazlardan geçilerek girilebildiği için,
10:44denizlerin serbestliğini kabul eden uluslararası hukuk rejiminden ayrılamayacağını,
10:49ve dünya devletlerine açık olması gerektiğini belirtti.
10:52İngiltere'nin ileri sürdüğü tezde,
10:55boğazların askerden arındırılmış statülerine hiç değinilmedi.
10:59Savaş gemileri için getirilen sınırlamalara ilave olarak,
11:02Karadeniz'de kıyısı bulunmayan devletlerin gemilerinin,
11:05bu denizlerde kalış süresinin bir ay olması önerildi.
11:12İkinci görüşse,
11:13Sovyetler Birliği baş temsilcisi Maksim Litvinov tarafından savunuldu.
11:18Rusya, boğazlardan geçerek Karadeniz'e çıkacak savaş gemileri için,
11:22bir tonas sınırlaması getirilmesinden yana tavır aldı.
11:26Boğazların askerden arındırılmış statüsüne son verilmesini,
11:30dolayısıyla Türkiye'nin bu bölgelerde asker bulundurma hakkını kabul etti.
11:34Yabancı devletlerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişlerine ilişkin getirilen sınırlamaların,
11:40yalnızca Karadeniz'de sahili olmayan devlet veya devletlerin savaş gemileri için uygulanmasını savunan Rusya,
11:47boğazların, denizaltıların yanı sıra uçak hava sahasına da kapatılmasını önerdi.
11:52Sovyetlere göre Karadeniz bir transit deniz değildi ve uluslararası hukuk kurallarının dışında kalıyordu.
12:00Bundan dolayı Karadeniz'de kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin,
12:04boğazlardan geçip Karadeniz'de serbestçe dolaşmasına karşı çıkıyordu.
12:11Türkiye ise ülkesinin Lozan'da açık bırakılmış olan güvenliğini ve boğazlardaki egemenlik hakkını birlikte sağlamak istiyordu.
12:19Türkiye'nin konferansa sunduğu 13 maddelik sözleşme tasarısında,
12:24genel hatlarıyla boğazlar bölgesinin askerden arındırılma statüsüne son verilmesi ve Lozan sistemiyle getirilen boğazlar komisyonunun kaldırılması isteniyordu.
12:35Belirlenecek koşullar çerçevesinde ticaret ve savaş gemilerinin boğazlardan geçiş serbestliği kabul edilirken,
12:42barış ve savaş zamanında, Türkiye'nin kendini yakın bir savaş tehlikesinde hissettiği dönem gibi bir durumda,
12:48bazı özel şartların eklenmesi istenmekteydi.
12:53Lozan'dan çıkan boğazlar sözleşmesi 13 yıl yürürlükte kaldı.
12:58Lozan'ın bu kısmı, yerini Montreux-Boğazlar Sözleşmesi'ne bırakacaktı.
13:02Dünya, yeni bir savaşın eşiğindeyken, kilit konumundaki boğazlar, bir kez daha bu salonda, bu masada karar bekliyordu.
13:1022 Haziran 1936'da Genç Türkiye Cumhuriyeti heyetiyle, boğazlardan çıkarı olan tüm ülkeler diplomatik bir çatışma sahasına adım attı.
13:20Konferans sonucunda imzalanan Montreux-Boğazlar Sözleşmesi, 20 Temmuz 1936'da kabul edildi.
13:35Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Japonya, Romanya, Türkiye, Sovyetler Birliği, Yugoslavia ve Yunanistan'ın imzasının bulunduğu sözleşme,
13:459 Kasım 1936'da yürürlüğe girdi.
13:49Bu anlaşmada kabul edilen hükümler, ana hatlarıyla şöyleydi.
13:55Lozan Anlaşması ile kurulmuş olan Boğazlar Komisyonu kaldırıldı.
14:00Bu komisyonun görev ve yetkileri bütünüyle Türkiye'ye bırakıldı.
14:04Lozan Barış Anlaşması ile boğazların iki yanında askersiz duruma getirilmiş olan bölgede,
14:09Türkiye'nin asker bulundurması kabul edildi.
14:11Yabancı ticaret gemilerinin boğazlardan her iki yönde geçişi serbest bırakıldı.
14:17Yabancı devletlerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişiyle ilgili sınırlamalar kabul edildi.
