Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Can Coşkun, evet maalesef Malisa ovaları oldukça bereketli ovalardır ve binlerce ürün var Malisa'dan.
00:07Türkiye'nin dört bir yanına gidiyor.
00:09Üzüm bağları çok fazla zarar gördü.
00:12Bu sene neredeyse üzüm olmayacak kadar fazla bir zarar var bağlarda.
00:18Bunun dışında yine karpuzlar, karpuz, kavun her biri tarlada kaldı.
00:23Onun için de üretici tekrar ekim yapmak zorunda.
00:26Bu da tekrar maliyet demek.
00:28Bazı ürünlerin tekrarı var yine de borçla harçla mecburen ekecek üretici.
00:35Ama bazı ürünlerin maalesef bu sene artık geri kazanımı yok ve bu sene artık ağaçlarda soğuk nedeniyle yanmış durumda pek çok ürün.
00:45Onlardan birisindeyiz şu an Kayısı Bahçesi'nde Salihli'deyiz.
00:49Salihli Ziraat Odası Başkanı Cem Yalvaç anlatacak bize zarar ne kadar ve boyutla ilgili tüm detayları.
00:56Ekonomik olarak nasıl bir zor durumda tüketici ile birlikte üretici hepsine değineceğiz.
01:03Hoş geldiniz yayınımıza.
01:04Şu an bulunduğumuz bu bağda ne kadarlık bir hasar söz konusu ağaçları görüyoruz.
01:11Her biri meyve vermeye başlamıştı ama ağaçların üzerinde meyve göremiyoruz şu an.
01:15Evet bulunduğumuz yer Manasana Sahiliçesi, Dombaylı Mahallesi.
01:19Aynı zamanda benim kendi köyüm.
01:20Şimdi burada 21-22 Mart'taki olan sabaha karşı eksi 3-4 derece soğuktan sonra zaten zarar görmüştü.
01:30Yüzde 80 civar zarar görmüştü.
01:33Fakat 11 Nisan gecesi yine eksi 3-4 görünce şu an yüzde 100 oldu.
01:37Bu geldiğimiz arazi bana ait olan bir arazi.
01:415-6 bin tane erkenci ve normal zamanda toplanan kalitesizimiz var.
01:45Hiçbir ağaçta bir tane yiyecek meyvemiz yok.
01:47Hiç kalmadı.
01:48Ve bu ağaçlardan bu sene hiçbir şekilde ürün alamayacaksınız.
01:52Hiç yok sıfır hiç yok hiç yok.
01:54Bizim buradaki şu an bulunduğumuz yerdeki ağaçlarımızda biz ağaç başına en az 65-70 kilo kadar ürün alıyorduk.
02:02Fakat maalesef yarım kilo değil.
02:06250 gram değil 50 gram da hiçbir ürün alamayacağız.
02:08Sıfır.
02:09Sıfır ürün.
02:10Çok büyük bir zarar var.
02:11Sadece bu bahçenin zararı ne kadar maddi olarak dengelersek aşağı yukarı?
02:16Şimdi eğer ortalama olarak ben buradan bu bakıma karşılık kilosunu ağaç başına 50-60 kilo adım kabul edersek benim zararım en az 5 milyon.
02:26En az.
02:27Hiç alamayacağım.
02:28Şimdi 5 milyon zararım var.
02:29Tabii şu var.
02:30Biz bunu gübresine attık.
02:32İlacına attık.
02:33Sırladık.
02:35Dalaması çektik.
02:36Bir yıldan beri gözlerine bakıyoruz.
02:38Mahsap ediyoruz.
02:39Size iyi bayrağı varsın sizler.
02:42Sesiniz oluyorsunuz.
02:43Ben buradan yetkiler şunu söylüyorum.
02:45Bu sene çiftçi en zor yılını yaşıyor.
02:48Bakın.
02:49Kayısı, badem, erik, dediğiniz gibi karpuz, bağlarımız yerleksen.
02:55Bağlarımızda yüzde atmayacağı bir zarar var.
02:57Saran Ovası salaman bitik.
02:58Mağsap Ovası çok kötü durumda.
03:00Bu yüzden biz devlet yetkilerinden özellikle tarım makanında her yerde söylüyoruz.
03:05Çiftçinin en büyük talebi şu.
03:06Bizler borçluyuz.
