• 4 gün önce
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.

Kategori

🗞
Haberler
Döküm
00:00İyi geceler CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz değerli izleyenler.
00:09Amerikan Başkanı Trump'ın ilk başkanlık döneminde Rus yapımı S-400 hava savunma sisteminin satılanılması nedeniyle Türkiye F-35 programından çıkarılmıştı.
00:21Akşam saatlerinde önemli bir gelişme yaşandı.
00:24Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Amerikan Başkanı Trump telefonda görüştü.
00:29İkili ilişkilerin yanı sıra bölgesel gelişmelerin de ele alındığı görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan F-16 tedariği ve F-35 programına alımı da gündeme getirdi.
00:42Peki Türkiye yeniden F-35 programına alınacak mı?
00:46F-16'ların tedariği neticelenecek mi?
00:49Gazeteci Cevat Gök ve Sosyolog İsmail Özle bu konuyu konuşacağız.
00:54Hoş geldiniz.
00:55Hoş bulduk. Teşekkür ediyorum. İyi yayınlar diliyorum Erhan Bey.
00:57İsmail Bey sizinle başlayalım.
00:59Trump'ın ilk başkanlık dönemi Türkiye açısından sıkıntılı sorunlu geçmişti.
01:05Özellikle biraz önce bahsettiğim konuda S-400'lerle ilgili ortaya çıkan kriz neticesinde F-35 programından Türkiye çıkarıldı ki
01:14programın başından beri içinde yer alan ülkelerden biriydi ve yapım aşamasında önemli rolle alan bir ülkeydi.
01:22Ama buna rağmen Katsa yaptırımları çerçevesinde Amerika Birleşik Devletleri bir dizi yaptırımla birlikte F-35 programından da Türkiye'yi çıkarmıştı.
01:31Sonrasında Türkiye aslında bu eksikliği gidermek için çok önemli adımlar attı.
01:37Beşinci nesil savaş uçağını kendi üretmeye karar verdi ve üretimine başladı aslında gelişimine başladı uçurdu.
01:45Kaan iyi yolda gidiyor.
01:472028 yılında tamamlanması bekleniyor seri üretime geçmesi bekleniyor.
01:52Tabii o günden bugüne çok şey değişti.
01:55Ama ne olursa olsun Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri yakın ilişkilere sahip iki ülke ve bulunduğumuz bölgede de aslında bu ilişkilerin Türkiye açısından avantajlı olduğunu da söyleyebiliriz.
02:06Bu telefon görüşmesini ve Trump'ın ikinci dönemiyle birlikte Amerika Birleşik Devletleri Türkiye arasındaki gelişmelerdeki bu başlangıcı nasıl değerlendiriyorsunuz?
02:15Şimdi şöyle en azından benim zaviyemden bakınca tabii ki konunun teknik tarafları değil ama en azından bunun iki ülke arasındaki ortaya çıkardığı potansiyel durum açısından
02:28tarihi, sosyolojik ya da siyasi bakımdan ne gibi sonuçlar üretebilir veya ne gibi bir tablo ortaya çıkarabilir bu boyutu üzerinden değerlendirdiğimizde açıkçası şunu söyleyebiliriz.
02:40Yani burada tabii ki en başat faktör olarak şunu söyleyebilirim.
02:45Bir kere Amerika Birleşik Devletleri F-35 programından Türkiye'yi neden çıkarmak istediği sorusunun cevabı bana göre.
02:53Tabii ki yükselen bir Türkiye, bölgesel olarak güçlenen bir Türkiye.
02:59Çünkü bu bölgede açıkçası Amerika Birleşik Devletleri'nin çok uzun dönemdir devam eden plan ve programları var.
03:05Ve burada biz şunu biliyoruz ki aslında tamamen Amerika Birleşik Devletleri'nin ya da işte Batı bloğunun Türkiye'ye öngördüğü şeyi biliyorsunuz.
03:16Özellikle Marshall Yardımları çerçevesinde ortaya çıkan tabloda Türkiye'ye hafif endüstri, daha çok tarım alanlarında kalma vs. gibi bir rol biçilmişti.
03:27Türkiye tabii ki ne zaman bu rolü yırtıp atmaya kalksa hep darbelerle karşı karşıya kaldı.
03:34Yani Türkiye'nin aslında bu 71 muhtırasından tutun da işte 80 darbesine ondan sonra tabii daha sonra işte bu 15 Temmuz'la beraber
03:44Allah'a şükür tabii Türkiye gerçekten de bu üzerindeki bu gömleği yırtıp atabildi bunu çok net görebiliyoruz.
03:51Zira eğer onu atamasaydı zaten biz bugün ne Kaan'ı konuşuyor olabilirdik ne işte İHA'ları, SİHA'ları konuşuyor olabilirdik.
04:00Ne de şu anda Türkiye özellikle savunma sanayinde dünyanın yükselen ihracatçısı pozisyonunda olabilirdi.
04:07Ne de bugün Avrupa Birliği'nin bile hani Amerika'yla bu iş olmazsa biz nasıl bir tedarik durumu oluşturabiliriz?
04:15Bu açığı nereden kapatabiliriz? Konuşmak için alternatif olan bir Türkiye olabilirdik.
04:22Şimdi bütün buradan baktığınız zaman aslında yani Avrupa'nın bile ilk aklına gelen ülke olarak şimdi düşünün.
04:30Yani Amerika Türkiye'nin güçlenmesini niye istemez?
04:34Çünkü Avrupa ile olan arasındaki ilk çatlakta bile ilk akla gelen ülke Türkiye oluyor bugün değil mi?
04:41Yani buradan baktığınızda aslında geçmişte neden Türkiye'nin yükselmesini istemedi?
04:47Neden aslında onu F-35 programından çıkararak bir şekilde bu ademe mahkum etme yani yalnızlığa mahkum etme yolunu seçti?
04:56Ya da neden Türkiye gibi bir buradaki NATO müttefiki varken stratejik olarak bir müttefiklik ortaya koyan bir Türkiye varken
05:05neden gitti de orada SDG gibi bilmem ne gibi yapılarla ittifak yaparak değil mi?
05:10Bir terör örgütünü kendisine bir vekaletçi seçerek bu coğrafyada bir şeyler yapmaya kalktı vesaire.
05:16Bütün bunlara baktığınızda benim aklıma en önemli faktör olarak gelen şey bölgede Türkiye'nin yükselmesinin Amerikan çıkarlarına uymayacağı.
05:25Hatta bu tabi belki de Ukrayna Savaşı'nda çok daha bariz olsa da daha önceki döneme baktığınız zaman Avrupa için de yükselen bir Türkiye o kadar iyi bir yer temsil etmiyor değil mi?
05:39Çünkü netice itibariyle onların dünyadaki ekonomik pastasından ya da ticaret pastasından aldığı paya ortak olan bir Türkiye bu sefer ortaya çıkıyor.
05:50Hele özellikle de şimdi Türkiye burada herhangi bir ülke değil.
05:54Türkiye burada efendim ne bileyim bir tarihsel bakiyesi üzerine oturan bir noktadan baktığınızda
06:02Afrika'da, Orta Doğu'da, Asya'da çok fazla söz sahibi olabilen ve oralardaki dinamikleri harekete geçirebilen ki bunu çok yakın dönemde Asya ziyaretinde gördük.
06:15600 bin milyon nüfuslu toplam 3 ülke ziyaretinde Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan İslam coğrafyasının, İslam ülkelerinin lideri vurgusuyla karşılandı.
06:29Bu o devletlerin başkanlarının ağzından bizatihi zikredildi.
06:33Yani biz bunları kendimiz buraya affetmiyoruz.
06:36Şimdi Afrika'ya gittiğinizde, Afrika'da bugün gerçekten de Türkiye'nin yükselmesinin ortaya çıktığı bir zeminde de şunu çok net görebiliyorsunuz.
06:45Fransa bugün oradan dışlanırken onun yerini doldurmaya devam eden bir Türkiye'den bahsediyoruz.
06:50E şimdi bunu Amerika ister mi?
06:52Bu kadar güçlenmiş bir Türkiye'yi Amerika ister mi?
06:56Ama işte bir şekilde hani bizim yine o çok güzel atasözümüze döndüğümüzde kötü komşu mal sahibi yapar değil mi bizi?
07:05Aslında bu dışlamalar, kendilerince yürüttükleri bu Adem'e mahkum etme politikaları Türkiye'nin önünü açtı, zihnini açtı.
07:13Tabii ki Türkiye kendi ordusunun içerisindeki bu habis yapıları da temizledikten sonra çok farklı bir dinamizm kazanarak bugün başka bir yere geldi.
07:21Elbette ki Türkiye kendi imkanlarıyla beraber kendi göbeğini kesen bir ülke konumunda çok ciddi mesafe almış olmasına rağmen
07:28aslında uluslararası zemindeki ittifaklarını duruşunu güçlendirmek açısından tabii ki açık bir ülke olarak hem tedariklerini çeşitlendirmek
07:40hem de o bulunduğu paktlardaki NATO gibi buna benzer birçok alanda Türkiye'nin şu anda iş birliği yürüttüğü örgütler vesaire var değil mi?
07:50Şimdi bütün bunların içerisindeki pozisyonunu güçlü kılabilmek adına da elbette F-35 programına dahil olması,
07:56tabii ki kendi göbeğini kesecek konumda olmak koşuluyla artık Türkiye buradan geri dönemez.
08:01Onun dışındaki şeylerle beraber yürüyen bir F-35 onunla beraber işte F-16'larla ilgili ki zaten bildiğim kadarıyla
08:09Milli Savunma Bakanlığı'nın yapmış olduğu açıklamalarda yani biz bu F-16'ların modernizasyonu gibi bir şeyden bahsediliyordu biliyorsunuz
08:17onların yükseltilmesiyle ilgili dedi ki Amerika'dan bizim bunu yapmamıza gerek yok teknolojimiz buna müsait bu yükseltmeyi biz yapacağız
08:24deyip hatta ihaleden vazgeçtiklerini bile duyurdukları bir dönem olduğunu hatırlıyorum.
08:29Fakat burada Amerika Birleşik Devletleri eğer Türkiye'nin buradaki varlığını gücünü kabul ederek bir stratejik olarak Türkiye'yi yanında görmek istiyorsa
08:38onların da bunu bize vermek gibi bir görevleri var.
08:42Aksi takdirde zaten demek ki Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arka tarafta çok başka rekabetleri yürütüyor olduğu anlamına gelir ki
08:52bunu biraz daha pekiştirmiş olur.
08:54Belaçıkçası Trump'ın özellikle Suriye yani daha doğrusu bir de tabii ki bu 1823'lerde falan yürütülen o Monreo doktrini çerçevesinden biraz daha farklı ama
09:04öyle anlaşılıyor ki Amerika Birleşik Devletleri bugün kendi kabuğuna kendi bölgesine daha çok çekilmek istiyor.
09:10Bunu biraz da şuradan da anlayabiliyorsunuz.
09:12Aslında biliyorsunuz şu anda son dönemlerde Türkiye'de de konuşulan bir şey var.
09:16Amerika Birleşik Devletleri'nin değil mi Amerika'nın sesi diye bir yayın organı vardı.
09:21Galiba o kapatılma kararı bile alınmış.
09:23Şimdi bu aslında başka ülkelerdeki Amerikan politikalarını öne çıkaran yayın gruplarını destekleme faaliyetleri gibi
09:31veya hatta buradaki SDG'nin, YPG'nin maaşlarının ödenmediği, onlara yardım gönderilmediği gibi bir şeyler de konuşuluyor.
09:39Yani aslında kendi bölgesinin dışındaki bütün masraflarından artık Amerika'nın herhalde feragat ettiği, artık vermiyorum dediği gibi bir tabloyu konuşuyoruz.
09:48Şimdi bu şunu da beraberinde getiriyor.
09:50Demek ki Amerika artık kendi bölgesinde daha çok varlığını Göreland gibi işte Kanada gibi vesaire yerlerle uğraşıp
09:57bu taraflarla çok fazla uğraşmayacak izlenimi veriyor.
10:00O emperyal taraflarını biraz daha törpülüyor gibi görünüyor.
10:04Belki geçici, belki biraz daha güçleninceye kadar bilemiyorum.
10:07Çünkü bu askeri masrafların da Amerika'nın belini çok fazla büktüğü bir tablodan bahsediyoruz.
10:13Çünkü eğer yaptığınız seferler, yaptığınız işte efendim savaşlara katkılar size bir hani şey vardır ya eskiden İmparatorluklar'da ganimet denen şey vardı.
10:24Şimdi ganimet seferi tölere etmiyorsa hatta size kar bırakmıyorsa niye o savaşı yapasınız değil mi?
10:30Bir yandan da böyle düşünüyor.
10:32Doğrudan böyle bir açıklama yaptı zaten.
10:35Tabii ki yani şu anda yaptıkları bu harekatlar şunlar bunlar Amerika'ya bir kar sağlamıyor.
10:40Hatta Suriye ile ilgili de bunu söyledi.
10:42Ben niye Suriye'ye gideyim yani Suriye bana ne verecek?
10:45Dünyanın çeşitli noktalarındaki Amerikan birliklerini ve operasyonlarını aslında değerlendirirken bunu söylemiş.
10:51Ama Suriye açısından da özel olarak yani bu...
10:53Asker yığmamız, operasyonları yapmamız, bir savaşın içine girmemiz bize ne kazandırıyor?
10:59Bir şey kaybediyoruz.
11:00O zaman neden savaşıyoruz?
11:01Sizin de bahsettiğiniz ganimet vurgusunu kendisi de yapmış.
11:04Net bir şekilde.
11:06Trump'ın tabii ki bakış açısı çok farklı.
11:10Bir önceki Amerikan başkanına göre odaklandığı noktalar da sizin de söylediğiniz gibi.
11:16Aslında başlangıç açısından Türkiye'nin çevresiyle, Orta Doğu ile ilgili problemlere öncelikle bakmadığı,
11:23daha çevresindeki konulara odaklandığını gördük.
11:25Ama yavaş yavaş Orta Doğu ve çevresiyle de ilgili adımlar atmaya başlıyor gibi görünüyor.
11:31Ama bu telefon görüşmesi Cevat Bey size soralım.
11:35Nasıl bir ikili ilişkinin yeni dönemde başlangıcını sağlar?
11:41Çünkü S-400 konusunda yani Türkiye'nin hava savunması için gerekli Patriot'lerin Amerika Birleşik Devletleri tarafından verilmemesi,
11:51Türkiye'nin Rusya'dan S-400 alması bu.
11:54Amerikan başkanı Trump tarafından da bir önceki döneminde Obama'ya yönelik eleştirilerinde bunu söylemişti.
12:02Yani Türkiye'nin hakkı olan bir şeyi bir müttefikimize vermedik.
12:06Onlar da başka bir yol arama zorunda kaldılar ifadesi kullanmıştı.
12:12Buna rağmen herhalde biraz Trump'ın şimdi savaştığı o düzenle ilgili bir problem olsa gerek.
12:18Yine de Trump bu tip açıklamaları yaparken kat sayıda onun döneminde Amerika Birleşik Devletleri Türkiye'ye uyguladı.
12:24Diğer taraftan onun da altını çizmek gerek sanıyorum.
12:28Şimdi bu görüşmeyle birlikte yeni dönem başladı diyebilir miyiz?
12:31Bambaşka şeyleri konuşacak mıyız?
12:33Yani Amerika Birleşik Devletleri Türkiye'ye yaklaşımında daha sıcak ve Türkiye'nin istediği noktada mı olacak?
12:41Daha önceki dönemde Türkiye Rusya'ya ne kadar yaklaştıysa Amerika'dan o kadar uzaklaştı.
12:49Bu tezi Batı'da çok söylediler zamanında.
12:52Hem Amerika'da hem Batı Avrupa'da.
12:54Sonuçta Suriye'deki sahadaki gelişmeler ve Batı'nın ve özellikle NATO'nun bizi yalnız bırakması.
13:03Sayın Cumhurbaşkanımızın eğer patriotlar verilmiyorsa biz mutlaka ona karşı bir alternatif bulmak zorundayız diyerek S-400'leri almış olması bölgedeki dengeyi değiştirmişti.
13:17Fakat orada şöyle bir nokta var.
13:19Sayın Erdoğan ile Trump'ın kişisel dostluk ve samimiyeti ve sorunları kişisel diyaloglarla çözme eğilimleri çok fazla.
13:31Biraz Erdoğan'a benziyor.
13:35Merkel'in Almanya Başbakanlığı'ndan ayrılırken Sayın Erdoğan'ın dediği hani keşke tek parti olsaydınız koalisyon yerine daha rahat sorunları çözerdik mantığından hareketle söyleyeceğim.
13:54Karşısında güçlü bir lider var ve kestirmeden sorunları çözüp halletmek isteyen bir Trump portrayı var karşımızda.
14:03Buna göre bu sorunları çözmede birebir ilişkilerle çözmelerini daha mantıklı görüyorlar.
14:12Lider diplomasisi deniyor ya.
14:13Aynen lider diplomasisi.
14:15Şimdi orada şöyle bir nokta var.
14:17Ben bu F-35 üzerinde niye Sayın Cumhurbaşkanımız çok vurgu yaptı ben onun üzerinden biraz sohbet etmek istiyorum.
14:27Bir kere F-35 ile F-16'yı mukayese ettiğinizde arada gerçekten çok büyük bir fark var.
14:33Yani F-35'lerin F-16'ları mesela radarda tespit mesafesi 150 ile 180 kilometre mesafede dahi tespit edebiliyor.
14:46Ama F-16'lar F-35'leri 10 ile 20 kilometre yakına geldiğinde ancak tespit edebiliyor.
14:53Bu ilk tespit ilk saldırı demektir zaten yani F-35'lerin gücünü küçümsememek gerekiyor.
15:00Onun üzerinde biz illa F-35 programına geri dönelim deki vurgu bundan dolayı hakikaten bir hava üstünlüğü sağlıyor.
15:10Yani özellikle yanı başımızdaki Yunanistan F-35'leri alıyorsa Türkiye'nin mutlaka buna alması lazım ki İsrail'de de var zaten.
15:19Yunanistan ve İsrail'de varsa bizde de mutlaka olmalıdır diye düşünüyorum.
15:24Hatta F-35A ve F-35B şeklinde iki filonun hatta olmasından yanayım ben de Türkiye Cumhuriyet Devleti'nde mutlaka olmalı.
15:33Fakat orada şöyle bir durum var çok söyleniyor bu hani F-35'lerin kontrolü Amerika'da işte bizim uçuş planlarımızı beğenmezlerse şayet
15:43mesela İsrail'e karşı veya Yunanistan'a karşı bir uçuş planı olduğunda Amerikalılar beğenmezse işte kullanıcı adı ve pasaport şifreleri vermezler.
15:53Ve uzaktan kapatma sistemiyle uçakları kilitlerler deniliyor.
15:58Ama sonuç itibariyle tabii ki bizde sizin de dediğiniz gibi yani Kaan var.
16:04Ama bu endişeyi destekleyen şeyler var biliyorsunuz yani.
16:07Anka 3 var, siper var yani bunlar hakikaten Türkiye'nin yani hava teknolojisinde ne kadar ilerlediğini görüyoruz.
16:15Yani mesela bizim savunma teknolojilerinde evet atılımımız çok yani birçok ülkede olmayan projeler burada geliştiriliyor.
16:25100 milyar dolar civarında bir savunma sanayi projesinden bahsediliyor.
16:30Bine yakın proje eş zamanlı yürütülüyor İsmail Hocam muazzam bir şey.
16:35Ama şeydir yani burada yani F-35'lerin olması tabii ki o programa dahil olmamız bizim savunma sanayimizi geliştirmemize yardımcı olur.
16:46Ama bağımlılık açısından veri paylaşım açısından sıkıntı var orada.
16:51Yani bağımlıysanız eğer Amerika'ya onları hareket ettirme noktasında sıkıntı var.
16:56Fakat gelişmelere baktığımızda bölgedeki gelişmelere baktığımızda özellikle kestirmeden sorunları çözüp halletme o lider diplomasisi olayı çok önemli.
17:11Onun üzerinden ben Cumhurbaşkanımızın mesajlar verdiğini düşünüyorum.
17:16Yani bu mesajlar lider diplomasisiyle kestirmeden halledilir.
17:21Yoksa askeri uzmanlara bakanlıklara parlamentoya veya kongreye kalsa bu işler uzayıp gider.
17:28Sonuçta Türkiye haklıydı şöyle haklıydı.
17:31Biz hava savunma sistemimizde Suriye ile ilgili yaşanan sıkıntılar da PYD PKK'nın uzun menzilli füzeler kullanma ihtimaline karşı patriotları istediğimizde vermediler.
17:46Ve onun karşılığında da S-400 programına geçildi ve yani Biden'ın döneminde bu program bu katsa programı uygulamaya konuldu.
17:56Şimdi Trump geldiği zaman ikinci dönemde o Biden dönemindeki yanlışları ve birçok uygulamaları adeta tekme vurarak attı.
18:06Şimdi Sayın Erdoğan buna güvenerek biraz da hani onun döneminde uygulandı bu katsa yaptırımları yani o Amerikan hasımlarına yaptırım uygulaması programı.
18:18Buna göre bence yeni bir dönem başlamıştır Amerika'da. Dış siyaset tamamen değişiyor gördüğümüz kadarıyla.
18:27Bu krizleri mevcut bölgedeki krizleri fırsata çevirme programıdır bence.
18:34Çünkü savunma teknolojisinde biz, biz mi Avrupa'ya muhtaçız yoksa Avrupa mı bize muhtaç o hakikaten ciddi bir sorudur.
18:42Yani muazzam programlar yürütülüyor dediğim gibi buna da güvenerek Türkiye o programa F-35'e tekrar girmelidir.
18:51Çünkü bizim savunma sanayimize büyük tecrübe katacaktır diye düşünüyorum.
18:55Evet F-35'ler 5. nesil uçaklar arasında öne çıkan uçaklardan biri, yüksek teknoloji.
19:01Sizin de bahsettiğiniz gibi radar teknolojisi özellikle savaş uçaklarında çok çok önemli.
19:07O yüzden hayalet uçakı olması 5. nesil olmasını doğuruyor.
19:11Ama radar teknolojisi de Türkiye geçtiğimiz günlerde Murat AYS radarı denedi biliyorsunuz.
19:17Bu yüksek teknoloji savaş uçaklarında ve Türkiye'nin aynı zamanda SİHA'larda da entegre edip kullanmak istediği bir radar.
19:26Yapılan denemede siz F-35'lerin 400 kilometrelik radar görünürlüğünden bahsetmiştiniz.
19:35Yani bir düşman uçağını, bir düşman hedefini 400 metre önceden görüp kitlenip füzesine gönderebiliyor.
19:42Murat'ın testlerinde 300 metrelik görüş sağlandı.
19:47300 kilometrelik düzeltelim.
19:49Tabi Türkiye bu konuda kendi çalışmalarını gerçekleştiriyor, gelişmelerini sürdürüyor.
19:54Ama sizin de bahsettiğiniz gibi F-35 küçümselecek bir uçak değil kesinlikle.
19:58Fakat F-35 ile ilgili tartışılan bazı konular var.
20:02Arızalanmalar vs. falan da konuşuluyor ama.
20:05Switch özelliği olduğu söyleniyor.
20:07Yani uzaktan kapatma, Amerika Birleşik Devletleri'nin izni olmadan uçağı kaldıramama gibi bir durumdan bahsediliyor.
20:14Bu net olarak ortaya konmuş bir durum değil.
20:17Gerçekten var mı yok mu tartışılan bir konu ama Amerikan Kongresi'nde bütçelerle ilgili biliyorsunuz kurumlar bazı izahatlar yapıyorlar.
20:28Milletvekillerinin sorularını cevaplıyorlar.
20:30Bir general, Amerikan generali bununla ilgili soruya aslında bu iddiaları doğrulayacak yönde bir cevap vermişti.
20:40Yani ihracatta başka ülkelere satışı öngörülen bir uçak olduğu için bazı önlemler aldık gibi bir ifadesi var.
20:48Çok net değil ama diğer taraftan bu da ispatlanmış bir durum değil onu da söyleyelim tamamen düzgün.
20:54Avrupa'da büyük tartışma var.
20:56Tartışma konusu oldu.
20:57Almanya'nın vazgeçeceği söyleniyor.
20:59Bu tip konular var ama diğer tarafta sizin söylediğiniz çok önemli bir nokta var.
21:03Yunanistan'ın sahip olduğu bir uçağın Türkiye'nin de envanteri içinde bulunması tabii ki stratejik olarak önemli.
21:10Bilmiyorum katılır mısınız?
21:12Evet.
21:13Yani şöyle tabii ki burada bir takım dengeler oluşturmak açısından bir de şu anda bizim takdir edersiniz ki en az bir 5-10 yıl gibi bir sürede
21:20Kaan'ın bizim ordumuza seyretme geçmesi ve belli bir sayıya erişmesi.
21:26Onun ardından işte F-16'ların modernizasyonuyla belli bir noktaya erişebilmesi.
21:31Bütün bunlar bir zaman gerektiriyor.
21:33O çerçevede tabii ki sizin bu açığı kapatmak o döneme kadar bu işi en azından güvenlik zafiyeti oluşturmayacak.
21:39İşte Yunanistan, İsrail bugün Suriye'deki ortaya çıkan bir tablo var değil mi her birimiz açısından?
21:45Ve ister istemez şu anda Suriye politikaları üzerinden baktığınızda İsrail'in sizi bir tehdit olarak gördüğü bir tabloda yaşıyorsunuz şu anda.
21:53Yani öbür taraftan evet Suriye'de güzel bir tablo ortaya çıktı.
21:57Biz de bir açımızdan bunun mutluluğunu yaşıyoruz.
21:59Ama öbür taraftan da İsrail'in sizi tehdit olarak gördüğü bir tabloda başka bir konjonktür, başka bir durum ortaya çıkıyor.
22:07Ve bu duruma karşı da sizin mutlaka tedbirli olmanız ve onu dengeleyecek bir savunma araçlarınızın olması gerekiyor.
22:14Yani bu nereden bakarsanız bakın her dönemde devletlerin aslında o kendi politikalar açısından o dengeyi yakalamasını da gerektiriyor.
22:24Biliyorsunuz aslında zaten bizim Yunanistan ile Türkiye arasında her zaman bir denge oyunu oynanmıştır değil mi?
22:31Yani biz bir şey alırken o hemen onu kapatmak, o aldığı zaman biz hemen onun açığını nasıl kapatabiliriz?
22:38Çünkü burada o denge bozulduğu andan itibaren Akdeniz'de, Ege'de hemen bir takım problemleri konuştuğumuz başka bir boyuta geliyoruz.
22:47Hatta böyle biraz duygusal bakan o coşkulu Yunan medyası hemen konuyu bambaşka bir tarafa evrilterek çok başka şeyleri konuşmaya başlıyor.
22:58Dolayısıyla da Yunanistan'daki devlet adamları, liderleri hemen bunun yorumlarını yapıyorlar vs.
23:05Bugün de Hakeza yine Avrupa Birliği çerçevesinde biraz yaklaşınca hemen o tedirginliklerini dile getirmeye başladılar değil mi?
23:15Yani Türkiye'nin Avrupa'ya yaklaşmasından kim rahatsız oluyor?
23:18Hemen sınırınızda olan ve bunu bir tehdit gibi gören Yunanistan.
23:22Çünkü diyor ki burada bir güç dengesi bozulursa, Avrupa ile Türkiye'nin arası iyileşirse ve orada bir şeyler gelişirse bu sefer bizim durumumuz ne olacak?
23:33Bütün bunlar üzerinden baktığımızda tabii ki bir denge politikası ve denge oyunu oynarken bence bunlar son derece önemli.
23:41F-35'in tabii ki teknik kapasitesini mutlaka dediğim gibi uzmanlar biliyorlar ama bugün bu 5. nesil savaş uçağı konseptiyle eğer bu yorumlanıyorsa
23:52gerçekten de Türkiye'nin de bu kısa vadede kendi imkanlarını oraya taşıyıncaya kadar ki taşıdıktan sonra bile
23:59bence mutlaka yine ordusunun içerisinde o çeşitliliği yakalamak ve stratejik ortaklıklarının çerçevesinde bir denge yürütmek için
24:08mutlaka yine o alternatifleri de ordusunda bulundurmasında bana göre bir mahsur yok.
24:13Ama işte az önce ifade ettik yani o kilitleme çünkü artık uzaydan, uydulardan idare edilen bir elektronik yazılımlardan bahsediyoruz.
24:22Yani bunu yapmıyor olmaları, yapmamış olmaları düşünmek biraz saflık da olur gibi geliyor bana.
24:28Bugün biliyorsunuz yani artık bunu herkes bu çok erişilemez bir bilgi olarak da durmadığı için de söylüyoruz.
24:38Yani uzmanları tabi ki bunun detayına girebilir ama biz şunu da biliyoruz yani o sürücüler değil mi?
24:43Talk mesela ne yapıyorsunuz? Bütün yazılımların güncellemesi hemen bilgisayara iner gibi oraya iniyor değil mi?
24:50Yani bunlar artık uzaktan yapılıyor.
24:52Yani şimdi bunu yapabilen bir kapasite uçaklarda bunun çok daha ileri boyutta bunu yapabilen bir kapasite
24:58onları istediği zaman kendi çıkarlarına dokunacağını düşündüğünde veya o tehdit kendisine yöneldiğinde
25:04bunu kapatmayı düşünmemiş olmasını düşünmek bence bu koşullarda yani şu Amerika'nın Avrupa'ya bile uyguladığı bu politikaları düşündüğünüzde
25:13herhalde bana göre çok ihinsel bir durum olur gibi geliyor bana.
25:17Mutlaka bunun da düşünülerek yarın bir gün hani o Kıbrıs Savaşı'nda gördük değil mi?
25:23Yediğimiz ambargoları vesaire.
25:25Şimdi vermiyorum kardeşim lastiğini vermiyorum şunu vermiyorum.
25:28Almanların tanklarımızla ilgili yapmış olduğu ambargoları biliyoruz.
25:32Daha yeni yeni bunlar değil mi?
25:34Hatta İsveç'le ilgili yaşanan tabloda bunları gördük.
25:37Hep ambargo ambargo ambargo.
25:39Kanada'nın yine yaptığı şeyi gördük.
25:41Şimdi bunlar artık bizi şerbetlendiren konular.
25:44Yani şimdi bütün bunları tarihsel süreçte yaşamış bir ülkenin kalkıp da böyle yani çok iyi evet yani her şeyi vehimle şüpheli yaklaşarak
25:54her şeyi böyle hastalıklı bir ruhla kabul edelim demiyorum.
25:57Ama neticede tedbirli olma açısından bütün bunların da böyle hafızada bir yerde duruyor olması gerekiyor.
26:03Bunlar burada dursun ama biz iyi niyetli bir şekilde bir takım şeyleri de yürütelim mi?
26:08Tabii ki yürütelim.
26:09Ama öncelik olarak kendimize bir sağlama alalım yani.
26:12Cevat Bey bu konuda önemli bir yorum yaptı.
26:15Yani en azından iki filo dedi.
26:17Yani uçaklarınızın tamamını envanteri F-35'e göre donatmak yerine bir çeşitlik sağlamaktır.
26:25Fayda var.
26:26Ben de aynen katılıyorum.
26:27Ama diğer taraftan Cevat Bey size bu soruyu sormak istiyorum.
26:30Amerika Birleşik Devletleri'nin CAATSA yaptırımları S-400 nedeniyle Türkiye'ye uyguladığı bu yaptırımlar çok tartışıldı.
26:38Burada bir samimiyetsizlik söz konusu olduğu ifadeleri de çokça konuşuldu.
26:43Aslında biraz önce Trump'ın açıklamalarını da vermiştik.
26:47Buna rağmen bu yaptırımlar gerçekleşti.
26:49Obama'yı suçlayan Türkiye'nin haklılığını ortaya koyan yorumları vardı.
26:54Şimdi Ocak ayı içerisinde Amerikan Başkanı Trump Hindistan Başbakanı Modi'yi ağırladı Beyaz Saray'da biliyorsunuz.
27:02Ve F-35 satışının önünü açacağını bu görüşmede basın önünde açıkladı.
27:11Yani Hindistan'a F-35 vereceklerini satacaklarını açıkladı.
27:15Şöyle bir detay var.
27:162018 yılında Hindistan Rusya ile bir anlaşma imzalandı.
27:20Ve 5 adet S-400 bataryası için 5 milyar dolara anlaştılar.
27:26Bunların 3'ü teslim edildi, kullanıma alındı.
27:30Oradan niye sıkıntı olmuyor değil mi?
27:322025 yılı içerisinde de son 2 tanesi teslim edilecek ve tamamını kullanacak.
27:36Buna rağmen CAATSA yaptırımları içerisine dahil edilmedi Hindistan.
27:40Türkiye'nin aksine.
27:43Yunanistan'da da aynı durum var.
27:45Orada S-300 var ama sonuçta yine Rus.
27:49Bu olaylar yaşandıktan sonra ortaya çıkan Hindistan ile Rusya arasındaki bir anlaşma.
27:55Türkiye'nin bu yaklaşımına bu kadar tepki gösterilirken Hindistan'a tam tersi iyi niyet gösterildi.
28:01CAATSA'nın dışında tutuldu ve F-35'lerin de verileceğini açıkladı Başkan Trump.
28:07Burada bir samimiyetsizlik yok mu sizce?
28:10Şimdi iki açıdan olayı değerlendirmek lazım.
28:13Biri Hindistan NATO üyesi değil.
28:15Şimdi NATO'daki sistemle S-400'ün uyumlu olmadığını özellikle o zaman hatırlıyorum.
28:21Vurgu yaptılar çok.
28:23Yani S-400'ü alırsanız NATO'daki silah ve savunma sistemiyle sıkıntı yaşayacaktır.
28:30Bir iki paylaşılma açısından bir endişe mi duyabiliyorsunuz?
28:32İkincisi de samimiyetsizlik ve çifte standart tabii ki var.
28:37Mesela Yunanistan mı Türkiye mi diye sorsanız Avrupa'ya ve Amerika'ya kesinlikle Yunanistan derler.
28:44Yani özellikle son dönemde Yunanistan resmen Amerikan üssü oldu yani.
28:48Amerikan üssü ile donatılmış bir ülke oldu.
28:51Tamam Türkiye'de de var ama Yunanistan...
28:53Ama dede ağacın da galiba değil mi boşaltılmasıyla ilgili bir şey dinlenmiş şu anda?
28:56Trump'a karar aldı.
28:58Şimdi tabii yani CAATSA döneminden bahsediyorum.
29:02CAATSA'da şöyle bir durum vardı yani o savunma sanayini başkanlığına yönelik özellikle yaptırımlar vardı.
29:09İşte bu kredi alamama veya işte vize vermeme veya işte mal varlığını dondurma gibi bazı sembolik yaptırımlar vardı orada.
29:17Ama sonuç itibariyle Türkiye Amerika'dan bayağı bir uzaklaşmıştı o dönemde.
29:23Bizim bu hatırlayın Suriye'de Soçi ve Aslana sürecinde Rusya bayağı müdahil oldu Türkiye'nin siyasetlerini dış siyasetini yönlendirme noktasında özellikle Suriye konusundan bahsediyorum.
29:37Sonuçta bu çifte standart var yani batı hiçbir Müslüman ülkenin ilerlemesini istemiyor yani bu bir kere kesin.
29:47Ben yabancı televizyon kanallarında çıktığım programlarda yani inanın mesela bir Fransa'nın veya Almanya'nın ve hatta BBC'nin yayınlarında ben Sayın Cumhurbaşkanı veya Türkiye lehine bir yorum yapıldığını hatırlamıyorum.
30:05Sürekli eleştiri sürekli aleyhte propagandalar yapılıyor batıda.
30:11Yani bu sadece Türkiye'ye özel değil İslam dünyasındaki hiçbir ülkeye.
30:18Doğu batı doğu ana yarılma doğu batı attı işte.
30:22Avrupa Birliği'ne alınma noktasında da aynı sıkıntıyı yaşıyoruz.
30:26Yani bizim ülkemizde işçi olarak çalışan Bulgarlar ve Yunan Romanyalılar mesela Romanyalılar, Bulgaristan ve Romanya Avrupa Birliği'ne alındı.
30:39Türkiye'nin ekonomisi, askeri gücü her açıdan mukayese bile edilemez.
30:44Türkiye hala kapıda bekletiliyor yani bu çifte standart batıda her zaman var.
30:50Hindistan'a yönelik bu yani F-35 programının önüne açılıp Türkiye'nin programda olmasına rağmen F-35 programından çıkarılması kesinlikle bir çifte standart.
31:03Ama önümüzdeki dönem için bir umut var bu var.
31:07Olmasaydı Sayın Cumhurbaşkanı bunu gündeme getirmezdi.
31:11Muhakkak ki oradan bir takım işaretler alınmıştır.
31:14Sonuçta Avrupa ile Amerika'nın yaşadığı bu sıkıntılı süreçte Amerika'nın güvendiği bir müttefik var bölgede.
31:25Gerçi Amerika bize NATO içinde hiçbir zaman doğru bir müttefik olarak davranmadı.
31:31Aşı sıkıştığında geliyorlar ama.
31:33PKK konusunda sanki PYD onların müttefikiymiş gibi davrandılar.
31:39Sahada böyleydi hep.
31:41Sanki değil, sanki biraz fazla bence.
31:43NATO'da sanki biz hiç bunların müttefiki değiliz, PYD bunların müttefiki gibi hareket ettiler.
31:50Ve sonuçta bu oldu sahadaki bu gelişmeler oldu.
31:55Şimdi bir geri dönüş yapılıyor ve Sayın Cumhurbaşkanı'nın görüşmesi veya ilk ziyaret karşılıklı bence çok protokol ziyareti olmayacak.
32:09Yani bunu söylemekte fayda var.
32:11Sonuç odaklı bir görüşme.
32:12Sonuç olacaktır ve somut adımların atılacağı ve sonuç alınacak bazı adımlar.
32:19Çünkü bölge çok hızlı değişiyor.
32:21Yani Rusya, Ukrayna, Amerika'nın Avrupa'yla yaşadığı sıkıntılar, Avrupa'da yeniden bir Avrupa ordusunun tekrar kurulması gündeme geldiği bu dönemde
32:34Türkiye'nin bu gelişmeler karşısında tavırsız olması düşünülemez.
32:41Mutlaka bir tavır takılacaktır.
32:43Safını belirleyecektir.
32:45Bu noktada yani dediğim gibi Yunanistan ve İsrail'in özellikle son dönemdeki bu sahadaki hareketlilik,
32:55İsrail tarafından Suriye sahası Türkiye için kaçınılmazdır o F-35'lerin alınması.
33:02Evet tabii görüşmede sadece bu konu konuşulmadı.
33:06Yapılan açıklamaya göre Suriye konusu da gündeme geldi.
33:10Suriye'de istikrarın yeniden sağlanması, yeni yönetimin işlevsel kılınması ve normalleşme için Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılmasına
33:19birlikte katkı sunmalarının önemli olduğunu belirtmiş Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan.
33:25Bunun Suriyelilerin yeniden yurtlarına geri dönmelerine imkan sağlayacağını da ifade etmiş.
33:32Suriye konusu hem Suriye'nin geleceği açısından hem de Türkiye'nin Suriye'de bulunan ve şimdilik çözüme kavuşuyor
33:41gibi görünen bir problemiyle ilgili yani PKK-PYD'nin varlığıyla ilgili Türkiye'nin önemsediği bir konu.
33:48Burada da Amerikan Başkanı Trump'la aynı noktada olunması çok çok önemli.
33:55Tabii Amerika Birleşik Devletleri'nin burada bulunan askerlerini çekip çekmeyeceği, Suriye'yle ilgili nasıl kararlar alacağı merak konusu.
34:02Görüşmede bu da ele alınmış. Bu da önemli konulardan biriydi değil mi?
34:07Elbette. Şimdi burada tabii ki şunu çok net olarak görmek lazım.
34:11Türkiye'de tabii bir kesim şu anda özellikle de tabii bu son dönemde oradaki nusayri nüfusa dönük bir katliam vurgusu üzerinden bir yaygara koparan bir kitle de var.
34:23Tabii ki bunun hakikatinin böyle olmadığını artık herkes biliyor.
34:26Ama öyle anlaşılıyor ki bu dil üzerinden aslında Suriye'de ortaya çıkarılmak istenen yeni durumla ilgili bir tehdit oluşturmak yani bunu sabote etmek üzerine kurulu bir dil üretilmeye çalışılıyor.
34:42Bu çok açık yani hani yeni kurulan oradaki yeni devlet yapısının bir şekilde itibarını sarsmak, onu biraz daha gayrimeşru katliamcı bir iktidar pozisyonuna sürüklemek için girişilen bir çaba olduğunu düşünüyorum.
34:59Ve bu çabanın hiç kuşku yok ki altında İsrail belki de bir anlamda yine belki İran'ın da belli oranda mutlu olduğu bir tablo olarak bu tecelli ettirilmeye çalışılıyor.
35:10Türkiye'de de buna teşne olmaya çalışan bir grup var.
35:13Yani burada da aslında temel nokta şu ki bir yönüyle Suriye'deki politika rahatladığı zaman iç politikada da pozisyon kaybedecek olanların da bir endişesi var.
35:24Bunu da beraberinde getiriyor.
35:26Şimdi ama şu bir gerçek yani Türkiye orada hemen gördünüz mesela Milli Savunma Bakanı işte MİT müsteşarımız değil mi Dışişleri Bakanı hemen Suriye'ye gittiler ve orada bir görüşme gerçekleştirdiler.
35:42Yani sahada masada olmadığı söylenen Türkiye'nin hemen oraya gidip orada en azından bu SDG ile yapılan protokol sonrasındaki tabloda mutlaka Türkiye ile müzakere edilen ve Türkiye'nin onlara mutlaka ne yapmaları gerektiği konusunda hata yapmamaları için.
35:59Türkiye'nin beklentileri açısından Suriye nasıl bir Suriye beklentisi olduğu çünkü bizim sınır güvenliğimiz burada söz konusu.
36:07900 kilometreye yakın bir sınırımız var ve hemen yanı başımızda dibimizde yıllardır Türkiye'ye tehdit oluşturan orada bir kanton oluşturmaya çalışan bir bilgi EPG, SDG organizasyonu var ve onun arkasındaki bir Amerika var.
36:21Şimdi bu uluslararası hukuk açısından da kendisinin şu anda boşa düştüğü bir tabloda Amerika Birleşik Devletleri bu gücü orada daha fazla zaten sürdüremez.
36:30Yani bunu hangi başlığın altına sokarak sürdürmesi lazım?
36:33Yani eğer burada biz orman kanunu işletiyoruz biz güçlüyüz burada duracak derse durur ama hukuken orada durmasını şu anda gerektirecek.
36:43Suriye'nin toprak bütünlüğü açısından eğer bütün mesele buysa bir ülkenin egemenliğine müdahale edilmemesi gerekiyorsa,
36:50Birleşmiş Milletler Antlaşmaları hala cariyse eğer bunun birçok yerde çok nasıl iyi diş edildiğini, darmadağın edildiğini biliyoruz ayrı bir konu.
37:00Ama Türkiye uluslararası arenada bütün bu zemini güçlendirerek ve bunu dillendirerek aslında orada kalmayı çabalıyor ve onu ortaya koyuyor.
37:10Amerika Birleşik Devletleri'nin de buna saygı duyması gerekiyor.
37:14Yani Amerika'dan beklenen budur.
37:17Ve şu anda da zaten az önce ifade ettik.
37:20Yani kendi yüzünü kendi bölgesine dönmüş bir Amerika Birleşik Devletleri şu anda zaten öyle anlaşılıyor ki burada SDG gibi bu tip yapıların arkasında durmayı da düşünmüyor.
37:32Çünkü Amerika'ya kazandırdığı bir şey yok madden.
37:37Ve daha sonra biliyorsunuz YPG'nin başındaki Salih Müslim denen kişi de bir açıklama yaptı.
37:45Dedi ki yani biz burada Amerika Birleşik Devletleri'nin bize telkinle biz bunu yapmadık.
37:50İşte kendilerince Türkiye'deki bu çözüm süreci ve yeni bir yola girilme bir çözüm noktasına gelinme PKK'nın silah bırakma meselesi üzerinden.
38:01İşte Abdullah Hoca'nın yaptığı açıklamalar çerçevesinde alınmış bir karar oldu.
38:06Ve Suriye'nin devlet bütünlüğüne kendilerini rağmen edecekleri oraya bağlayacakları ve buna saygı duyacakları tek bir Suriye istedikleri.
38:15Türkiye'deki Kürt nüfus açısından ya da PKK'nın arkasını yaslamış bir parti vardı ya.
38:25Onların bugün kullandığı dilde Demirtaş'ın kullandığı dilde değil mi?
38:29Yani artık Kürtler hiçbir zaman Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne karşı bir tehdit olmayacak ya da onlara saldırmayacak gibi bir dil kullanıyor.
38:38Yani oradaki dille buradaki dil arasında da bir uyum gözleniyor.
38:42Tabii ki tereddütler endişeler olması lazım çünkü bagajımız çok dolu.
38:46Çok sıkıntılı zamanlar geçirdik değil mi?
38:48Kırk yıldan beri bu ülke çocuklarını evlatlarını kaybediyor.
38:51Şehitlerimiz var elbette doğru onları çok iyi anlamak gerekiyor.
38:55Bu tedbirle yani yarın bir gün tekrardan bir ki zaten Sayın Cumhurbaşkanı bu konuda çok açık ve net bir şekilde uyardı.
39:02Sakın ha yani öyle ya hani başka bir yol başka bir alternatif.
39:07Yani söylenen metinlere giren cümleler neyse söylenen neyse bunun dışında sakın ha başka bir yol denemesin.
39:15Derhal bunun yerine getirilmesini bekliyoruz açıklamaları.
39:18Açıkçası bu anlamda bu süreçte de uyumlu giden bir dil olarak düşünüldüğünde yani Amerika Birleşik Devletlerine ait bir helikopterle oraya gitmiş olması demek.
39:30Türkiye'nin orada olmadığı, Türkiye'nin istemediği bir politikanın orada gerçekleştirileceği ya da Amerika Birleşik Devletlerinin Suriye'deki toprak bütünlüğüne karşı olduğu meselesi üzerinden de yorumlanmaması gerekiyor.
39:43Bence Amerika Birleşik Devletleri de aslında SDG'nin muhtemelen şu süreçte en azından oradaki bütünlük içerisinde oraya uyumlu oraya entegrasyonlu bir şekilde.
39:54Tabii ki Kürt nüfusun haklarının da anayasal olarak tanındığı bir bütünlük çerçevesinde ortaya çıktığı bir tabloda bir zeminin oluşması için çaba gösterdiğini söylüyor.
40:06Bütün bunların samimiyetinde zaman test edecek elbette ama Türkiye bu yaşadıkları çerçevede, yaşadıklarının ona öğrettikleri çerçevesinde baktığımız zamanda tedbirliğini hiçbir zaman elden bırakmayacaktır ama yeni yolların denenmesinde de korkak olmayacaktır.
40:22Bunu da söyleyeyim. Bu terse döndüğünde ne olur? 40 yıldan beri yaptığımız şey var. Türkiye bugün NATO'nun en büyük ikinci ordusu, dünyanın sayılı ordularından bir tanesi yine PKK ile terörle yapacağı savaşı yapmaya devam eder.
40:38Ama yeni yolu denemekte, bu yeni yolları denemekte bir vehimle, bir korkuyla hareket edersek o zaman hani bir filozofun düşüncesini hatırlıyorum diyor ki bir insan kendi imkanlarıyla sınırlarını aşamaz.
40:53Öyle değil mi? Yani kendi alanımızı, sınırlarımızı zorlamanın yolu yeni şeyler denemekten geçer ya da yeni alanlara fırsat vermekten geçer. Hep aynı çerçevede kalarak, hep aynı şeylerin içerisinde kalarak kendimizi geliştirip dışa taşıyabilir miyiz?
41:11Oraya dışarıdan bir şey girmeden yeni bilgiler, yeni durumlar, yeni konjonktürler oluşturma çabası olmadan bu alan genişleyebilir mi? Mümkün değil. Dolayısıyla Türkiye bu alanı da açmak üzere bir çaba göstermesi gerekiyor. Buna fırsat vermesi gerekiyor. Elindeki imkanları açarak genişletmesi gerekiyor.
41:29Burada ben Türkiye'nin de korkak olacağı kanalda değilim. Zira korkak olmasını gerektirecek hiçbir tablo yoktur. Türkiye bu cesareti, bu ülkenin evlatları bunu nasıl gösterdiyse bugünden sonra da böyle gösterecektir. Amaç şudur, Türkiye zaten devlet olarak bence bugün PKK'yı bu konuma getiren Türkiye'nin gücüdür. Bunu da kenara atmayalım.
41:52Evet, bölgede ortaya çıkan yeni konjonktürdür. Ama aynı zamanda da Türkiye'nin silahlı kuvvetlerimizin, İHA'larımızın, SİHA'larımızın ortaya koyduğu o başarıdır. Alanı kalmayan PKK'dır. Bunu yapmak zorunda kalan PKK'dır. Anlatabiliyor muyum?
42:08O yüzden bütün bu gerçekleri bir tarafa bırakarak, burada tamamen Türkiye'yi pasif bir role tabi tutarak, Türkiye'nin bu gösterdiği tarihsel çabayı aşağılayarak hiç kimse bir yorum yapamaz. Türkiye'nin bu işleri görmediğini, arka tarafta tedbirliliğini ortaya çıkaracak bir hafızasının olmadığını vehmederek, bunu öne sürerek konuşanların da çok iyi niyetli oldukları kanalda değilim.
42:33O zaman kavgam edeceğiz hep. Yine şehit vermeye devam edelim. Eğer bunun olmayacağı bir Türkiye ortaya çıkabilecekse, bu ihtimal varsa bu olur. Bundan bakarak da kimse bize kalkıp da bir şeylerin güzellemesini yapıyor olduğumuzu da söyleyemez.
42:50Bizim tek çabamız şudur. Kardeşim artık bu ülkede en azından bundan sonra hiç olmazsa şehitlerimiz olmasın, hiç olmazsa PKK gibi bir terör örgütü aramızdan çekilsin ve biz o Kürt kardeşlerimizle beraber ortak bir dünyayı, Türkiye'yi konuşabilelim ve ortak zenginliğimizi, kazan kazanımızı konuşabilelim. Bu coğrafyanın ortak varisleriyiz. Hep beraber burada huzurla yaşayabiliriz tarihte olduğu gibi.
43:12Cevat Bey, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri ilişkilerinde yeni dönem vurgusu yapmıştık. Tabii burada bazı değişen durumlar söz konusu. Özellikle Amerikan Başkanı Trump'ın dış politikada izlediği saldırgan ve belki de yıkıcı tavrı.
43:29Çok net bir şekilde eski döneme ait. Hatta bu eski dönemden kastettiğimiz sadece Biden dönemi değil, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzun yıllardır yürüttüğü birçok politikadan vazgeçme noktasına geldi Trump ve bunu bilinçli bir şekilde yapıyor, adım adım ilerliyor.
43:45Burada Amerika Birleşik Devletleri'nin Avrupa ile ayrışması söz konusu. Burada tabii ki son dönemde yaşanan gelişmeler siz Avrupa'nın, Amerika Birleşik Devletleri'nin, NATO'nun Türkiye'ye hep böyle negatif baktığını söylediniz ama son dönemde biraz değişmeye başladı. Yunanistan bu Türkiye mi? Tabii ki her zaman Yunanistan'ı seçerler demiştiniz. Siz Yunanistan'ın, Türkiye'nin…
44:09Bazen öyle olmadığı dönemler de var ama Erhan Bey biliyorsunuz tarihçi olarak.
44:12Evet kulisler yaptığını söylediniz ama son dönemde özellikle Yunanistan'ın Türkiye aleyhindeki kulislerinin Avrupa'da duvara çarpıp geri döndüğünü görüyoruz. Bu bağlamda Avrupa Türkiye'ye hep sıcak mesajlar veriyor ve Avrupa basınında da Türkiye ile ilgili çok sıcak şeyler görmüyorum katıldığım yayınlarda dediniz ama son dönemde bu tip haberleri çok fazla görmeye başladık.
44:36İngiltere'nin köklüğü yayın kuruluşlarından da Telegraf bir değerlendirme yazısı yayınlamış. Burada tabii çok uzun uzadıya söylemeye anlatmaya da gerek yok. Türk ordusuna, kapasitesine, başarısına, gelişimine övgüler, övgüler. Son söz Türkiye olmadan Avrupa güvenliğini tesis etmek düşünülemez.
44:56NATO genel sekreteri bile söyledi işte liderlere tavsiye etti bunu.
44:59Lider bunu söylüyor. Polonya lideri Türkiye'ye geliyor sürekli Avrupa'yla bir birlikteliğe katılmaya çalışıyor. Türkiye için içinde katmak istiyor. Örnekler çoğaltılabilir. Bu bağlamda tabii ki Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri de önemli.
45:15Biz Avrupa ile birlikte yeni bir konseptin içine girip Amerika'nın dışladığı Avrupa'nın yanında durup Amerika'dan mı uzaklaşacağız? Bu da Türkiye açısından çok mantıklı görünmüyor. Bu anlamda Türkiye'nin Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkilerinde zor bir süreç mi bu?
45:32Yani en azından bu konu Avrupa'nın yakınlaşması, güvenlikte, askeri birliktelikte bizden beklentileri Amerika Birleşik Devletleri ile bir sorun yaratır mı sizce?
45:44Bence yaratmaz çünkü bu süreçten daha zor bir süreci biz geçen dönem Rusya-Ukrayna savaşı başladığında gördük. Çok muazzam bir denge politikasıyla her iki ülkeyle görüşebilen tek ülke konumundaydık Türkiye olarak.
46:01Muazzam bir fırsat doğmuştu Türkiye için ve değerlendirildi de bu bence. Yani krizi fırsata çevirme noktasında Türkiye çok başarılıydı. O zor süreci atlatan bunu da rahatlıkla geçer diye düşünüyorum ki şu anda göreceli yani o krizin daha henüz çok somut adımları atılmadı.
46:20Ama sonuç itibariyle şimdi NATO'da ikinci güçlü ülkeyiz, ikinci orduya sahip ülkeyiz. Eğer Avrupa ile Amerika birbirinden ayrışacaksa bu çerçevede ikinci güçlü orduya sahip ülkeyi herkes yanına çekmek ister. Bu bir kere kesin.
46:43Bir de insan kaynağı açısından sıkıntısı var mı?
46:45Yani insan kaynağı öteki taraftan coğrafi konumu ki coğrafi konumunu Türkiye'nin ben çok önemsiyorum. İmparatorluğun merkeziydi bu topraklar. Yani en gözde yer burası stratejik olarak.
47:02Hakikaten Batı ile Doğu'nun arasında en kritik noktadayız. Böyle coğrafya baktığınızda bir kalkan gibi duruyor İslam dünyasının önünde. Batı ile Batı'nın hemen yanı başında ve Batı'nın sorun yaşadığı bütün coğrafyayla komşu biziz. En uç noktada biz duruyoruz.
47:24Ve bu bahsettiğiniz coğrafyada da nüfuzu gün geçtikçe artıyor.
47:28Tabii gün geçtikçe artıyor. Onun farkındalar zaten. