Son zamanlarda etkisini artırmış psikolojik şiddet türlerinden biri olan mobbing, özellikle iş hayatında çalışanların korkulu rüyası olabiliyor. Yıldırma, bezdiri gibi anlamlarla ifade edilen bu psikolojik taciz, kişileri esiri altına alarak çıkış yolu bulamamasına bile neden oluyor. Peki mobbing nedir ve nasıl baş edilir? CNN TÜRK Yurt Haberler Editörü Kübra Nur Tetik, dosya haberinde uzman isimlere sordu.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:12Hayatımızın büyük bir kısmı evden çok iş hayatında geçiyor ve iş hayatında da mobbingle karşılaşma oranı da çok yüksek.
00:191984 yılında ilk kez bilimsel olarak ortaya konmuş bir konu Lehman tarafından.
00:25Ve dünyada da var olan bir gerçek maalesef mobbing ve mücadele edilmesi gereken bir konu.
00:32Dışarıdan bakılınca normal olarak görülen davranışlar konunun detayına girince içinden çıkılmayacak bir hale dönüşüyor.
00:39Bütün işletmelerde ne yazık ki eğer önlem alınmazsa bir veba gibi yayılabiliyor.
00:47Kurumun bütün iş ve işlemlerine zarar verebiliyor. Kurumda güvensizliğe neden olabiliyor.
00:53Mobbing aslında çok multidisipliner bir alan. Sadece hukukun tek başına çözebilecek olduğu konu değil.
00:59Hem psikolojinin hem de tıp bilimin, adli tıpın ve iş yeri uzmanlarının bu konuyu çözümlemesi gereken bir konu.
01:07Çalışma hayatının vebası olarak adlandırılan mobbing kişiyi kara delik gibi içine çekiyor.
01:13İnsanların bilinçlenmesi açısından mobbing nedir?
01:16Bir iş yerinde bir ya da birden fazla kişinin belirli bir kişiye sistematik şekilde psikolojik tacizde bulunmalarına mobbing olarak adlandırılıyor.
01:28Genelde parlayan, iletişim becerileri kuvvetli olan ve işle ilgili belli hedefleri olan, sosyal becerisi kuvvetli olan kişileri hedef olarak belirliye biliyorlar.
01:38Ama mobbing yapan kişileri gözlemlediğimizde de daha agresif, daha dürtüsel, daha alaycı dile sahip olan önyargılı kişiler olarak değerlendirebiliriz.
01:48Herkesin ortak hayalidir çalışma ortamının sessiz ve huzurlu olması. Ancak rekabet, iş hırsı ve stres kişiyi hiç ummadığı bir duruma sokabiliyor.
01:57Sistematik olarak yapılan psikolojik taciz mobbing yani bezdir olarak karşımıza çıkıyor.
02:02Bilmeden ne yazık ki çok sayıda mobbing yapan yöneticiyi biliyorum.
02:07Ya da yöneticilik konusunda deneyim olmadığı için bastırmayla, Türk Dil Kurumu deyişiyle bezdiri yapmak suretiyle o koltuğu doldurabileceğini düşünen çok sayıda yönetici, işveren, işveren vekili olduğunu ne yazık ki biliyorum.
02:25Peki nedir bu mobbing? Türk Dil Kurumu'na göre psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermek olarak ifade ediliyor.
02:35Bir kişi mobbinge maruz kaldıktan sonra tabii ki daha çok duygu durumu anlamında belli bozulmalar olabiliyor.
02:44Özellikle mobbinge maruz kalan kişiler daha çok depresif hale gidebiliyorlar.
02:51Bu kişi yalnızlaştıkça da tabii ki hayatta kalma isteği ve hayatla baş edilme becerisi de çok daha fazla düşecektir.
02:59Tüm umudunu ve hayata ait inancını da kaybedince intihara kadar gitme haline de gidebiliyor.
03:06Hakaret, normalin üzerinde iş yükü, saygısız davranışlarla gelen ima ve alay.
03:11Kasıtlı ve yıldırma amaçlı yapılan bu hareketler çalışan kişinin işlerini yapamamasına, tüm motivasyonunu kaybetmesine neden oluyor.
03:18Hem ekonomik hem psikolojik hasara yol açan bu durum alanda hizmet veren sektörlerinde iş yükünü arttırıyor.
03:24Daha tükenmiş, daha bıkmış, umutsuz, yetersiz, değersizlik algısı içerisinde var olabiliyorlar.
03:32Kişi bu durumla tabii ki tek başına baş edemeyecektir.
03:35O yüzden mobbing ve yıldırmaya maruz kalan kişilerin mutlaka psikolojik bir destek alması gerekiyor.
03:42Hep mobbingin üzerinde duruyoruz, iş yerlerinde yapıldığı söyleniyor.
03:47Ancak siber mobbing de var.
03:49Siber mobbing nedir?
03:50Çok özel bilgilerinizi yani siber saldırı yapan kişi ele geçirmiştir ve bunu rakiplerinize verebilir.
03:58Bu bilgi güvenliğine de giriyor aslında.
04:00Yani banka hesabına giriyorsa parasını götürecektir.
04:03Çok özel bilgilerine giriyorsa formulasyonunu alacaktır.
