Amidst global economic uncertainty, the Philippines must forge a long term strategy with the Association of South East Asian Nations
#TheIntrtuder
#TheIntrtuder
Category
đź—ž
NewsTranscript
00:00The Intruder. Real News. Real Insights.
00:04To all Filipinos in the Cebu, Visayas, Mindanao, and Inter-Philippines,
00:32and to everyone who are watching across the globe, good afternoon. May hapon. Ganyan yung tanan.
00:39I'm Ike Durano, and today is Friday, April 11, 2025, and welcome to another edition of The Intruder.
00:48Nag-una sa atong diskasyon karong hapon, atong tiwasyon, ang atong nasugdan o sasang topic kagahapon
00:58with regards niyining tarif imposition by the United States of America under Donald Trump's administration.
01:09O niya, as we have talked about yesterday,
01:12na ipatuman ang 90 days pause sa kinin na mausap na tarif imposition,
01:22except for the People's Republic of China,
01:26din ang tanan ng mga imported goods na ipasod sa Estados Unidos,
01:32gikan sa China, ilan ng pahampangan o 125% increase in taxes, mga higala.
01:40Saka ang tanan ng pagtagan, karong hapon na,
01:45o niya, atong hisgutan mga higsun,
01:48o sa may implication,
01:50din ang maukaroon na global trade economic uncertainty mga higala,
01:58o niya, as sa mandapita,
02:01na kita sa Pilipinas mulugar mga higsun,
02:04kay Raba,
02:07o mga higala,
02:09na for the longest time,
02:12ang gigamit sa kalibutan,
02:15na reserve currency,
02:18mga higingan lang o green box mga higala,
02:22the US dollar mga higsun.
02:24So, baon na nga,
02:26o doon na kay Paliton,
02:28sa world market,
02:29kinahang na nang ibang gamiton,
02:30doon na kay dollar reserves,
02:33ang ibang ekonomiya,
02:34mga higsun.
02:35So,
02:36ang sabay,
02:36mahita mo,
02:37karong sa,
02:37na ang Amerika,
02:40nga baoy,
02:41gilang leader mga higala,
02:44sa free market capitalism,
02:48nahimaw na,
02:49o sa ka isolationist,
02:51na nasog sa pagkakaroon,
02:55natungan din yung priority,
02:58ang marching order sa,
03:01bangong ni Puli,
03:03ni lingkod karoon ng administration,
03:05in the two months time,
03:07three months time,
03:08ni Donald J. Trump mga higala,
03:10na America for the Americans,
03:13mga higsun.
03:14Okay,
03:14maho ba niyang matun pa niya,
03:16iyang solusyon ng mga higala,
03:18and he knows what he's doing,
03:20how to make America great again,
03:23mga kaigsunan.
03:24And for him,
03:26ang pinaka-importante,
03:29na hinagiban mga higala,
03:30ba o ni Antares,
03:32mga higsun,
03:32this will compel,
03:35the American companies,
03:36that are doing business,
03:38outside of the United States,
03:40arong mabauli sa America,
03:42mga higala,
03:43and that would eventually answer,
03:45the return,
03:46of the,
03:47golden age,
03:48as a manufacturing country,
03:52mga kaigsunan.
03:53Kita sa Pilipinas,
03:55sa may,
03:57ato niya,
03:57na kinibang,
03:59himuon mga higala,
04:02to adapt,
04:03na inga ba o karoon,
04:04na sitwasyon,
04:06mga higsunan,
04:08so that,
04:08dilita,
04:09o magka,
04:11gidlay na ang kalibutan,
04:12mga higala,
04:14sa or manato,
04:15sir,
04:15na arong,
04:16atong kapanalipdan,
04:18ang interest,
04:19sa katawang Pilipin hon,
04:21mga higala,
04:23mga higala,
04:24mga higala,
04:25the basic strategy,
04:27so gingong,
04:28that there is strength in numbers,
04:30mga higsunan,
04:31so ikaw,
04:33usang ang person,
04:35or you are an individual,
04:37pareha na sa silhig,
04:39maghigalang tukog,
04:40di ba?
04:41Ang sabi,
04:42mahita mo, Mark,
04:43ang silhig na tukog,
04:45o ikaw,
04:46nang usah,
04:47dalit,
04:47kalit,
04:48kalit,
04:48bali,
04:49ang maghigala,
04:50but if you bind yourselves together,
04:53in unity,
04:55there is strength,
04:56maghigala,
04:56so,
04:57mauna nga,
04:58kinahang lan,
04:59sir,
04:59na ikaw,
05:01na usang katasyon,
05:02just like an individual,
05:04there is a higher chance of survival,
05:08maghigala,
05:09if you stop being selfish and greedy,
05:14or you don't be an isolationist,
05:16maghigala,
05:18kinahang lan ang Pilipinas,
05:20we have to be realistic,
05:22maghigala,
05:23or you di,
05:24kanabang busakay,
05:26maghigala,
05:27gaining rhetorics,
05:29maghigala,
05:30it's either America,
05:31or China,
05:32maghigala,
05:33kinahang lan,
05:35tanahon sa Pilipinas,
05:37what is best,
05:38for the Filipinos,
05:40and I think,
05:41maghigala,
05:41na bauna ang,
05:43the best route,
05:44na to karoon sa itong,
05:46situation,
05:48na to,
05:48na geopolitical situation,
05:51maghigala,
05:52na di naan,
05:53ang Pilipinas,
05:55in the Southeast Asian,
05:56region,
05:57maghigala,
05:58maghigala,
05:58we need to learn,
06:01how to strengthen,
06:03and forge,
06:04more,
06:05enter,
06:06intra-trade,
06:08relationships,
06:09maghigala,
06:10within,
06:11the ASEAN,
06:12community,
06:13of nations,
06:14maghigala,
06:15maghigala,
06:17mauna ang,
06:18importante,
06:19kaayong,
06:20paggabuhaton,
06:22karoon sa,
06:23Pilipinas,
06:24sa Indonesia,
06:26sa Thailand,
06:27sa,
06:27Singapore,
06:29sa Malaysia,
06:30sa Myanmar,
06:31sa Cambodia,
06:32mga higala,
06:34so,
06:34ngayon,
06:34maghigala,
06:34ang,
06:35ang,
06:36sitwasyon,
06:37karoon,
06:37aning,
06:37mga nasura,
06:39so,
06:40dahil,
06:41grabing,
06:42diversity,
06:43mga higsoon,
06:46diversity sa itong panangway,
06:49engineer mark,
06:49kay,
06:50bato ka ning,
06:51Southeast Asia,
06:52magtanaw ka sa mga Indonesian,
06:54o malaysians,
06:55pariha man na itong,
06:56kulor,
06:56mga higala,
06:57in fact,
06:58darip sa,
06:59ah,
07:00kiting,
07:01akong skwilahan,
07:02in the San Francisco,
07:04mga higala,
07:05State University,
07:06o bang mga,
07:07akong mga classmates,
07:08bigang,
07:08sir,
07:09are you Singaporean?
07:10Kung Singaporean sa iyong mata,
07:12nga,
07:12gisayatang nako,
07:13they would say,
07:15I mean,
07:17that means,
07:18I'm a Cebuano,
07:19I'm from the Philippines,
07:20one of the islands in Cebu,
07:22mga higala,
07:23no?
07:24So,
07:24bauna,
07:24nga,
07:25kitang Pilipino,
07:26parihara tagdagway,
07:27no?
07:27Itong mga silingang,
07:28mga nasod,
07:29mga Indonesians,
07:30Malaysians,
07:32Thai,
07:33mga higala,
07:34ang uban,
07:34it's either,
07:35ang imong panit,
07:37is brown like me,
07:38or ang uban,
07:40kinisang,
07:40mga naong,
07:41o mga pikot,
07:42mga insik,
07:43mga higala,
07:43which we also have a lot
07:44in the Philippines,
07:45mga higsoan.
07:47So,
07:47sa physical looks lang,
07:49nga,
07:50maglayo,
07:50mga higala.
07:52But when it comes to
07:53kinibang ekonomiya,
07:55so,
07:56doon ay dako nitong
07:58biterinsya,
07:59mga higala,
07:59because,
08:00kung may yung tag-Singapore,
08:02ang Singapore is a first world country already,
08:05o na yung balesya,
08:07mga higala,
08:08relatively developed,
08:10no?
08:10ilas ang ekonomiya,
08:11o na yung pinakanako,
08:13no?
08:13ekonomiya sa ASEAN region,
08:16is Indonesia,
08:17mga higala.
08:19Kita sa Pilipinas,
08:21kinibang,
08:23kaniyanto,
08:24kita ay leader-leader,
08:25karoon iwit-iwit na mga higala,
08:27no?
08:28Okay?
08:28Usari ay sa mga membro,
08:31kiniyak ASEAN,
08:31is also Vietnam,
08:33kaniyanto nga,
08:35ito lang,
08:36tabay-tabay yun,
08:37mga Pilipino,
08:38mga higala,
08:39kiniyak Vietnam,
08:40ito nga na mga tao,
08:41nito mga bitkong,
08:43but apparently,
08:44Vietnam have already overtaken
08:46the Philippine economy,
08:48mga kaigsuonan,
08:49even on the most staple production
08:53sa bugas pill nita,
08:56mga Vietnamese,
08:57mga kaigsuon,
08:59sa ekonomiya,
09:00o sa umanpang aspeto,
09:02mga higala,
09:03luping kaya punta,
09:05at sige lang,
09:06kay,
09:07ang kineng,
09:08Myanmar,
09:09sir,
09:09o Kambodya,
09:11wapah,
09:11labaw pa sa Pilipinas,
09:12karoon mga kaigsuon.
09:14So mga mga higala,
09:15usang ay atong buhaton,
09:19aroon usan,
09:20ato nang matanaw,
09:23karoon mga higala,
09:24usang ay
09:24deeper impact
09:27diining tarifs,
09:29karoon,
09:30ni Donald Trump,
09:31sa kalibutan,
09:32mga higala.
09:34Are we going to find comfort?
09:38Dinigiya karoon,
09:40pasaling,
09:41sa gilang,
09:42Pilipinas,
09:43sa Elegong Kamalaka,
09:44don't worry,
09:45Philippines,
09:45because
09:46America and the Philippines
09:48have a very long history
09:51together,
09:52mga higala,
09:53because formerly,
09:54we are
09:55a colony
09:56of the United States.
09:58So,
09:58ipalita,
09:59engineer mark,
10:01sa
10:01Amerika,
10:03gikang sa
10:03Espanya,
10:05in the year
10:051898,
10:07in the sum
10:08of 20,000
10:09US dollars,
10:11in the treaty
10:11called
10:12the Treaty of Paris,
10:13baga higala.
10:15Baligyang,
10:16Pilipinas,
10:1720,000
10:18dolares,
10:19baga higala.
10:20Ang
10:21kidding,
10:21sum and
10:22consideration.
10:24So,
10:241898,
10:25baga higsuon,
10:26from then on,
10:28the Philippines
10:28became
10:30a colony
10:31of the United States.
10:33Mga
10:34Pilipino,
10:35dagayo,
10:36mas kagawasan,
10:37baga higala.
10:37So,
10:37eventually,
10:39buhian ka sa
10:40Amerika,
10:42after the
10:42Second World War,
10:44baga higsuon,
10:44ang
10:45Pilipinas
10:46became
10:47an independent
10:48country,
10:49baga higala,
10:50in
10:51July 4,
10:531946,
10:54baga higsuon.
10:55So,
10:56more than
10:57ito,
10:57history,
10:58mga
10:59higala.
11:01Now,
11:02more than
11:02ito,
11:02but ito
11:04ba
11:04ng
11:04kasaligan?
11:06I would
11:07say,
11:08ang
11:09ito
11:10lang yung
11:10kasaligan,
11:11mga
11:11higsuong,
11:12mga
11:12Pilipino,
11:13ang ito
11:13kaugalingong
11:14paringkamot,
11:15mga
11:15higala,
11:16because
11:16each and
11:17every nation
11:18have their
11:18own
11:19corresponding
11:19national
11:20interest,
11:21mga
11:21higsuon.
11:22Kuya
11:24kaysa,
11:24ang imong
11:25ipustada sa
11:25Amerika,
11:26ipustada
11:26niyo
11:27sa China,
11:28ang imong
11:28siyang
11:29maown
11:30sa mga
11:30Pilipino,
11:32pastilan,
11:33kuya
11:33bayabo
11:35atong
11:36bahawan,
11:36mga
11:36higala,
11:37if that
11:37is our
11:38foreign
11:39policy,
11:39sa itong
11:40nasood,
11:40baga higsuon.
11:42So,
11:42sa may
11:43angay nga
11:43buhaton
11:44ka ron,
11:45sa
11:45ASEAN,
11:47mga
11:47higala,
11:47as I've
11:48said,
11:49diverse
11:49kayo,
11:50o nag-ibong
11:51tanawang
11:52mga
11:52higala,
11:54ang
11:54ASEAN,
11:56most of
11:58the
11:58countries
11:58in ASEAN
12:00mga
12:00higsuon,
12:01are
12:02trading
12:02not
12:03within
12:04the
12:05countries
12:05sold
12:06sa ASEAN
12:06association,
12:08kundili,
12:09ang iyang
12:09mga
12:09trading
12:10partners
12:10is either
12:11China,
12:12United
12:12States,
12:13or ang
12:13European
12:14Union
12:15mga
12:15higala.
