Isang babae ang bigla na lang namanhid ang buong katawan matapos makaranas ng anxiety attack. Ano ba ang dapat gawin kapag nasa ganitong sitwasyon? Alamin ‘yan sa video na ito.
Hosted by the country’s top anchors and hosts, 'Unang Hirit' is a weekday morning show that provides its viewers with a daily dose of news and practical feature stories. Watch it from Monday to Friday, 5:30 AM on GMA Network! Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
Hosted by the country’s top anchors and hosts, 'Unang Hirit' is a weekday morning show that provides its viewers with a daily dose of news and practical feature stories. Watch it from Monday to Friday, 5:30 AM on GMA Network! Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
Category
😹
FunTranscript
00:00Mga kapuso, may tanong ako, kumusta po kayo?
00:03Sa dami po ang nangyayari sa paligid,
00:05hindi ba iwasang maapektuhan at ma-stress tayo, hindi ba?
00:08Lalo na sa mga balita, mga nako.
00:11Pero ingat po ha, dahil baka ang stress na naranasan ninyo
00:14maging cause of anxiety or yung mga anxiety attack.
00:17Iba naman yan. Iba yung anxiety attack.
00:19Gaya po itong viral video na nakita online.
00:21Paalala mga kapuso, sensitibong video po ang mapapanood ninyo.
00:26Dad?
00:34Sabi nyo po, naikita kasing babae na biglang naman hidang katawan
00:38at nahirapang huminga.
00:39Siya po si Elisha Micah Galela ng San Jose del Monte, Bulacan.
00:43Si Elisha po, diagnosed with severe anxiety and severe depression.
00:47Ano nga ba ito at paano ito naka-apekto sa ating kalusugan?
00:51Yan ang ikukonsulta natin ngayong umaga dito sa UH Clinic.
00:56And this morning, live nating makakasama si Elisha Micah
00:59para ikuwento ang mga nangyari sa video na inyong napanood.
01:02Good morning sa'yo, Micah.
01:04Hi!
01:05Micah nga ba o Nika?
01:06Micah po.
01:07Micah, come Micah, join us.
01:09Morning po.
01:10Kamusta ka naman this morning?
01:11Okay na po.
01:12Halika dito kakaharap ka dun.
01:14Parang makita ang mga taga San Jose del Monte, Bulacan.
01:17Yan, Micah.
01:18Kailan ba nangyari yung ito, yung nakita natin sa video?
01:21At ano ba nangyari dun?
01:23Yung second attack ko po was in February po.
01:27Yung nakita namin na yun was second attack?
01:29Opo, second attack po.
01:30Ever sa buong buhay mo?
01:31Opo, yung first attack ko po last year po ng June.
01:36Pero yan po, I working lang po ako no.
01:39Parang feeling ko naman po kalmado ako pero bigla po ko inattack.
01:43Without warning? Parang bigla na lang siyan?
01:44Opo.
01:45So, wala kang iniisip na malalim?
01:47Wala po.
01:48Working po ako no.
01:50So, I was gonna ask kung madalas mo naranasan pero actually, pangalawang beses?
01:54Opo, pero naka limang episodes na po ako.
01:57Ah, naka lima na. Okay.
01:59Kapag na-experience mo siya, Micah, ano usually yung ginagawa?
02:02Paano ka nag-cope? Ano yung ginagawa?
02:04Ah, nung first po kasi wala pa po kong idea kung paano i-manage yung attacks, yung episodes.
02:09So, sabi lang po sa akin ng doctor ko, ng psychiatrist ko po.
02:14Have a seat muna dito.
02:15Sige, upo ko dito. Yan, yan, yan.
02:16Saktong may doctor kami dito.
02:20Ano sabi sa psychiatrist mo, sorry, you were saying?
02:22Ang sabi po sa akin ng psychiatrist ko is pag nagt-trigger na po yung episodes ko
02:27or ina-anxiety attack po ako, inom na po ako nung gamot na binagay niya sa akin.
02:32Pero kagaya nun, walang warning eh.
02:34Diba halimbawa, yun, nagtatrabaho ka, kalmado ka, wala ka namang iniisip,
02:37and then boom, biglang mamamahid ka na.
02:41Functioning po ako mula umaga hanggang gabi po.
02:45And imagine kung yung mga tao na who hadn't seen a doctor,
02:48or kunwari first time experience, wala pa silang gamot.
02:50Wala pala silang matitake pa, diba, and mapapanic everyone around them.
02:54Mike, paki-describe nga yung nararamdaman at nangyayari sa katawan mo
02:57habang ina-atake ka na anxiety.
02:59Ang first po na...
03:03Yes, Dex?
03:06Yes, go ahead.
03:07Ang first po na nararamdaman ko is naninigip po yung biblib ko
03:12hanggang sa mamamahid na po yung paako, paangat po,
03:17hanggang yung ulo ko po namamahid po,
03:19pati po yung loob na diyan kung dahil sa mahirapan na po ako huminga.
03:25Anyway, Micah, maraming salamat sa pagbabahagi ng kwento mo.
03:29At para sagutin ang mga tanong natin tungkol sa anxiety,
03:32makakasama natin ngayong umaga,
03:33ang President ng Philippine Psychiatric Association,
03:36Dr. John May Perez-Riparian.
03:39Good morning!
03:40Good morning, Doc.
03:41Good morning to everyone. Good morning, Micah.
03:43Doc, nakita natin sa video yung nangyayari kay Micah
03:46naka-experience po siya ng anxiety attack.
03:48Yes.
03:49Para mas maunawaan ng mga manonood ngayon,
03:51pwede niyo hubang ipaliwanag ano hubang yung anxiety?
03:54Yes, ang anxiety, like yung nangyayari kay Micah,
03:57ito ay isang type of mental health concern
03:59kung saan nagkakaroon ng labis,
04:01yung extreme ng mga symptoms ng anxiety
04:04o yung pagkakabalisa, pag-alala, worry,
04:07very intense and very extreme.
04:09Yung mga dinescribe po niyang nangyayari sa katawan niya?
04:11Yes, kasi it can manifest.
04:12Very typical yun ng anxiety attack?
04:13Attack yun.
04:14Kasi it ma-manifest din siya physically.
04:16Ang worry kasi natin as a brain,
04:18but ang manifestation niya pwedeng through physical,
04:20like yung attacks.
04:22Pag sinabing anxiety attack,
04:23pwede talaga siyang it can come na walang,
04:26kahit walang iniisip, diba?
04:28Ayun-ayun, yung nangyayari sa kanya.
04:30Yes, very, ano siya, biglaan,
04:32tapos nagkakaroon ng palpitations,
04:34mabilis ang tibok ng puso,
04:35nahirapan huminga,
04:36yung parabang feeling mo,
04:38parang masusuka ka,
04:39di mo maintindihan.
04:40Parang yung chan mo,
04:41parang may mga butterflies,
04:43parang ka makihimatay,
04:44pagpapawisan ka ng malagkit.
04:46Ganun ba yung nangyayari sa'yo, Micah?
04:48Ganun siya.
04:49And ang ano siya is,
04:51sometimes, paulit-ulit talaga siya
04:53na kaya kailangan,
04:55mas ma, ano natin siya,
04:56ma-seek ng help,
04:57kasi early intervention pa rin is very important.
04:59Kasi imagine ko, kunwari,
05:01nagmamaneho ka,
05:02dumako pano ko yun,
05:03tas bigla akong inatake na ganyan pala.
05:05Sobrang siyang delikado.
05:06Dok, ibig ba sabihin nun,
05:08kunwari, wala siyang iniisip na masama
05:10or worrisome nung time na yun.
05:11Is it sa back ng mind niya?
05:13Yes, oo.
05:14Maari talaga yun.
05:16Kaya in talk therapy,
05:17na ginagawa namin sa clinic,
05:19which is psychotherapy siya,
05:21clinically,
05:22ay tinitingnan natin saan nanggagaling
05:24yung anxiety ni Micah.
05:26For example,
05:27ano nga ba yung mga,
05:28pwading unconscious kasi siya,
05:29ano ba yung worry,
05:30or pwading nangyayari din talaga.
05:32Kasi pag sinabing anxiety,
05:34there is that feeling na wala tayong control
05:36sa mga nangyayari ngayon.
05:38So be it sa trabaho ba ni Micah,
05:40sa kanyang relationships,
05:41family,
05:42finances,
05:43usually yun kasi yung mga nakikita natin
05:45na clear na mga stressors.
05:47But sometimes,
05:48at the back of our heads,
05:49or unconsciously,
05:50may mga iba pa tayong mga pinagdadaanan
05:52na siguro hindi pa aware si Micah at this point.
05:55Right.
05:56Paano ba masasabi yung nararanasan na isang tao
05:58kung stress lang ba siya,
05:59o anxiety na?
06:01Pag sinabi natin na stress,
06:02a bit of stress,
06:03konting stress is good.
06:04Kasi yun yung push us na pumasok.
06:06Yeah, helps you perform.
06:07Oo, helps us perform sa work.
06:08Like si Micah.
06:09But kung anxiety na,
06:11ito ay pag sinabing anxiety disorder,
06:13like yung sinabi kanina na severe anxiety,
06:16meron na siyang impact sa kanyang functionality,
06:19sa kanyang performance,
06:20sa kanyang trabaho.
06:21For example,
06:22nakaka-cause na ng late tardiness sa trabaho,
06:25hindi na nakafocus,
06:26kasi pag anxiety,
06:27pag nagu-worry,
06:28syempre hirap tayong mag-concentrate,
06:30focus,
06:31attention span natin mabilis,
06:32decision making,
06:33pwedeng affected yun.
06:35Tapos,
06:36pag anxiety aside from the decline sa performance,
06:40sa trabaho,
06:41kung students naman,
06:42academics,
06:43medyo nahihirapan sila,
06:44may interpersonal problems din.
06:47So,
06:48nakaka-affect siya sa mga gampangin natin sa buhay.
06:52So, mga pang-araw-araw natin,
06:54mga kailang i-perform,
06:56i-fulfill na duties.
06:58So, nakakaroon na ng concern doon,
07:00kasi na-affectohan na siya.
07:01Micah, baka may gusto ko itanong kay Doc.
07:05Ask ko lang po sana, Doc,
07:06if yung meds lang ba yung makakatulong
07:09para totally mawala yung anxiety and depression?
07:14Hindi,
07:15kasi isa lang yun.
07:16Part lang siya sa treatment plan ng isang doctor.
07:19So,
07:20tinatawag namin dito na
07:21bio-psycho-social-spiritual approach lagi.
07:24So, it's holistic.
07:25Multi-faceted.
07:26Yes, holistic siya.
07:27So, aside sa medication na mag-address doon,
07:29so biological,
07:30na bumabagsak na level of serotonin,
07:32may imbalances doon.
07:34Psychologically,
07:35tinuturuan namin ng mga halimbawa,
07:37coping strategies na healthy.
07:39Like for example,
07:40yung nangyari kay Micah,
07:41tinuturuan namin ng mga meditation,
07:44relaxation techniques,
07:46mga deep breathing is very good sana,
07:48na ma-practice ni Micah.
07:50Yung inhale slowly,
07:52through the nose,
07:53tapos exhale.
07:54Kasi ang purpose nito,
07:55scientifically,
07:56is to boost.
07:57Tataas niya yung level of oxygen sa brain,
08:00para bumagsak yung mga adrenaline
08:02or epinephrine,
08:03cortisol,
08:04mamataas.
08:05Paglayo ay nasa in a state of distress or anxiety.
08:09And then,
08:10social is very important.
08:12Support system,
08:13Micah,
08:14is very important.
08:15Yung sa video,
08:16may kasama ka,
08:17friend po,
08:18family po.
08:19Parang support system yun,
08:20tumutulong sa'yo?
08:21Pero,
08:22ang mas kampante po,
08:23ko dun sa hipot ko.
08:24Pag siya po yung nakasama,
08:26kasi hindi po siya natataranta.
08:28So, yun dok,
08:29ang maganda rin,
08:30tips for the people
08:31who are around the person
08:32na may anxiety.
08:33Anong pwede nilang gawin?
08:34Anong hindi nila dapat gawin?
08:36Or is it important
08:38na i-open up mo ito,
08:39i-reveal mo sa mga tao na sa paligid mo,
08:41para makapag-react sila accordingly?
08:43Yes,
08:44ang always payo namin is,
08:45you are never alone.
08:46So,
08:47mas maganda kung
08:48meron tayong mga trusted,
08:49na individuals,
08:50or friends,
08:51or family members,
08:52na pwede atin kausapin.
08:53Para we don't feel
08:54na tayo ay nag-iisa.
08:55And of course,
08:56yung mga tips kanina
08:57na sinabing don'ts,
08:59is yung ginagawa sa noon,
09:01a brown bag.
09:02Pag nag-ano,
09:03yung don't kamagawa.
09:04Hindi na ginagawa yun ngayon.
09:06Kasi,
09:07baliktad kasi eh,
09:08mas lalong nagka-hype,
09:09mas lalong nagka-caution
09:10ng anxiety,
09:11or panicogen kasi siya,
09:12with the accumulation
09:13of carbon dioxide.
09:14So,
09:15deep breathing ang tinuturo.
09:16And kung comfortable si Micah,
09:17help is always available.
09:19So,
09:20mas maganda,
09:21reach out.
09:22Kasi,
09:23nandito naman kami
09:24to help
09:25everyone
09:26na may mga pinagdadaanan
09:27ng mga mental health concerns.
09:28Doc,
09:29bukod sa nabagit nyo,
09:30pwede rin magawing
09:31exercise
09:32para makatulog.
09:33Yan,
09:34yung mga sinasabing nyo,
09:35breathing exercises.
09:36Ano pa kaya?
09:37Ano pa mga usual
09:38coping mechanisms
09:39ang sinasuggestin nyo?
09:40Yes,
09:41na healthy.
09:42Yes,
09:43make sure of
09:44herself talaga,
09:45Micah.
09:46So,
09:47physically,
09:48get enough rest
09:49and sleep.
09:50Kasi pag sleep
09:51deprised tayo.
09:52Sleep,
09:53totoo yan.
09:54Lalo,
09:55bagsak talaga yung
09:56disposition mo,
09:57e.
09:58Ma-affect
09:59talaga yung brain function.
10:00Kailangan i-protect
10:01ni Micah
10:02ang kanyang brain function.
10:03Lalo na,
10:04marami siyang gampanin
10:05sa buhay.
10:06So,
10:07sleep and eat
10:08nutritious food.
10:09Usually,
10:10reach in mga sources
10:11of serotonin.
10:12Fish is also
10:13a rich source
10:14of serotonin.
10:15Exercise
10:16to boost the level
10:17of endorphins.
10:18Yun yung
10:19happy hormones.
10:20Yes.
10:21Kung kinakailangan,
10:22skip ni Micah
10:23yung mga elevator,
10:24walking-walking.
10:25And then,
10:26engage sa mga
10:27hobbies mo,
10:28Micah,
10:29na nakakapagpasaya.
10:30Nakakapag-boost
10:31ng mood,
10:32like plants,
10:33or painting,
10:34any form of expression.
10:35Kasi sometimes,
10:36kung okay din yun
10:37na mag-isa si Micah
10:38na wala siyang nakakausap,
10:39but,
10:40kailangan na-express
10:41siyang kanyang emotion
10:42through healthy ways.
10:43Like,
10:44yung iba,
10:45painting,
10:46through music,
10:47through journaling.
10:48It's very good.
10:49Keep yourself engaged.
10:50Pero,
10:51I think,
10:52best piece of advice,
10:53Mars,
10:54yung ilagi mo tandaan,
10:55you are never alone.
10:56Absolutely.
10:57At may nagmamahal sa'yo
10:58at laging susuporta sa'yo.
10:59Micah,
11:00maraming salamat
11:01for sharing your story.
11:02Doc,
11:03thank you very much.
11:04Thank you,
11:05thank you,
11:06thank you,
11:07Micah.
11:08Ang iba pa,
11:09mga usaping
11:10Wait!
11:11Wait,
11:12wait,
11:13wait!
11:14Wait lang,
11:15wag mo muna i-close.
11:16Mag-subscribe ka na muna
11:17sa GMA Public Affairs
11:18YouTube channel
11:19para lagi kang una
11:20sa mga latest kweto
11:21at balita.
11:22I-follow mo na rin
11:23ang official social media pages
11:25ng Unang Hirit.
11:28Sige na.