14:22Herhangi bir anda Karadeniz'de bulunabilecek ve Karadeniz'de kıyısı olmayan devletlerin donanmalarına ait savaş gemileri,
14:29zaman ve ağırlıkları bakımından sınırlandırıldı.
14:32Ayrıca boğazlardan geçecek savaş gemileri için önceden Türk devletinden izin alınacaktı.
14:38Türkiye savaşa girerse veya savaş tehlikesiyle karşı karşıya kalırsa,
14:43boğazları istediği gibi açıp kapatabilecekti.
14:46Lozan Anlaşması, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması,
14:51arkasından da Montreux Sözleşmesi'ni 1936'da görüyoruz.
14:55Montreux Sözleşmesi bir anlaşma değil, bir sözleşmedir.
14:59Neden bu sözleşmeye ihtiyaç duyuldu?
15:02Çünkü Lozan Anlaşması'yla biz boğazların tamamen kontrolünü almamıştık.
15:08Ve dünya bir savaşa doğru yöneliyordu.
15:12İkinci Dünya Savaşı'na doğru yöneliyordu.
15:14Bir, aslında bir konsensus sağlandı.
15:17Hem Türkiye hem de bölgesel güçler tarafından.
15:21Ve Montreux Sözleşmesi'ni tarafların da imzasıyla yapıldığını görüyoruz.
15:26Atatürk, Montreux'den gelen anlaşma haberi üzerine,
15:34bugün bayram günüdür, sevinç günüdür.
15:37Niçin bilir misiniz ey sevgili yurttaşlar?
15:40Çünkü Lozan, Montreux'de taçlandırılmıştır.
15:43Lozan tamdır ve tamamiyetini daima tarihte okuracaktır.
15:48Fakat onu mustarip eden ufak bir şey boğazlar vardı.
15:51İşte o, Montreux'de çözümlenmiştir.
15:54Eğer Türk yüksek hassasiyeti bununla alakadarsa,
15:58mutlaka sevinmektedir, seviniyor ve sevinmelidir, dedi.
16:09Boğazlar için en önemli belge olan sözleşmeye göre,
16:12barış zamanında ticaret gemileri,
16:14gece ve gündüz yükü ne olursa olsun,
16:17bayrağı ne olursa olsun,
16:19boğazlardan geçiş ve ulaşım özgürlüğüne sahip.
16:241 Temmuz 1994 tarihinde ülkemiz için önemli bir kazanç olan,
16:36Türk boğazları deniz trafik düzüğü yürürlüğe girmiştir.
16:391 Temmuz 1994 tarihinde ülkemiz için önemli bir kazanç olan,
16:49Türk boğazları deniz trafik düzüğü yürürlüğe girmiştir.
16:53Bu tüzük, 1936 tarihli Montreux Sözleşmesi'nin ruhuna bağlı kalarak,
16:59uluslararası denizcilik örgütü tarafından da,
17:02onun tavsiyeleri de dikkate alarak,
17:04ülkemizde yürürlüğe girmiştir.
17:07Tüzüğün yürürlüğe girmesiyle birlikte,
17:09Türk boğazları üzerindeki idarenin denetimi,
17:12idari mekanizmanın denetimi daha çok artmıştır.
17:15Gemilerin boy açısından,
17:17hız açısından,
17:18uğraktı ya da uğraksız geçiş açısından,
17:21denetimleri daha etkin hale getirilmiştir.
17:23Türk boğazlarına uğramadan,
17:25yani herhangi bir Türk limanına uğramadan,
17:28geçiş yapacak olan gemilere,
17:30uğraksız geçiş hakkı diye bir hak var.
17:32Uğraksız geçiş yapacak olan gemiler,
17:35Klaus ve Romakör almak zorunda değillerdi.
17:38Yalnız, tüzüğün uygulamaya konmasından sonra,
17:41250 metre üzeri tehlikeli yük taşıyan tankelerle,
17:45300 metre üzerindeki gemiler,
17:48Klaus kaptan alma mecburiyeti getirilmiştir.
17:50Bu idarenin önemli bir yaptırımıdır.
17:54250 metre üzeri ve tehlikeli yük taşıyan gemiler,
17:57Klaus kaptan almadan Türk boğazlarından geçemezdi.
17:59Yolunu ağırladı mı acaba?
18:02Baş kaptan geminin separeasyonu döndü,
18:053 gün civarında,
18:06şu an 8 natta ilerliyor.