12:17Mamali
12:17ang
12:18mga
12:19kliyente
12:20sa Singapore,
12:21mga
12:21higala,
12:22because
12:22Singapore
12:22is an
12:23international
12:24container
12:26port
12:26city
12:27state,
12:28mga
12:28higsuon.
12:30Mga
12:30higala,
12:31ang
12:31kanang
12:31ruta,
12:32mga
12:32higala,
12:33sa
12:33global
12:35sea
12:37traffic,
12:38na
12:38mag-agi,
12:39sa
12:39kiling
12:40ilahan
12:41container
12:42ports,
12:42sa
12:43Singapore,
12:43mga
12:43higsuon.
12:45So,
12:45may
12:45kong
12:46ta
12:46nga,
12:46ang
12:46Singapore,
12:47wala
12:48kayo
12:49sa
12:49relationship
12:50sa
12:51Pilipinas,
12:54sa
12:54Cambodia,
12:55sa
12:55Myanmar,
12:56sa
12:56Vietnam,
12:57but
12:57mas
12:58dako
12:58mga
12:58higala,
12:59dako,
12:59na
12:59panganggato
13:00sa
13:00economic
13:01activities
13:02mga
13:02higala,
13:02is
13:03dealing
13:03with
13:04bigger
13:05economies
13:06sa
13:06kalibutan
13:06mga
13:07higala.
13:09Pero asam
13:10ang
13:10tagapitan
13:11mo,
13:11suna
13:11ni sir,
13:12what are
13:13you
13:13trying
13:13to
13:14drive
13:14at
13:14karong
13:15higayun
13:15ang
13:17realidad
13:18bangun
13:19baga
13:19higsun,
13:20nga
13:20anong
13:20ikinahanglan
13:21nga
13:23kitang
13:24mga
13:26nasyod
13:26situated
13:27within
13:29the same
13:29geographical
13:31location
13:31has
13:33to learn
13:33to cooperate
13:35and work
13:36together
13:36mga
13:37higala
13:37because
13:38that is
13:38the only
13:39way
13:39nga
13:40itong
13:40masiguro
13:41na
13:42we will
13:42become
13:43more
13:43resilient
13:44although
13:45na
13:45mga
13:46kakulian
13:47o
13:47problema
13:48na
13:48atong
13:48sagubangon
13:49sa
13:49umaabot
13:50ng
13:50panahon
13:51just like
13:51what
13:51we're
13:52experiencing
13:52right
13:53now.
13:53So,
13:58sa pagkakarot,
14:00ang
14:01set up
14:01sa
14:02kalibutan
14:02mga
14:03higala
14:03is
14:05that
14:05ang
14:06China
14:07is
14:09the
14:11global
14:13manufacturing
14:14giant
14:15mga
14:16iso
14:16so,
14:17mga
14:17makina
14:18that
14:19will
14:19process
14:20everything
14:21mga
14:22mga
14:22higala
14:23sa
14:25kinibang
14:26mga
14:27finished
14:27products
14:28at a
14:30cheap
14:30price
14:31mga
14:32higala
14:32ilan
14:33nang
14:34himoon
14:34dito
14:35mga
14:35duwaan
14:36mga
14:36toys
14:37pharmaceuticals
14:39automotive
14:39technology
14:41baga
14:42gadgets
14:43name it
14:45and you
14:45have it
14:46bagay
14:46so on
14:46in the
14:47People's
14:47Republic
14:48of
14:48China
14:48mga
14:49higala
14:49na
14:49joke
14:51engineer
14:52mark
14:52na
14:53God
14:54created
14:56the world
14:56in seven
14:57days
14:57and
14:58everything
14:59after that
14:59is made
15:00in
15:00China
15:00akong
15:04komedia
15:04sa una
15:05mga
15:05higala
15:06kaya
15:06when I
15:08was
15:08in the
15:08Philippines
15:09and I
15:10was
15:10the
15:11public
15:13affairs
15:13director
15:15baga
15:15higala
15:15na
15:16ako
15:16sa
15:16nagda
15:16sa
15:16primetime
15:19programs
15:20DYRF
15:20sa una
15:21in
15:222011
15:23I
15:23had a
15:23chance
15:24to
15:24cover
15:26the
15:26fight
15:26of
15:26Manny
15:27Pacquiao
15:27in
15:28Las
15:28Vegas
15:29baga
15:29so on
15:29I
15:29was
15:30given
15:30accreditation
15:32or
15:32kaya
15:32kuha
15:34kong
15:34journalist
15:36visa
15:36dari
15:37America
15:37at
15:39that
15:39time
15:39I
15:40was
15:40kong
15:40asawa
15:44nag
15:45ordah
15:45man
15:45sila
15:45dari
15:46si
15:46Rochelle
15:46sa
15:46America
15:47paglargan
15:51ako
15:51to cover
15:51the
15:52fight
15:52of
15:52Manny
15:52Pacquiao
15:52kung
15:54so on
15:54kong
15:54higala
15:54and I
15:55still
15:55miss him
15:56everyday
15:56si
15:57Kuya
15:58Choy
15:58Toralba
15:59told me
16:02nga
16:03sa
16:03site
16:04kuya
16:05magkuya
16:06kuya
16:06sangpit
16:08mga
16:08buwag
16:09to
16:09magig
16:10America
16:10kung
16:11kong
16:12pagayong
16:12uli
16:12pangitae
16:15kong
16:16kao
16:16rito
16:16kong
16:17Las
16:18Vegas
16:18USA
16:19kong
16:20kinahanglan
16:20nga
16:21ang
16:23tikita
16:23nila
16:23made
16:24in
16:24China
16:24made
16:25in
16:26the
16:26USA
16:27pun
16:27kaya
16:28naagos
16:28America
16:29mga
16:29higala
16:29pagkahuman
16:32sa
16:32away
16:34ni
16:34Manny
16:34Pacquiao
16:35mga
16:35iso
16:35natuwasang
16:37iyang
16:38kontra
16:38to
16:38si
16:38sugar
16:39shane
16:39mostly
16:40mga
16:41higala
16:41it was
16:44also
16:44my first
16:45time
16:45in
16:45Las
16:46Vegas
16:46Nevada
16:47mga
16:47iso
16:47medyo
16:47ihas
16:48patag
16:48gamay
16:49daot
16:51mas ago
16:51at the
16:52time
16:52I'm
16:52still
16:52skinny
16:53mga
16:53higala
16:54it was
16:54not
16:54like
16:54what
16:552011
16:55so
16:57pila
16:57katuig
16:58na
16:58labay
16:58labaw
16:59na
17:00sa
17:01napu
17:01katuig
17:02mga
17:02ig
17:02so
17:02pag
17:04mas
17:05awa
17:05ni
17:05Pacquiao
17:06Pacquiao won
17:07the
17:07fight
17:07after that
17:10my wife
17:10lives in
17:11San Francisco
17:13California
17:13Oh
17:14Casvegas
17:15I was looking for a cow in Las Vegas, Nevada, which is made in America.