04:06Ya da bütün en mahrem bilgilerini rakiplerine ya da kamuoyuna duyurmak üzere tehdit edebilir.
04:14Yani bu aynı zamanda güvenlik problemi de olarak karşımıza çıkabilir.
04:18Mobbing yapılıyor evet ama insanlar neden işten çıkmıyor ve bu duruma katlanıyorlar?
04:25Yani bunun sebeplerinden biri ne olabilir?
04:27Ekonomi demek istiyorum.
04:29Çünkü bugün etrafımıza baktığımız zaman benim de etrafımda da şu an bir sürü iş işine son verilen arkadaşlarım ya da tanıdıklarım var.
04:375 aydır 6 aydır iş arıyorlar ve iş bulamıyorlar.
04:41Dolayısıyla bir ekonomik kaygı bunun sebebi olabilir.
04:45Tüm bu taciz, sözlü ve fiziksel baskı bir süre sonra kişide geri dönülmez bir psikolojik çöküntü yaratıyor.
04:51Peki kendimizi bu psikolojik baskıdan nasıl koruyabiliriz?
04:55İkinci bir birey mobbinge maruz kaldığında bunu mutlaka farkında olması ve bununla ilgili iletişimsel beceriler oluşturması gerekiyor.
05:05İş yerindeki yöneticisi kimseye mutlaka ona bir bildiri yapması önemli.
05:10Mobbing yapan kişiye karşı sınır koyan, dur diyebilen bir iletişimleri oluşturması gerekiyor.
05:18Çünkü mobbingi uğradığımızı anladığımızda neler yapabiliriz? Elimizden ne gelebilir?
05:24İnsan kaynaklarını ya da üst yönetime bunu bildiriyor olmam gerekiyor ya da hukuki destekleri alabilir.
05:31Şimdi yargıya taşınması daha önceki 48 ve 57 sayılı iş kanunumuzda birkaç maddede biz mobbingi ele alabiliyorduk.
05:39O da esaslı değişiklik iş kanunu 22. madde ama ilk kez yeni borçlar kanunu 417. maddeyle birlikte
05:49psikolojik taciz, hukuk kavramını tam tanımıyla girmiş oldu ve işverenlere, maddi maneviye çalışanlara koruma yükümlülüğü getirdi.
05:58Mobbinge karşı çözüm için de Mart 2025'te Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın imzasıyla 7 maddelik genelge resmi gazetede yayınlandı.
06:06Yeni bir 7 maddelik genelge çıkarıldı. Bu genelgenin mobbing üzerindeki faydaları ne olur?
06:13Bu genelge çalışma hayatının vebasını önleme konusunda önemli bir adım.
06:19Mobbing ve Mücadele Kurulumu'ndan bahsetmiş, kimlerin kurulu üyesi olacağından bahsetmiş.
06:23İkinci madde çok önemli. Özellikle işveren, yönetici ve çalışanlara seslenerek diyor ki,
06:30mobbing temel hak ve özgürlükleri ihlali dürüntüdür. Bu Cumhurbaşkanımız tarafından imzalanan çok kıymetli bir belgedir.
06:38Bir şeyin suç olabilmesi için bir yerde yasal olarak onun yasak olduğunu yazması lazım.
06:45Bir de psikolojik tacizle mücadele kurulu kuracağım diyor.
06:48Ve bunların iş yerinde uygulatılmasından yine işvereni sorumlu tutuyor.
06:53Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi'ne ya da Alo 170'i biz ihbarda bulunabiliriz.
07:00İddialar da resmi makamlar tarafından ciddiyetle soruşturulacak.
07:04Beşinci maddesinde mobbing'e maruz kalan biri varsa, evde birileri varsa, onların özel hayatlarını koruyun.
07:13Gizliliği maksimum güneyde koruyun diye emredici bir hüküm var.
07:19Ne kadar önlem alınmaya çalışılsa da mobbing'in tekrarlanmaması için istikrar çok önemli.
07:24Peki mobbing'in önü nasıl kesilir?
07:26İş yeri şeffaf çalışırsa bu şeffaflığın mobbing'e imkan sağlamayacağını düşünüyorum.
07:32O yüzden iş yerlerinin hem iş güvenliği kültürü açısından hem mobbing'i de kapsayacak şekilde
07:39bir çalışma kültürü, bir iş yeri kültürü oluşturulması ve bu kültürün de şeffaf olması gerektiğini söyleyebilirim.
07:47İlk beklentim şirketlerin mobbingle mücadele için aslı kurum kurması yönünde benim.
07:54Kaba davranışlar bazen mobbing olarak algılanabiliyor.
07:58O yüzden mobbing kavramına ve mobbing'in ne olduğunu iyi biliyor olmamız gerekiyor.
08:03O da bilinçlendirmeyle.
08:05Hükümeti yönetici değil, her kademedeki çalışanı, işçi, memur ayrımı yapmaksızın
08:10herkesin mutlak surette bu eğitime geçmesi gerekiyor.
08:14Atanan kişilerin liyakata uygun, ehliyete uygun, emanete uygun ve adalet ilkesine uygun olmasını hak ediyor.
08:21Eğer biz bunu başarabilirsek bu sorunu önemli bir biçimden çözebileceğimizi düşünüyorum.