18:088 natta ilerliyor.
18:10Şeyini hazırladı mı,
18:11pilot çarmıhını kombineşinle birlikte mi hazırladı?
18:14Evet, pilot çarmıhı sancakta,
18:16sudan 1 metre yükseklikte hazır.
18:19Teşekkür ederim efendim.
18:20Gemiye bindiğin zaman tekrar arayacağım.
18:22Sağ olun.
18:23Ben ahmetle.
18:25Bizim işimiz,
18:27İstanbul boğazında,
18:30gece gündüz,
18:31sağlıklı bir şekilde gemi geçirmek.
18:35Tabii yaptığımız işi,
18:37önce,
18:38en önce bir İstanbullu olarak,
18:40İstanbul'u çok seviyoruz.
18:42İstanbulluları çok seviyoruz.
18:4313 milyon İstanbul'un,
18:44tehlikeli bir şekilde,
18:48gece uykusunda rahat uyumasını çalışıyoruz.
18:51kılavuz kaptanlığı geçen gemilerde,
18:55bu tehlikeyi minimuma indiriyoruz.
18:58Minimuma indirmeye çalışıyoruz.
19:00Halkımız rahat etsin diye,
19:02sağlıklı bir şekilde,
19:04tankerleri,
19:06dökmecileri,
19:06her türlü gemiyi,
19:07sağlıklı bir kuzeyden güneye,
19:09güneyden kuzeye,
19:11geçirmeye çalışıyoruz.
19:12Biz,
19:13emniyetli olması için,
19:15her türlü,
19:16dediğim gibi özveride bulunuyoruz.
19:18Ama,
19:18yani geçirdiğin,
19:21bir tanker,
19:22geçirdiğin bir LPG,
19:23bir LNG,
19:24her an,
19:26bizim dışımızda,
19:27olabilecek bir arzu ötürüyle,
19:30bizim de kumandamız altından çıkabilir tabii ki yani.
19:34Onun için,
19:35hiçbir şey için,
19:36hiçbir şekilde,
19:38emniyette diyemem ben şahsen.
19:44Savaş zamanı,
19:46Türkiye'ye savaşan ülke konumunda ise,
19:48boğazlardan,
19:49Türkiye ile savaş halinde olmayan devletlerin ticaret gemileri,
19:53düşmana hiçbir şekilde yardım etmemek koşuluyla yararlanabiliyor.
20:04Savaş gemilerinin barış zamanında boğazlardan geçişinde,
20:08Türkiye'nin ve Karadeniz'e kıyısı bulunan devletlerin güvenliği dikkate alınıyor.
20:13Devletler,
20:13barış zamanında savaş gemilerini boğazlardan geçirmeden önce bildirmek zorunda.
20:18Türkiye'nin tarafsız olduğu bir savaş durumunda,
20:28savaşan devletlere ait savaş gemileri dışında,
20:31diğer devletlerin savaş gemileri,
20:34barış zamanı için geçerli olan koşullarla boğazlardan geçebiliyor.
20:37Türkiye savaşan ise,
20:55istediği devletin savaş gemilerinin geçmesine izin veriyor,
20:59istemediğine vermiyor.
21:00Montra Boğazlar Sözleşmesi,
21:15Lozan'daki hükümlerin aksine,
21:17Türkiye'ye çok önemli haklar veren bir belge.
21:20Bugün, bazı hükümleri tartışma yaratsa da,
21:23o yıllarda önemli olan askeri tehditti,
21:26ve Türkiye bu tehdidi ortadan kaldırmaya yönelik önemli kazanımlar elde etti.
21:31Boğazlardan geçişle ilgili genel ilkeleri tanımlayan Montra Boğazlar Sözleşmesi,
21:36geçişten kaynaklanan sorunların çözümüne ilişkin ayrıntılı bir düzenleme içermiyor.
21:42Bu eksiklik, bugün,
21:44artan deniz trafiği,
21:45buna paralel olarak meydana gelen kazalar,
21:48can, mal ve çevre güvenliği konularını tartışmaya açıyor.
21:52İstanbul Boğazı son 10 yılda 200'ü aşkın kaza yaşadı.
22:02Kazaların nedeni olarak,
22:19pilotaj hatası, akıntılar,
22:21kısıtlı görüş mesafesi,
22:23eksik gemi donanımı ve yerel koşullar gösteriliyor.