03:08Tarım kredi kooperatörü borcumuz var.
03:10Bizlerin, bizler parakası borcumuz var.
03:12Bu borçların en az 2 yıl boyunca 0 faize ötelemesi gerekiyor.
03:18Yoksa alttan kalkamayız.
03:19Tarımın sürdürebilmesi için ben bunu sene tekrar geliştirmem, bakmam için bağcısı da öyle,
03:25bağcısı da öyle, tüm çiftçinin en büyük talebi bu.
03:28Ve tarz bir sigortası olmayanlara da muhakkak muhakkak nakdi olarak dekar başına belli bir para vermesi gerekiyor.
03:36Çünkü ona tamamen bitik.
03:37Şimdi Manisa Ovası çok bereketli bir ova dedik.
03:40Her şey var Manisa Ovası'nda.
03:42Başka hangi ürünler zarar gördü?
03:44Üzüme anlatmıştık mesela.
03:45Yazın bu yaz üzüm rekortesi nasıl olacak?
03:48Yani o bağların çoğunda yandığını gördük.
03:51Daha sam çiçek açmışken, küçük salkım halindeyken üzüme dönüşmeden gitti.
03:56Başka hangi zararlar var ve boyutunu biraz anlatır mısınız bize şu an?
03:59Şöyle söyleyeyim, oda başkanları, tarımlaşmalarımız, içi tarımın her sene ortak bir platforma toplanıp bu paydaşlar ortalama tonu çıkartıyorlar.
04:13Kuruzmdan bahsediyorum.
04:14Bizim Manisa Ovası'nın Saruhanlı, Ahmetli, Turgutlu, Sahirli, Alaşehir, Sarıgöl derken 340 bin tondan aşağıya bizim kuruzmuz olmuyordu.
04:26Biz bu sene Saruhanlı'nın çok daha kötü, sahillerin %60-70 zararı olduğunu görerekten bu sene rekortenin yarı yarıya düşerini kabul ediyoruz.
04:35%60 bin tonu geçmişten görüyoruz.
04:37İşte bu sadece üzümde 4800-5000 dekar Manisa'da Sarlı Ovası'nda ÇKS kayıtlı kayısı var.
04:47Kayısının %95'i gitti.
04:49%5'i kaldı.
04:50Tamamen tamamen bitik.
04:52Ve işin en kötü yanını söyleyeyim, her dönem 2018-19-20 derken bu zamana kadar maalesef Tarsim yapan çiftçilerimiz azalıyor.
05:01Tarsim fiyatları pahalı olduğu için.
05:03Ürün fiyatları arttığı için, o da akabende onun fiyatı arttırıyor.
05:07Tarsim fiyatları da yüksek olduğu için yapamıyoruz, tasvip yapamıyoruz.
05:10Üreticinin dayanağı Tarsim bir kısmını karşılayacak ama karşılayamıyor bile.
05:15Yani onu bile göze alabiliyor değil mi?
05:17Çünkü çok maliyetli olduğu için yaptırmıyor.
05:19Borcu harcı çünkü ancak ekime bakıma gidiyor.
05:23Şimdi şöyle söyleyeyim, bir ufak bir örnek vereyim size.
05:2610 dönüm bağ olan bir kişi çok iyi bağına bakarsa 5 ton yüzüm alır.
05:305 ton. Bugün 100 liraysa 100 bin kilosuna 500 bin lira para yapar.
05:35Alacak para.
05:36Şimdi bunun en kötü temelde 200 yükselim lirası masraf.
05:42Eğer bunu Tarsim yaparsa döneminde 10 liradan aşağı Tarsim yok, 100 bin lira.
05:47E kaldı 150-200 bin lira.
05:49O yüzden küçük çiftçi yapamıyor Tarsim'i.
05:50Zor geliyor.
05:51Yani bir de şunu söyleyeyim, çiftçi hep şunu veriyoruz.
05:56İşte gelen sene olmadı don, bu sene olmaz, olur mu olmaz mı?
05:59Yok burası yüksek, burası alçak, burayı vurur, burayı vurmaz diye.
06:02Kendi kendine yorum yapıyor, hiç onu yoruma göre yapmasınlar.
06:05Ellerinden geldiğince harç Tarsim yapmak şart bence.