17:38So, I was looking for a cow in Las Vegas, Nevada, which is made in America.
17:45Almost, panan, mga higala, everything.
17:49Nga gibaligya, di lang kao, engineer mark ko di, ang mga t-shirt and everything there.
17:55Nga gipamaligya, mga memorabilia sa mga higala, puros na.
18:02Everything is made in China, mga higso.
18:05So, ilama, kangilig, kining manufacturing sa China, mga higala.
18:11So, sabi, mahita po.
18:12Og ang nasun, mga higala, di manufakturin na siya ang China.
18:20So, countries like the Philippines, countries like Indonesia, and everybody else,
18:28do not pay trade relationship sa China.
18:30Nga naman.
18:31Because China will require raw materials,
18:37nang ilo siya na manufacturing, mga higala.
18:42Karoon kay, pahamtangan ng Trump,
18:45oog 125% na increase, mga higala.
18:51So, sabi, mahita po, riyala.
18:52So, oog, ang imong nasun,
18:57nag-provide ka sa China, nga nang mausad nga raw materials,
19:02o nga, di na mabaligya ang China,
19:06nga nga to sa Amerika,
19:07di maingong sa nga kumbaniya sa China,
19:09in general mark,
19:10hulungong sa nga mga among order sa inyong raw materials,
19:13kaya,
19:13wak man may among siyang kahandusan,
19:16di among produkto,
19:17kaya perti man mahal na,
19:20oog ilan yung iduso nga to sa Amerika.
19:23And apparently,
19:25China, mga higala,
19:28ang mihimu,
19:28nang ila karoon nga
19:30bahad sa bagay soon,
19:33nili silang buluhod,
19:34nga to sa United States,
19:36mga higala.
19:38E ilang matumpa,
19:41nakita,
19:41nga nianing pag-aarugante,
19:44sa status o nidos,
19:46mga higala,
19:48kila minna,
19:48kaya di lang si Donald Trump,
19:51ang mihimu ron,
19:53o nga kanabang,
19:54mga pag-insulto,
19:56mga higala,
19:57may appeal pa,
19:58ang Vice President sa Amerika,
20:00si Vice President J.D. Vance,
20:04mga higala,
20:05di maw sa rin,
20:06osaka statement in public,
20:09nga,
20:10dili,
20:11mga magamit,
20:13aning mag-a-produkto,
20:14that are manufactured by
20:16patients,
20:17mga higala,
20:18referring to the
20:19Chinese people,
20:21from People's Republic of China,
20:23mga higala.
20:25So,
20:25insert mga ron,
20:25the Caminos,
20:27si J.D. Vance,
20:29ang Vice Presidentes,
20:30Amerika,
20:31sa quality,
20:32sa produkto,
20:33nag-ikas China,
20:34kaya matumpa,
20:35that is manufactured by
20:37patients from China,
20:40mga higala.
20:41O,
20:41niya,
20:41tungod din eh,
20:43paunaan,
20:44ang China,
20:45karoon na nganti,
20:46mga higsoon,
20:47nga,
20:47di sila,
20:48maluhod,
20:49din,
20:50tariff sa Amerika,
20:53if America will impose tariffs,
20:55mga higala,
20:56they're going to impose
20:58reciprocal
20:59tariffs
21:01to American products
21:03going inside
21:04China,
21:06mga higsoon.
21:07So,
21:09naanay karoon,
21:10ang
21:10flow karoon
21:12sa trade
21:12disruptions,
21:13kalibutan.
21:15Kitas,
21:15Pilipinas,
21:16on samay ato karoon,
21:17sir,
21:17na vulnerability,
21:19mga higsoon.
21:21Ang Indonesia,
21:23nga ba o'y
21:24pinakadako
21:26na ekonomiya
21:27sa Southeast Asia,
21:28mga higala,
21:29was,
21:31unfortunately,
21:32affected.
21:34Kay,
21:35kitas,
21:36Pilipinas,
21:37ipaampangan
21:38kang Donald Trump
21:39o'y 10%
21:40mga higala,
21:42na tariff
21:43mga higsoon,
21:46mga higsoon,
21:48kung sa may hinongda
21:49na nasa,
21:49tungkol ba na
21:50kay France,
21:51tas,
21:51Amerika,
21:53maura,
21:54na 10% lang,
21:55ang ihatang karoon
21:56ng tariff
21:57mga higala,
21:59apparently,
22:01that is not
22:02the reason behind.
22:05Kay,
22:05kanis Trump,
22:06naman yung builang
22:06amigo,
22:08mga higsoon.
22:09So,
22:10apparently,
22:10the reason behind
22:11is that
22:12ang ilang
22:13gihimo
22:14ng basihan
22:14for the rate
22:16of
22:17the tariff
22:19that they impose
22:20on countries,
22:21mga higala,
22:22is the
22:23volume
22:24of trade
22:24imbalance
22:25between
22:26that country
22:27and United States
22:28mga higala.
22:29So,
22:30it so happened
22:31that Malaysia
22:31must
22:33dako
22:33of export
22:34mga higala
22:35gantos
22:35America
22:36kaysa ilang
22:36di-import
22:37ng mga
22:37American products
22:38going inside
22:39to their country.
22:41So,
22:41wala na
22:42dako
22:42ipahamtang
22:44sa America
22:44gantos
22:46sa
22:46kining
22:47Indonesia
22:48mga higsoon.
22:49So,
22:49unlike us
22:50ng 10%
22:50ang Indonesia,
22:52nakakaong
22:53yun,
22:5325%
22:55mga higala.
22:56Stillan,
22:57murang
22:57ka-level
22:58ni Taiwan
22:59o South
22:59Korea
23:00mga higsoon.
23:03O,
23:03niya,
23:06murang
23:06ka-nabang
23:07ingon sir
23:07o sa
23:08istorya
23:10pa sa mga
23:10tiguang
23:11when it rains
23:12it pours
23:12mga higsoon.
23:13Ka-nabang
23:14igokag problema,
23:17bahaan
23:18si kag problema
23:19engineer mark.
23:20Murang
23:20sungog
23:21sa parahon
23:21mga higala.
23:23So,
23:23ang Indonesia
23:25mga higala,
23:27ang ilang
23:28biggest
23:28export,
23:30maunin ang
23:31textile
23:31o gang ilang
23:33shrimp
23:34mga higsoon,
23:35paingon sa
23:35Amerika,
23:37o niya
23:38karoon
23:39kay
23:39igok
23:40man mga higala.
23:41Maunin nga
23:41maungkaroon
23:42na
23:42tarix
23:43ni
23:44Donald Trump
23:45mga higsoon,
23:46maunin nga
23:47ang
23:48ekonomiya
23:49ron sa
23:50Indonesia.
23:52Nagsangkiing
23:53hindi mga higala.