22:25İstanbul Boğazı hem ülkemiz hem de dünya ticareti açısından çok önemli bir boğazdır.
22:38İstanbul Boğazı'nın etrafında 3 milyona yakın insan yaşamakta.
22:42Ayrıca denizlerimiz, denizde yaşayan canlılar,
22:46tarihi mirasımız, kültürel yapılar,
22:49hepsi çok önemli arz etmektedir.
22:50Her ne kadar tüzük boğazdan geçecek gemilere bazı yaptırımlar,
22:56bazı önemli tedbirler almışsa da,
22:58gemilerin mekanik yapılarına yüzde yüz güvenmek doğru değildir.
23:03Bu güven,
23:05bundan dolayı gemilere her an bir arıza meydana gelebilir,
23:08İstanbul Boğazı rızk altına kalabilir.
23:11Bu rızkı bertaraf etmek için,
23:13kılavuzluk hizmetlerinin tanıtımını bütün gemilere yapıyoruz.
23:19Ancak ticari kaygılardan dolayı bazı gemiler,
23:23kılavuz kaptanı almadan seyir yapmaya devam etmektedirler.
23:28Şuban 2006 yılında,
23:32İstanbul Boğazı'na Karadeniz'den girip Marmara'ya giden,
23:34içerisinde 80 bin ton uçak aktı ham maddesi taşıyan,
23:38Genmarslar adlı bir gemi,
23:40İstanbul Boğazı Boğaz Köprüsü'nün altında,
23:42makinerize arızası yaparak sürüklenmeye başlamıştır.
23:46Üzerindeki kılavuz kaptanımız,
23:48yerinde ve zamanda yaptığı manevralarla,
23:51hem Dolmabahçe Sarayı'nı,
23:53hem İstanbul Boğazı'nı büyük bir tehlikeden kurtarmıştır.
23:55Gemi karaya oturmadan,
23:57herhangi bir risk altına yaşamadan,
23:59stabil hale getirilmiş,
24:01risk ve taraf edilmiştir.
24:02Allah korusun,
24:04bu geminin makine arızası,
24:05İstanbul Boğazı'nın çok dar ve tehlikeli olan,
24:09Kandilli'de,
24:10Anadolu Sarayı'nda meydana gelseydi,
24:13belki de önlenemeyecek,
24:15büyük bir felaket meydana gelecekti.
24:17Takvimler 15 Kasım 1979'u gösterdiğinde,
24:27dünyanın en büyük deniz kazalarından birinin adresi,
24:30İstanbul Boğazı'ydı.
24:33Yükü,
24:3394.600 ton ham petrol olan,
24:36Rumen tankeri İndipendenta,
24:38Yunan şilevi ile çarpıştı.
24:40Kaza,
24:41İstanbul'a korkunç günler yaşattı.
24:4743 Kemici'nin yaşamını yitirdiği kaza sonrası,
25:05tanker günlerce yandı.
25:06Tonlarca petrol denize döküldü.
25:09Kaza,
25:10Boğazların güvenliği konusunda önlem alınmasına ilişkin baskıları artırırken,
25:14Boğazlardan yapılan petrol taşımacılığına da dinledi.
25:17dikkati çektim.
25:31Montreux,
25:32Türkiye'de,
25:32gemilerin boğazlardan hangi prosedürle geçeceğine ilişkin düzenleme hakkı vermiyor.
25:38Bir başka ifadeyle,
25:39Türkiye,
25:40boğazlardan kimin geçip geçemeyeceğine,
25:43belirli kurallar çerçevesinde karar verebiliyor.
25:45Ancak bu gemilerin geçerken,
25:48kılavuz kaptan kullanmaları,
25:49veya römorkla çekilmeleri konusunda bir zorunluluk getiremiyor.
25:59Montreux,
26:00Boğazlar Sözleşmesi'ne göre,
26:01barış zamanında,
26:03ticaret gemileri,
26:04yükü ve bandırası ne olursa olsun,
26:06boğazlardan geçiş hakkına sahip.
26:08Kılavuz almak ve römorkaç hizmetleri ise,
26:11geçiş yapan geminin isteğine bırakılıyor.
26:17Özellikle İstanbul Boğazı'nın,
26:19dünyanın geçişi en zor su yolu olduğu dikkate alındığında,
26:23yeterli deneyimi olmayan ve inatçı bir kaptanın,
26:26gemisini 15 milyonluk İstanbul kentinin kalbinden geçen bir saatli bombaya dönüştürmesi,
26:31yasal olarak engellenemiyor.
26:39Petrol ve türevleri,
26:41Montreux imza altına alındığında,
26:43deniz taşımacılığının en önemli unsuru değildi.
26:46Ancak bugün petrol ürünleri,
26:48boğazlardan geçen yüklerin büyük bir bölümünü oluşturuyor.
26:51İstanbul Boğazı'ndan tehlikeli yük taşıyan gemilerin,
27:05sadece gündüz, gün ışığında geçmelerini öngörmektedir.
27:09İstanbul Boğazı'ndan tehlikeli yük taşıyan gemiler, tankerler,
27:13gündüz seyri yapmaktadır.
27:14Bu anlama gelmektedir.
27:15Gece bunlara seyir yapmaları yasaktır.
27:17Günde ortalama kış günlerinde,
27:20gündüzün küçük o kısa olduğu günlerde,
27:23saatlerde 4 tane tanker geçiş yapmakta.
27:26Bu günlerin uzaması ile beraber 8 tankere kadar çıkmaktadır.
27:30Uluslararası petrol taşımacılığında boğazlarımız önemli bir yere sahip.
27:36Yalnız bunun yanında bu boğazlardaki petrol trafiğinin azaltmak için,
27:40Bakür-Ceyhan boru atlı gibi boru atlarının da yapılıp,
27:43boğazlar üzerindeki petrol taşıma yükü biraz daha hafifletilmelidir.
27:47Bugün Montreux Anlaşması yeniden tartışmaya açılıyor.
28:01Montreux'ün ikinci maddesindeki serbest geçiş sözcüğü irdeleniyor.
28:07Türk boğazlarından geçişle,
28:09açık denizde olan tam serbest geçiş hakkı aynı anlamı taşımıyor.
28:17Türk boğazları ne açık deniz ne de uluslararası bir su yolu.
28:24Türk boğazları, uluslararası bir sözleşmeye tabi olan Türkiye'nin bir iç su yolu olup,
28:31ayrıca uluslararası deniz ulaşımında kullanılan önemli bir boğaz.
28:35Buradaki en hassas nokta, uluslararası su yoluyla uluslararası deniz ulaşımında kullanılan su yolu tanımlamalarının ayrımı.
28:45Montreux Sözleşmesi'ni de Türkiye bir demir perde olarak kullanmıyor.
28:50Bir duvar olarak kullanmıyor.
28:52Ve esnek bir tavır sergiliyor.
28:55Yani bu esnek tavrı siz sergilemezseniz ilk önce Karadeniz'de sahildar ülkeleri üzersiniz.
29:03Yani başta Rusya Federasyonu ve arkasında diğer ülkeleri üzersiniz.
29:08Böyle bir şey de doğru değil.
29:09Çünkü eğer sıkarsanız çok fazla, bu sefer Montreux Sözleşmesi'nin varlığını tartışmaya açabilirsiniz.
29:17Bunu yapmamak için bir esnek kullanım, iki Montreux Sözleşmesi'ni güçlendirecek altyapıların uluslararası yeniden bir düzenlemeleri, tüzüklerin yapılması gerekiyor.
29:321936 yılında toplanan Montreux konferansında Türkiye'yi temsil eden Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras,
29:46orada bulunan yabancı delegeleri, Türk boğazlarından geçişin zararsız olacağını ve Türkiye'nin polis ve idari yetkisini saklı tuttuğunu açıkça beyan etti.
29:57Hiç kimse de buna itiraz etmedi.
29:59Bunun anlamı, boğazlardan geçişin zararsız olacağını ve Türkiye'nin polis ve idari yetkisini saklı tuttuğunu açıkça beyan etti.
30:00Bunun anlamı, boğazlardan geçişin zararsız olacağı ve Türkiye'nin bunu düzenleme ve denetleme hakkını saklı tutacağıdır.
30:07Peki, bugün bu hakkımızı nasıl kullanıyoruz?
30:151936'dan beri Türkiye'nin Montreux Sözleşmesi'ni yorumlamasına bakarsak, belli noktalarda bir esnekliğin gösterildiğini görüyoruz.
30:27Örneğin 17 Ağustos depremlerinde Amerikan hastane gemilerinin boğazları kullanılmasına izin verilmişti.
30:37Böyle bir şeyi de görüyoruz.
30:39Demek ki herhangi bir acil durum karşısında bu esnekliği gerek Batılı devletlere karşı, gerek Rusya Federasyonu'na karşı, gerek Çin'e karşı bile kullanabildik.
30:50Çin'de Ukrayna'dan zamanında uçak gemisi aldı.
30:54Uçak gemisinin motoru bile olmamasına rağmen bu son derece tehlikeli bir biçimde Çin'in ricası üzerine boğazlardan geçebildi.
31:05Demek ki Türkiye gerektiği zamanlarda boğazlarda bir esnek bir politikayı belinseyebiliyor.
31:13Montre sözleşmesini başkaları ele almadan önce bizim ele almamız gerekiyor.
31:21Fakat dediğimiz gibi bunun üzerine bir çalışma yapmamız gerekiyor.
31:27Uluslararası hukukçularımızın bir çalışma yapması lazım.
31:30Nerelerde Türkiye'ye sıkıştırılabilir?
31:33Mutlaka Washington'u sıkıştırması gerekmiyor Montre sözleşmesi üzerine.
31:37Bizim Moskova'da sıkıştırabilir bu konuda veya Brüksel'de sıkıştırabilir.
31:41Bundan dolayı Türkiye'nin ilk önce A-B şeklinde planlar yaparak bu sözleşmede karşınıza çıkabilecek sorunları şimdiden ele almasında
31:55ve sözleşmeyi güçlendirmek için destekleyici tüzükleri çıkartması gerekiyor.
32:011994-1998 Türk Boğazları geçiş tüzüğünde önemli bir vurgu yer alıyor.
32:12Seyir güvenliği.
32:14Ancak bunun yanı sıra Türkiye'nin kendi yetkisini dünyaya kabul ettirip kullanması da büyük önem taşıyor.
32:20Uluslararası arenada dengeler değişirken bugün Montre Boğazlar Sözleşmesi yeniden masaya yatırılmak isteniyor.
32:31Küresel üstünlüğünü devam ettirmek isteyen ABD, özgürlük, demokrasi söylemlerinin arka planında enerji yollarını ve kaynaklarını kendi denetiminde tutmanın yollarını arıyor.
32:43Bu çerçevede Karadeniz'e açılmanın yoluysa Montre Boğazlar Sözleşmesi'nde yapılacak değişikliklerden geçiyor.
32:51Montre Sözleşmesi aslında 20 yıllık bir sözleşmeydi ve imzacı taraflardan herhangi birisi başvurduğu takdirde fes edilebilir bir sözleşmedir.
33:03Ancak görüyoruz ki bugün Montre Sözleşmesi 72. yılındadır ve 100. yılına doğru emin adımlarla gitmektedir.
33:14Bunun nedeni yalnızca bu sözleşmenin Türkiye için stratejik öneminden doğrayı değildir.
33:21Dünya dengelerinin de buna müsait olmasıdır.
33:24Bugün Amerika Sözleşmesi'yi değiştirmek isterse buna Rusya Federasyonu'na karşı çıkar.
33:31Rusya Federasyonu'na sözleşmeyi ses etmek isterse buna da Avrupa Atlantik dünyası karşı çıkar.
33:43Son günlerdeki gelişmelerse Boğazları ve Montre Anlaşması'nı farklı anlamlarda tartışmaya açtı.
33:54Boğazlardan geçirilmek istenen askeri gemiler
33:59Karadeniz'e sahildar olmayan ülkelerin askeri gemileri hem tonaj hem de Karadeniz'de kalış süreleri bakımından bazı kısıtlamalara tabi.
34:09Bu çerçevede sahildar olmayan ülkelerin Karadeniz'de bulundurabilecekleri askeri gemilerin toplam tonajı 45 bin tonu geçemez.
34:24Sahildar olmayan bir ülkenin Karadeniz'de tek başına bulundurabileceği askeri gemilerin toplam tonajı içinde bir sınır var.
34:35O da 30 bin ton.
34:43Türk Boğazları'ndan aynı anda geçiş yapan yabancı bayraklı askeri gemilerin toplam tonajı 15 bin tonu aşamaz.
34:50Sahildar olmayan ülkelerin askeri gemileri Karadeniz'de en fazla yeni bir gün süreyle kalabilir.
35:02Türk Boğazları'ndan geçmesi öngörülen yabancı bayraklı askeri gemiler için Türkiye'ye bildirimde bulunulması gerekir.
35:24Montreux Sözleşmesi uyarınca Karadeniz'e sahildar ülkeler için bu süre 8 gün, sahildar olmayan ülkeler için ise 15 gün.
35:38Montreux Sözleşmesi'nin imzalandığı tarihlerdeki tonaj sınırlamaları, deplasman ağırlıklarıyla bugünün gemi teknolojisi arasında bir farklılıklar da oluşmuştur.
35:55Bunu görmemiz lazım.
35:56Montreux Sözleşmesi 1936 yılında en ağır gemilere göre yapılmış bir tonajlar vardı.
36:08Nedir bunlar?
36:10Örneğin şunu diyor Montreux Sözleşmesi, sahildar olmayan ülkeler Karadeniz'de 45 bin tona kadar gemi bulundurabilir, savaş gemisi bulundurabilir.
36:21Tek bir ülke ise 30 bin tona kadar bulundurabilir diyor.
36:26Boğazlardan da geçişte ancak 15 bin tona kadar izin veriliyor.
36:34Böyle bir durum var.
36:36Ancak bugünkü teknolojiye göre örneğin tanker gemilerinin, sadece tanker gemilerinin 270 metreye kadar büyüklükte olduğunu ve 15 bin ton ağırlığına kadar çıktığını görüyoruz.
36:51Demek ki bu Montreux Sözleşmesi'nin Türkiye tarafından yeniden ele alınması ve güçlendirilmesi gerekiyor.
36:59Biz güçlendirmezsek bir başkaları bunu talep edebilir.
37:04Ondan dolayı Montreux Sözleşmesi'ni zaten biz deniz kazalarına karşı tüzüklerle güçlendirme yolundaydık.
37:15Ama siyasi noktaları, ekonomik noktaları, askeri noktaları da alarak yeni tüzüklerle Montreux Sözleşmesi'nin güçlendirilmesi gerekmektedir.
37:25Mutlaka tonaj üzerinde durmak zorunda da değiliz ama sözleşmeyi destekleyici tüzüklere, yeni düzenlemelere ihtiyacımız var.
37:36Çünkü Karadeniz'in jeopolitiğinin değiştiğini görüyoruz.
37:40Bugüne kadar, 36'dan bugüne kadar aslında Montreux Sözleşmesi'nin en çok Sovyetler Birliği ve sonra Rusya Federasyonu tarafından delindiğini görüyoruz.
37:52Nasıl delinmiştir? Örneğin Montreux Sözleşmesi'ne göre uçak gemisinin geçişi yasaktır Türk boğazlarında.
38:00Ancak gerek Sovyetler Birliği, gerek Ukrayna, gerek Rusya Federasyonu boğazlardan uçak gemisi geçirdiğini görüyoruz.
38:11Ama buna şöyle demişlerdir, üzerinde uçak yok, helikopter var demişlerdir. Biz bunu kabul ettik.
38:16Veya uçak gemisi değil, bu kurvazör dendi. Biz bunu da kabul ettik ve kayıtlara böyle geçti.
38:23Fakat görmemezlikten gelerek, bazı esneklikler yaparak biz bunu idare etmeye çalışıyoruz.
38:31Ancak yeniden bir tüzüklerle desteklenecek şekilde ele alınırsa, bu en çok Türkiye Cumhuriyeti'ni rahatlatacaktır.
38:41İzlediğiniz için teşekkür ederim.
39:11Bugün Hazar Denizi Bölgesi'nin zengin petrol kaynaklarına ulaşmak ya da kontrol altında tutmak düşüncesiyle Montreux Sözleşmesi yeniden masaya yatırılmak isteniyor.
39:29Ancak Montreux Sözleşmesi'nin olduğu gibi devam etmesinin, Türkiye'nin ne denli çıkarına olduğu son gelişmelerle daha net bir biçimde ortaya çıktı.
39:59İzlediğiniz için teşekkür ederim.
40:01İzlediğiniz için teşekkür ederim.
40:03İzlediğiniz için teşekkür ederim.
40:05İzlediğiniz için teşekkür ederim.
40:07İzlediğiniz için teşekkür ederim.
40:37İzlediğiniz için teşekkür ederim.
40:39İzlediğiniz için teşekkür ederim.