06:08Şunu söyleyelim, şimdi pek çok ürün demiştik, üzümden kayısıdan bahsettik, karpuzu kavunu söyledik zaten.
06:14Ona kez ayna, patlıcan, domates, her biri zarar geldi, gördü.
06:18Bütün bunlar şu anlamada geliyor.
06:20Tüketici de çok pahalı yiyecek.
06:23Çünkü ürün az olacak, ürün az olunca sofralara, tezgahlara çok pahalı gelecek.
06:28Öyle öngörülüyor değil mi?
06:30Şimdi şöyle söyleyeyim, sadece Manasovası diye biliyorsunuz, Tekirdağ'dan başlayın, Tekirdağ'ı, Malatya'sı, Mersin'i, Konya'sı, birçok Amasyası, birçok alanda don teregesi yaşandı, birçok ürün zarar gördü.
06:46Ekonomide ars tara meselesi var.
06:48Eğer ars az ise, mal ise, terap çok ise fiyat artar.
06:52O yüzden tüketici bu sene birçok ürünü çok pahalı yiyecek, maalesef öyle.
06:56Tüketicinin de zaten alışveriş yapacak hali kalmamıştı.
07:00Daha karanlık bir tablo varmış gibi görünüyor.
07:03Umarız düzelir her şey ama ben şunu merak ettim açıkçası.
07:06İlk zirai don ne zaman olmuştu? 15 gün önce yaklaşık.
07:0922 Mart'ta oldu.
07:1122 Mart'ta, sonra bir daha oldu.
07:12Sizler de bizim yayınımıza da katıldığınız, hep söyledik, alandan da hep dile getirdik.
07:17Siz zaten dile getiriyorsunuz.
07:19Tarım Bakanlığı'ndan bu seslere bir cevap, yanıt geldi mi?
07:22Yani Tarım Bakanlığı'nın önümüzdeki günlerde alacağı pozisyon ne olacak üreticiyi bazında?
07:29Şimdi şöyle söyleyeyim, biz şu an sadece terap ediyoruz.
07:32Biz STK olarak, STK toplum olarak teraplerimizi söylüyoruz.
07:36Bunu göster basında, yazarı basında, her yerde.
07:39Size önce de başka bir karar vardı.
07:40Yarın da başka bir karar gelecek.
07:41Her yerde anlatıyoruz, anlatmamız gerekiyor.
07:43Yani çiftçinin bu don felaketten dolayı bakanlığından, devletinden, hükümetten hissetlerini söylemeye çalışıyoruz.
07:49Ama karşılığı var mı?
07:51Yani de 15 gün oldu.
07:52Hala bir karşılık yok mu?
07:53Onu merak ettim açıkçası.
07:54Hemen şunu söyleyeyim.
07:56İlçi Tarım Müdürlükleri şu an tespit yapıyorlar.
07:58Ve bugün itibaren de zaten şimdi biraz önce son okul konuşan arkadaşımız, muhtarımız, bizim köylümüz.
08:02Onlara da belgeler geldi.
08:04Herkes kendi dekararı, adı partilere girerekten bulmuş olduğu alandaki hangi ürünse onun doğumdan zarar gördüğünü, ne kadar zarar gördüğünü tahmin ettiğini bir kağıt imzalacaklar.
08:14İlçi Tarım verecek diyecekler.
08:15Bunlar birikecek.
08:16Biz hep şunu söylüyoruz.
08:18Bu kadar geniş bir alanda, Manisa Ovası'nın bu kadar büyük bir olanda olan bir örnek veriyorum.
08:23605 bin dekar sadece Salih Ovası'nda var.
08:25Evet.
08:26Var.
08:26Bunun 300'ü seri bir dekarı rahat rahat don terkisinin karşı karşıya geldi.
08:30O yüzden, bir önce dediğim gibi tüm tarafları bildiriyoruz.
08:34Bakanlığın en yapacağı, en önemli şey ama olmazsa olmazımız, borçlarımız en az 2'ler terenmeli.
08:39Yoksa üretici yeniden üretemez, üretici seneye üretim yapamayacağı için tüketici olarak daha zor günler bekler tüketiciye.
08:47Şimdi bir konum daha var, siz de üreticisiniz, sizin de çok kaybınız var.
08:51Geçmiş olsun dileyelim öncelikli olarak.