23:54And
23:55their
23:56currency,
23:58Indonesian
23:59rupiah,
24:00has
24:01stumbled
24:01mga higsoon
24:02to its
24:03lowest point
24:04since the
24:051997
24:06Asian
24:07financial
24:08crisis,
24:09mga higala.
24:10Maunin ang
24:12kahintang
24:14karoon sa
24:15Indonesia,
24:17mga higala.
24:17And
24:19paunin
24:21karoon sa
24:22pangutana
24:22kung sa
24:25may
24:25long-term
24:27solution,
24:29hindi
24:29kamaong
24:30karoon
24:30na
24:30sitwasyon
24:31mga higsoon.
24:33May
24:34ikaw
24:34nang
24:34uban nga
24:34there is
24:36no such
24:36thing
24:37as
24:37vacuum
24:38in
24:39international
24:40trade,
24:41mga higala.
24:41Kaya
24:43ganang
24:44international
24:45trade,
24:46it is
24:48a necessity
24:49mga higsoon.
24:50Pariharami sa
24:51tubig,
24:52mga higala,
24:53no matter
24:54kung sa'y
24:55imong
24:56ibangil
24:57karos tubig,
24:59water
24:59will find
25:00its way
25:01back into
25:02the oceans,
25:03mga higala.
25:04Iimong
25:05ng
25:05bangilan
25:06ang tubig,
25:07mangita,
25:07ginagpaaging,
25:08mulusot,
25:09mga higala.
25:11The same
25:12with
25:12trade,
25:14mga higsoon,
25:14kaya
25:15bawang mani ang
25:15kanon,
25:18mga higala,
25:18bawang mani
25:19gigonsumo
25:19sa katawhan.
25:21Pagawa na,
25:22nga di na naimumahimong
25:23kapugnan,
25:24mga higsoon.
25:26Sumonang
25:26ginong
25:27nga,
25:28in the absence
25:28of the United States,
25:30mga higala.
25:32Kaya si Trump,
25:33daghan mag-ayo,
25:34kaya ibang mga
25:35gimmick,
25:37kanon,
25:37mga higsoon,
25:39and
25:39it's very sad,
25:40kaya
25:41mawala ginag-ingon
25:42nga ang Amerika
25:43and its 200 years
25:45of existence,
25:47mga higala,
25:48regardless,
25:49o kinsay,
25:49mulingkod sa
25:50White House,
25:51mga higsoon,
25:52whether it is a red
25:53or blue,
25:54red for
25:55conservative
25:56Republican,
25:57or blue for the
25:58liberal
25:59Democrat,
26:00mga higsoon,
26:01nga presidente,
26:02nga mulingkod sa
26:03the Oval Office,
26:04the White House,
26:05mga higala,
26:06America has always
26:08been known
26:09for its stable
26:10economic
26:11trade
26:12policies,
26:13mga higsoon.
26:14Mga higsoon,
26:14mga higsoon,
26:15mga higsoon,
26:15nag-ingon sir,
26:16na
26:16kanabang
26:17maluka pa'y
26:19bukus kawayan,
26:20mga higala,
26:21but ang
26:22economic
26:22policies,
26:24America,
26:25di
26:25yun
26:26malubag,
26:26mga higsoon,
26:27bisag-kinsa pa,
26:28and
26:29mulingkod
26:29in the White House
26:31as President,
26:32mga higala.
26:33And
26:34for 200 years,
26:36it provided
26:38America
26:39with
26:40unprecedented
26:41economic
26:42prosperity,
26:43That after the Second World War, ang Amerika, boy nahimo, mga Higala, ang soul hegemony,
26:56stibok kalibutan, kontra ang Russia, mga Higala, but financially and economically,
27:03ang Amerika, boy dominante, player, mga Higala, and in fact, because of that reason, mga Higala,
27:10ang US Dollar became the reserve currency for global trade sa kibok kalibutan, mga Higala,
27:18for almost pirana, kurang hapit 100 years, mga Higala.
27:24Ang pag-utahan na ka rin, sir, maunan naman ay ang sinuganan ka rin sa katapusan, mga Higala,
27:31sa US dominance, mga Higala.
27:35You ask Donald Trump, mga Higala, matupag Donald Trump?
27:38No, I know what I'm doing.
27:41Everything now, everybody is respecting America.
27:46America is becoming great again.
27:50Patupag Donald Trump.
27:52But I don't know.
27:54Isakto ba?
27:56I don't know how they define greatness, mga Higala.
28:01Okay?
28:03Okay.
28:04Mula giniging on, na,
28:06ogi mo ning sumadahon ka rin, mga Higala.
28:11America
28:11is the biggest economy
28:16sa tibok kalibutan, mga Higsun.
28:19It is the richest country in the whole world, mga Higala.
28:23So,
28:24ano mga tanong umang?
28:28So,
28:29oga ang America, sir, mo'y pinakadako ng ekonomiyas, tibok kalibutan,
28:34o niya,
28:35siya siya'y pinakadako,
28:37pinakakusgan,
28:38in terms of military power,
28:40sa tibok kalibutan, mga Higala.
28:42Ito ang mga hindi,
28:44giniging kanong, mga Higala,
28:46na,
28:47pauli oneng mga kumpanya,
28:49na naas China,
28:50pauli na tos Amerika, mga Higsun.
28:54It's all because
28:55of political rhetorics, mga Higsun.
29:00Maumagod ni ilang gibaligya,
29:03na tos mga Amerikano,
29:04na ilang,
29:04ilang,
29:05ilang,
29:06voters' vase,
29:08mga Higala,
29:09na,
29:09hinundan ng anong,
29:12nagsorteng sa trabaho,
29:13ng anong,
29:13nagkaliso ng inyong kinabuhi,
29:16because,
29:16those foreign companies,
29:19kanakarong mga nasubiha,
29:21nagkuhan na,
29:22nagkuhan na sa inyong trabaho.
29:24Ito.
29:25Buong na nga,
29:27kinahanglan,
29:28ang gining mga foreigners,
29:31nga nahimok,
29:32karoon nga Amerikano,
29:34di na kasaligan,
29:35kinahanglan ko nung,
29:36kasaligan na yun,
29:37mga Higala,
29:38ang mga puti,
29:39nga mga Amerikano,
29:40mga Higsoon.
29:42Buong na ilang,
29:42ipatiran ang concept,
29:44sa diversity,
29:46equity,
29:46and inclusion,
29:47mga Higsoon.
29:49Kinahanglan nga,
29:51America needs to be white,
29:55white supremacist,
29:56mga Higsoon,
29:57nga mentalidad.
29:58There is America,
29:59unfortunately.
30:01And,
30:02maunay,
30:03ang ilang gusto nga,
30:04kanang,
30:06pauli on ng mga,
30:07trabaho,
30:08there is America,
30:10mga Higsoon.
30:11The question is,
30:14kaya ba sir,
30:15sa,
30:15America,
30:17nang ilang,
30:18gipangayo,
30:18okay?
30:19Mingunta nga,
30:19sometimes in life,
30:21be careful,
30:22what you wish for,
30:24because,
30:25when your wish is granted,
30:28can you handle it,
30:29no?
30:29Kaya ba nimo?
30:31Kanang imo siyang,
30:32gipangayo,
30:33mga Higala,
30:33no?
30:33Kaya,
30:36apparently,
30:38ang,
30:39kinikaroon ang,
30:41tariff,
30:42imposition,
30:42mga Higala,
30:44maunay,
30:45ang,
30:45magnatag,
30:46usang,
30:47o,
30:49kinibang,
30:51resulta,
30:52mga Higala,
30:52that it will increase the cost of production of goods,
30:55outside of the United States.
30:58Maunay,
30:58argumento ni Trump,
31:00na tungkol niya na,
31:00ang mga,
31:01kumpaniyas Amerika,
31:02mamauli sa Amerika,
31:04mga Higala.
31:06Ang problema,
31:07yan ang mong argumento,
31:10because,
31:12investment,
31:13and infrastructure,
31:14takes a long time,
31:16mga Higsoon,
31:17no?
31:18Nga naman,
31:19liman ka,
31:20Engineer Mark,
31:21kanang imong planta,
31:22ron dito cellphone,
31:23kanang planta sa imong,
31:24ah,
31:25sakyanan,
31:26no?
31:26Car manufacturing,
31:27kanang planta sa imong,
31:28ha,
31:28dito,
31:29Levi's,
31:29sa imong sapatos,
31:30kanang Nike,
31:31Converse,
31:32Adidas,
31:32mga Higala.
31:34Those are infrastructures with machineries,
31:37and people that you train,
31:39that will perform,
31:40niyan ang ba usang trabaho,
31:41mga Higala.
31:43And mind you,
31:44China has a surplus of workers' population,
31:48mga Higala,
31:49which we do not have in the United States.
31:52Tanaman.
31:55Tila may population sa Amerika,
31:57mga Higsoon.
31:57The population of the United States
32:00is only 300 million people,
32:05mga Higala,
32:07versus China's 1.7 billion,
32:10mga Higsoon.
32:11Nakukang di prinsa,
32:12di ba?
32:13Even ang ilaro,
32:15ang pinakadako,
32:16na population,
32:18na state,
32:18which is California,
32:19mga Higala,
32:20only has a population of 40 million individuals,
32:24mga Higsoon.
32:25Kung ang Pilipinas,
32:28wapatan,
32:28may BIA,
32:30and Genomark,
32:31sa Amerika,
32:31if we eventually became,
32:34if we had become,
32:35nahimok patang,
32:37ikasikwintayunong,
32:38stand-off America,
32:40ang Pilipinas mo,
32:41ipinaka,
32:43kusgan na stand-off America,
32:45kaya,
32:45kailangan ka,
32:46Philippines now,
32:47stands at 120,
32:48130 billion population,
32:51mga Higsoon.
32:52Kung kita'y pinakadako,
32:55kung ta'yin ito gawin,
32:56kinitingog,
32:57inigabot's election,
32:58mga Higala sa Amerika,
33:00mga Higsoon.
33:02So, muna,
33:03ang gidakon sa population sa Amerika,
33:06is only 330 million.
33:09Muna,
33:10mga Higsoon,
33:11kaya ba,
33:13karoon,
33:14ang pagsugal,
33:16nagtos mga kumpanyan,
33:17kumpanyan,
33:18in bringing back,
33:20their production,
33:21in continental United States,
33:23and we have to deal,
33:25with infrastructure,
33:27and substantial investments,
33:29mga Higsoon.
33:31Hindi naman na,
33:32ang imong,
33:32gastuan rin ito,
33:34kanang imo rin,
33:35ang pagpabarog sa imong,
33:36edipisyo,
33:38magasto kasi imong,
33:39mga makina,
33:40appeal na,
33:41sa training,
33:42sa imong mga workers,
33:43mga Higala,
33:44and the problem is,
33:45doon na ba,
33:46available ng mga workers,
33:48ng mga trabaho,
33:49mga Higsoon,
33:51mga Amerikano,
33:53mga Assum,
33:54saan eh,
33:55hindi mo ni,
33:55garaan,
33:57garaan mo,
33:57matang sa trabaho,
33:58mga Higala,
33:59no?
34:01And they would say,
34:02nga,
34:03sige lang,
34:04sorry,
34:04naanaman ko na ng ilang,
34:06hihimo rin ng mga robots,
34:08with artificial intelligence,
34:10maanaman ko na yung,
34:11hihimo sa trabaho,
34:12mga Higala.
34:14So,
34:14if that is the intention,
34:18naanong ato ba neng,
34:19ipamugos yun ng tarif,
34:20mga Higala,
34:21na,
34:22igabot sa trabaho sa Amerika,
34:23robot na ba sa naigihapo yung patrabaho on,
34:25kayo mga tao,
34:26di man manrabaho,
34:27di man ganaan,
34:28mga Higala,
34:30naan mo matang sa trabaho.
34:32Most importantly,
34:35ni aneng giing on,
34:36mga Higsoon,
34:36nga economic impact,
34:38ni neng maong beseson,
34:39mga Higala.
34:40While the short-term result,
34:45di neng tarifs,
34:47is that it favors domestic production and industries,
34:52bagay yung so on.
34:54But,
34:54ultimately,
34:56it would lead to higher consumer prices,
35:00bagay Higala.
35:00Mga kick-in na ganin eh,
35:04eh,
35:05kiniin kung mga nasunsan,
35:06bagay Higala,
35:07mga Higala,
35:07mga Higala,
35:08bagay Higala.
35:09Because tarif
35:10is interpreted
35:13as
35:14a manifestation
35:16or a provocation
35:18for a trade war,
35:19bagay Higala.
35:20O may tao na nga,
35:22pagsulti sa Amerika,
35:23bagay Higala nga,
35:25kanabang,
35:27mupahamtang sila
35:28o tarif
35:29sa ilang atong silingang
35:31mga nasun,
35:32mga Higala,
35:34with Canada in the north
35:35and Mexico in the south,
35:38o sa may immediate reaction
35:40sa doha kanasun,
35:42mga Higala.
35:43Now,
35:44ang Canada,
35:45for the longest time,
35:48brownie,
35:48kanabang,
35:49itoy-itoy ganasun
35:51sa Amerika,
35:52mga Higala.
35:52Kung sa'y
35:53sulti sa Amerika,
35:55kiniin,
35:55Canada,
35:56wagong ni
35:56supat din,
35:57mga Higala,
35:58musulog ni
35:59bisan-asang gubata,
36:01bisan-asang ispinuha,
36:03ganoon sa Amerika,
36:04mga Higala.
36:06Mauneng Amerika,
36:07nganlanig itoy-itoy
36:08ganasun sa,
36:09kwan,
36:09ganing Canada,
36:10nganlanig itoy-itoy ganasun
36:12sa Amerika,
36:12mga Higala.
36:14It's been a loyal dog
36:15for generations,
36:16mga Higala.
36:18And,
36:20karun,
36:22pagbutang aning tarifs,
36:23mga Higala,
36:24after 200 years,
36:25karun pa,
36:26karun pa rin ang hitabo,
36:27pastilan,
36:30ang mga Canadians,
36:33na kuratan,
36:34mga Higala,
36:35no,
36:36o niya,
36:36mauneng,
36:37di silang kadawat,
36:40di nga baong karun,
36:41gihimo,
36:41nga matod pa nila,
36:42an act of betrayal,
36:44by the United States,
36:46the government of United States of America,
36:49to Canadian citizens,
36:51mga Higala,
36:52o niya,
36:53nahimok na nang kwan,
36:54kini bang,
36:55personalan,
36:56karun mga isoon,
36:58kining ilang trade,
37:01o saan nga,
37:03kining retaliation,
37:04nato sa Amerika.
37:07In particular,
37:08there is a California,
37:11I live in Solano County,
37:14o niya,
37:14dool niya sa Napa County,
37:16baga Higala,
37:17drive lang kagpila kami,
37:19noto smart,
37:20abot na kasuan,
37:21karang Napa Valley,
37:22o sa kining Sonoma County,
37:25mga Higala,
37:25mauneng kwan,
37:26kanang mga wine producing places,
37:30o there is America,
37:31mga Higala,
37:33o niya,
37:34mauneng kwan,
37:35kanapang,
37:36maga,
37:37major exports,
37:38no,
37:38J and B,
37:41kining masa,
37:42mga liquor,
37:42o there is America,
37:44there is California,
37:45mga Higala,
37:47bina,
37:4830 sukuas,
37:49mga Canadians,
37:49ang tanang nga mga liquor,
37:53tanang nga mga wine,
37:55and everything,
37:56na produkto,
37:56gikas Amerika,
37:57gipangtangtang,
37:58sa ilang gaberkaduhan,
38:00dito sa Canada,
38:01mga Higala,
38:03perte nilang sukuas,
38:05nilang tarif,
38:07nilang gipangtang,
38:08ni Donald Trump,
38:08baga Higala,
38:09sa parang kong gikon,
38:10nga,
38:11doonan ni kwan,
38:12nabang,
38:13historical,
38:14mga Higala,
38:16nga conflict,
38:17nga himoon,
38:18nga naman,
38:18kaya,
38:20ang mga nasod,
38:21nga maligsan,
38:23nga nga,
38:24ang mga bulanon,
38:26pulong pas mga bulanon,
38:27sa unang ako mga amigo,
38:29mabawas ganang binog,
38:30sir,
38:31tao pa ba?
38:33O maon eh,
38:33countries,
38:36and nations,
38:38your allies,
38:39and your trade partners,
38:40will not be happy,
38:41ngingin mo diyang,
38:43gipahampa nga tarif,
38:44mabawas po na yan,
38:46nga di mo,
38:46kung sabi,
38:48may hitam mo ron rin sa,
38:49baos mga Higala,
38:51now,
38:52osa sa pinakadako,
38:54nga,
38:56kinik export,
38:57sa,
38:58Canada,
38:59mga Higala,
39:00to the United States,
39:02baon eh,
39:02ang aluminum,
39:04o ang lumber,
39:05mga Higala,
39:06mga Higala,
39:06mga Higala,
39:08nga karoon,
39:10ikaw ng Canada,
39:11nga silang mubaligya,
39:13karoon sa Amerika,
39:13ang to na lang sila,
39:15mabaligya sa China,
39:16mga Higala,
39:18kumara,
39:18kung kuingon ka ganina,
39:19nga,
39:21it will disrupt,
39:22na,
39:23the,
39:24kinibang,
39:25logistic chain,
39:26o kineng raw materials,
39:28mga kaisuuran,
39:29it will append,
39:31the lives,
39:32of everybody,
39:33mga Higala,
39:35tungod,
39:35kainia,
39:36kineng nga mausap,
39:37na,
39:37formula,
39:39nga matumpa,
39:40ni Donald Trump,
39:41will make America,
39:42great again,
39:43mga kaisuuran,
39:45pastilan,
39:46sa iya,
39:47ditong,
39:48pronouncement,
39:50mga Higala,
39:53ikaw siya,
39:53a few minutes,
39:57sawa pa niya,
39:58girol bak,
39:59mga Higala,
39:59ipost kineng tariff imposition,
40:03ipost niya sa kanang ex,
40:05mga Higala,
40:05sa iyang social media page,
40:08na matumpa,
40:09it's now time to,
40:11to buy,
40:12in the stocks,
40:15kung anong iyang mga,
40:16billionaire friends,
40:17maging soon,
40:18mga oligarchs,
40:20had made,
40:21kung ano,
40:22mga,
40:22dos billiones,
40:23dolyares,
40:24magkai Higala,
40:26tungod sa iya,
40:27kineng ilan,
40:29na sabi niya,
40:29insider information,
40:31o niya,
40:32meanwhile,
40:33ang mga trabahanting,
40:35mga Amerikano,
40:36who had worked,
40:37their entire lives,
40:38magkai Higala,
40:38had lost savings,
40:42kadakog tinonto na yan,
40:43mga Higsoon,
40:46but,
40:47we'll go back,
40:48na itong giingon nga,
40:50necessity,
40:51karons Pilipinas,
40:52magkai Higala,
40:52to forge alliances,
40:56there is,
40:57atuang,
40:59association,
41:00of,
41:01Southeast Asian nations,
41:03magkai Higala,
41:03o,
41:04niya,
41:05niya,
41:05niya,
41:05niya,
41:05niya,
41:06sir,
41:06this is already,
41:08a,
41:08fractured,
41:10world,
41:10magkai Higala,
41:11naman nabang,
41:12nasiak na,
41:13ang kalibutan,
41:15niya,
41:15niya,
41:15niya,
41:15niya,
41:16mga leaders,
41:16magkai Higala,
41:17may mga puangod,
41:18magkai soon,
41:20tanaw lang,
41:21I don't believe this is national interest,
41:23this is personal interest,
41:24mga Higsoon,
41:25tanaw.
41:26So,
41:26saan mo,
41:27mga kai Higsoon,
41:27sir,
41:28arong,
41:29ato aming,
41:30ah,
41:31mahatangan,
41:31o kasulbaran,
41:33galing ato,
41:33arong kamalaka,
41:34ang atong kahingawa,
41:36mga Higsoonan,
41:38mga,
41:38na importante kayo,
41:40na,
41:42karon palandaan,
41:43ato bang,
41:44himuan,
41:45o plano,
41:46strategically,
41:48o sa may atong buhatong sa Pilipinas,
41:50together,
41:51with our neighboring countries,
41:53in Southeast Asian,
41:55ah,
41:56nation,
41:56mga Higala,
41:57kining ASEAN.
41:59One of the,
42:01proposals,
42:02karon,
42:02mga Higsoon,
42:04maho na nga,
42:05matulpa,
42:06di na ko na mahi mo,
42:08sir,
42:08nga,
42:09magsigi tagdipinsa,
42:10to,
42:11kundi,
42:12mga Higala,
42:13kinahang lang nga,
42:16buhi mo,
42:16ang Pilipinas,
42:17o sa ka,
42:19ah,
42:21kasabutan,
42:22together with all the countries,
42:24in Southeast Asia,
42:26mga Higala,
42:27na,
42:27maghimotang,
42:28sovereign wealth fund,
42:30mga Higsoon,
42:31o niya,
42:32kinailaniginganlan,
42:33o,
42:34Nusuntra fund,
42:36mga Higala,
42:37and,
42:38ang,
42:40provider ni ini,
42:41o siya,
42:42mga pinakadato,
42:43na nasod sa tibokalibutan,
42:45ang nasod sa Japan,
42:46mga Higala,
42:47o niya,
42:50ang,
42:51Japan,
42:53sa,
42:53survey,
42:54mga Higala,
42:56mo ni,
42:57taas kayo,
42:58pagsalig,
42:59ang mga nasod sa ASEAN,
43:01sa Japan,
43:02kaysa nasod sa China,
43:04mga Higala,
43:05o,
43:06na,
43:06sa may,
43:07well,
43:07sir,
43:07on sa may,
43:09papils Japan,
43:10di ha,
43:10kaya,
43:11ang Japan,
43:13is a beautiful country,
43:14and,
43:15they have superior technology,
43:18ang,
43:19problemas,
43:19hapon,
43:20mga Higala,
43:21that prompted,
43:22Japan,
43:23to invade countries,
43:25in the second world war,
43:27kaya,
43:27wak man sila,
43:28mineral,
43:29resources,
43:30mga Higson,
43:31hibok kag,
43:32sakyanan,
43:33maghibok kagbakina,
43:34maghibok kagbarko,
43:35mga Higala,
43:37o,
43:37sa may ibang,
43:37i-manufacture,
43:38wak man kaya raw materials,
43:39mga Higson,
43:40mga ito'y ilang agenda,
43:44in the East Asian greater prosperity sphere,
43:48in the second world war,
43:50mga Higson,
43:51mga ito'y ilang tinguha,
43:53na mangilog sila raw materials,
43:55sa umang kanasuran,
43:57na ilang nakita ka ron,
43:58nga di naman dahi kinahanglang,
43:59i-mong gubaton,
44:00ang mga nasyon,
44:01instead,
44:02gaibok ng tugso,
44:04mga Higala,
44:05i-mong hatangag,
44:06nigtog,
44:07kanabang,
44:09pundo,
44:09mga Higson,
44:10and then,
44:10countries,
44:11will voluntarily trade with you,
44:14their mineral resources,
44:15o,
44:16niya,
44:16ikaw na,
44:17mo'y mong manufacture,
44:18mga Higala,
44:18so,
44:20mauni ang,
44:20mauni ang proposal ka ron,
44:23o,
44:23niya,
44:23kineng mo ang,
44:24Nusuntra Fund,
44:25mga Higala,
44:26mauni ang gamitong,
44:28mga Higson,
44:29aron,
44:29himaon,
44:31ang pag-invest,
44:32sa,
44:33kinibang,
44:35infrastructure,
44:37mga Higala,
44:38sa tanang ka ron,
44:38ng mga member countries,
44:40sa ASEAN,
44:41so that it would be able to manufacture electric vehicle batteries,
44:47mga Higala,
44:48and semiconductors,
44:49and engage in agro industry together,
44:52mga Higala,
44:53as a regional block,
44:56mga Higson,
44:56hindi na individual nations,
44:59kung hindi na sa regional block,
45:01mga Higala,
45:02it would empower and strengthen,
45:04not only the Philippines,
45:06but all the countries in Southeast Asia,
45:08mga Higson,
45:09what a igong panahon,
45:12medyo no-overtime na rito,
45:13naglami mo rin itong diskusyon,
45:15mga Higala,
45:16but,
45:17ato lang rin tiwason,
45:18no,
45:18sunod simana po,
45:19hon,
45:20I hope,
45:21ang ato mga leaders,
45:22mga Higala,
45:24po,
45:24ni Giudakhoda,
45:25rin sa Pilipinas,
45:27eh,
45:27pastilan,
45:28akong gibasa rin,
45:29mga balita rin,
45:31ang giawayan rin,
45:32mga Higala,
45:33cheese is kodirog,
45:34si Aimee Marcos,
45:36nag-away rin,
45:37kaso lang ito,
45:38rin itos,
45:40kinibang,
45:41i-investigar ni Aimee,
45:42na unang kaso rin itos,
45:43pag dakop ni Tatay Diggs,
45:46mga Higala,
45:47na akaroon rin ito sa,
45:49kinang International Criminal Court,
45:51mga Higson,
45:53nga,
45:53pastilan kitang mga Pilipino,
45:55hilig yung kitang kinibang drama,
45:58mga Higala.
46:00There are more pressing,
46:01and more important things,
46:03nga itong i-prioritize,
46:05like,
46:05kinang akong gisgutan,
46:06karoon ka,
46:07problemas,
46:08ekorubiya,
46:09but unfortunately,
46:10nga Higala,
46:11murag di,
46:12ganahan kayo,
46:13nga itong katawhan,
46:14ganahan tayo,
46:15nga itong bring home,
46:17Tatay,
46:17mga Higala,
46:18tatay,
46:20hindi mo itong mapas mo,
46:21kitang mga yanong tao,
46:23mga Higson,
46:24ongay,
46:25ang ayan,
46:26nga tagag prioridad,
46:27sa itong gobyerno,
46:28nga itong concerns,
46:29of the common tao,
46:30mga Higson,
46:31anyway,
46:34watayigong sa panahon,
46:35karong hapuna,
46:36ato na yung tiwason,
46:38masunod si mana pohon,
46:39kinang nga itong mga issues,
46:40na itong gisunan,
46:41there is the intruder,
46:43bagay so on,
46:43and thank you,
46:45for everyone,
46:46who's watching the show,
46:49nakikuban ka na ito,
46:50karong hapuna,
46:51and TGIF,
46:52nagkasalamat,
46:53maing hapun,
46:54and happy Friday,
46:55to everyone.
46:56The Intruder,
46:57real news,
47:00real insights,
47:01The Intruder,
47:06real news,
47:09real insights,
47:10The Intruder,
47:14The Intruder,
47:15The Intruder,