08:53Şimdi Tarım Bakanlığı'nın bundan sonra nasıl bir pozisyon alacağı, üreticinin ne kadar yanında duracağı merak konusu.
09:00Umarız üreticiler bu bütün hasarlarını, zararlarını karşılarlar.
09:04Sizin beklentiniz nedir, ne kadar zararınız var, siz ne üretiyorsunuz?
09:07Biraz önce Ziraat Odası Başkanımız Cem Yalbaç'ın da belirttiği gibi zarar çok büyük.
09:13Yani yıllardır bu büyüklükte bir don zararıyla biz karşılaşmamıştık.
09:17Ama bu defa inanın çiftçiyi tamamen bitirecek pozisyonda bir zararla karşı karşıyayız.
09:23Son şu birkaç güne kadar devletimizden bir şey gelmemişti ama ilçe tarım ve il tarım müdürlükleri şu an bir form gönderdiler.
09:34Biz de bunu çiftçilerimize dağıttık.
09:36Onlar bu kendi zararlarını tespit edip imza altına alıp ilçe tarımlara ulaştıracaklar.
09:43Bununla ilgili tabii devletimizden beklentimiz çok büyük.
09:46Çünkü yani yaşanan sıkıntı had safhada.
09:49Ben birçok üreticiden duyuyorum ki yani biz tamam bu sene bir kaybımız var ama önümüzdeki yıl sonuna kadar da biz bakmak zorundayız bu ağaçlara.
09:59Yani bunun da maliyetleri çok büyük.
10:01Düşünün zaten çiftçi borçla geliyor yani çok büyük sıkıntılarla geliyor.
10:06Aynı zamanda bir yıl daha bu bakımları sürdürecek ki önümüzdeki yıl ürün alsın.
10:11Ya bizim yani sıkıntılarımız baya baya büyük.
10:15Devletimiz aslında bu tarım politikasında bazı değişiklikler yapmak zorunda.
10:19Aslında planlanması en kolay sektörlerden bir tanesi.
10:24Yani üretim açısından tarla bitkileri ve bahçe bitkileri olarak desteklenmesi gereken gruplar belli.
10:30Nasıl destekleyeceğimiz belli.
10:32Sulu tarım nerede var o belli.
10:33Susuz tarım nerede var o belli.
10:35Çok zor bir sektör değil bana kalırsa.
10:37Ama biraz maalesef zayıf kalıyor bu iş.
10:40Ya çiftçilerimiz de bu konuda tabii çok mağdur oluyor.
10:43Bir de üstüne üstlük böyle bir zararla karşı karşıya kaldığınızda tamamen bitiyorsunuz yani.
10:47Evet bu zaten doğal bir afet.
10:50Hani sonuçta kimse bilemezdi böyle olacağını.
10:54Ama zaten biz öncesinde hep sağdan dile getiriyoruz haberlerimizde de.
10:58Maliyet sizin belinizi büken en çok zor şeylerden biri.
11:01Dolayısıyla da hani bu giderleriniz çok fazlaydı.
11:05Ve güçlükle borçlu haçla yapıyordunuz zaten tarımı yürütmek çok zordu.
11:10Ve şu an siz aslında eksideyken daha da bir dibe vurmuşsunuz gibi bir durum var.
11:16Borçlanacaklar.
11:17Şimdi dediğim gibi yani bir yıl daha bu ağaçlara bakılacak.
11:20Çünkü mesela bazı ürünlerde bağda tekrar bir doğum söz konusu olabiliyor.
11:25Şu an artık o da değil.
11:27Çünkü bu yaşanan afet iki defa üst üste ayaz vurunca don vurunca bağların hemen birçoğu yandı.
11:35Yani onlarda bile geri dönüş olmayacak ki meyvede bu şans bir defa.
11:38Çünkü bir defa çiçek açıyor ve bir yıl sonra tekrar o çiçeği oluşturmak zorundasınız.
11:43Yani ona hazırlık yapmak zorundasınız.
11:45Şu borçla zaten herkes borçlu geldi.
11:49Bir yıl daha buna bakmanın imkanı yok.
11:51Ben birçok çiftçimizden duydum.
11:53Çoğunlukla kahvelerde oturup sohbet esnasında.
11:56Ya bir kısmı ben kazacağım, ağacımı keseceğim, yapacak bir şey yok.
12:01İcara vereceğim yerimi tutan olursa ki icara tutan da yok artık.
12:05Ya o da yok yani.
12:06Çok teşekkür ederiz verdiğiniz bilgiler için.
12:08Cem Bey çok az bir zamanımız var.
12:10Son olarak sizin cümlelerinizi şuraya alalım isterseniz.
12:13Hani şu an Manisa Ovası'ndayız.
12:15Bu ovadan şu an üretici hani kendisi belki tekrar borca girer ya da işte gelecek yardımlarla.
12:21Bu sezon sonuna kadar ne elde edebilir?
12:25Hani çünkü karpuzu çünkü biliyoruz ki tekrar ekinceye karpuz çıkabiliyor maliyeter ne kadar artsa da.
12:31Yani ne kurtarır üreticiyi bu saatten sonra ya da kurtarır mı onu da alayım sizden.
12:37Hiçbir şey kurtaramaz.
12:38Hiçbir şey kurtaramaz.
12:39Şimdi siz diyorsunuz ya mesela karpuzu diyorsunuz, patlıcan diyorsunuz.
12:43Don vurdu.
12:44Fidan kaç para şu an?
12:45Fidan şu 35 lira.
12:462'ye kaplı olarak.
12:4818'di, 20'ydi, 22'di.
12:49Don'dan sonra 35 lira oldu.
12:51Evet.
12:51Yani şimdi nasıl yapacak?
12:53O kadar masraf etti.
12:54Damamasını çekti.
12:56Ameliyatını diye para verdi, ücret para verdi.
12:58E şimdi tekrar fidan ekleyecek.
13:00Nasıl olacak o iş?
13:00Yani ben söylüyorum.
13:03Devletin bu konuda tüm çiftçisine, özellikle zarar görüntü çiftçisine maddi ve manevi çok destek olması gerekiyor.
13:11Bir kere çok güzel söyledi muhtarımız.
13:15Sürdürebilmek için, ben seneye tekrar bunu çiçek görmek için veya bağcı tekrar filiz görmek için mecburuz biz.
13:21Gübremizi kullanmaya, ilacımızı atmaya, mazot kullanacağız.
13:25Elektrik faturalarımız çok yüksek geliyor, sulamada.
13:27Ona zam geldi bu arada, %12, %4 bu konuda.
13:31Şimdi iş işine çıkmaz haldeyiz.
13:33Ve yine söylüyorum, muhtarımız çok güzel söyledi.
13:36Ben de bir oda başka olarak odamıza gelen çiftçilerin artık bir çoğundan bırakacağım bu işi diyor.
13:41Kazacağım diyor.
13:43İcara versek 5-6 liraya düştü icara parası, ondan da işine çıkamayız diyorlar.
13:47Zaten gençlerimiz kalmadı.
13:50İnanın ortalaması, yaş ortalaması, elimizden düştü artık.
13:53Yani artık 30 yaşında, 40 yaşında gençlikçilerimiz kalmadı.
13:57Devletin bir an önce bizi el yapması gerekiyor.
13:59Avrupa'da gibi, biz, Hollanda'da gibi, Fransa'da gibi, Amerika'da gibi, Kanada'da gibi, devleti, 3 önemli meslek kuruluştan biri o Avrupa'da.
14:08Biliyor musunuz?
14:09Yani bugün Hollanda'da, Amerika'da çiftçilik üretim yapan kişiler en önemli 3 meslek arası yer alıyor.
14:15Orada da ziraya donuluyor, orada da yağmur yağıyor, orada da kar var.
14:18Neymiş su baskınları oluyor orada.
14:19Bir de Türk çiftçisinin, dünya çiftçisinden en büyük farkı, pandemi bunu gösterdi bize, pandemi.
14:26Bizim çiftçimiz yatmadı, hastadan korkmadı, Cumartesi'nden dinlemedi.
14:30Türk hakkını doyurdu, dünya hakkını doyurdu.
14:32Yani artık ahde vefa zamanı bence.
14:34Çok teşekkür ederiz.
14:35Umarım üretici, umarım çiftçiler ahde vefayı bulurlar diyelim Can Coşkun.
14:41Gelecek noktada artık bütün talepler, umutlar bu doğrultuda.
14:47Teşekkürler Gamze Açı.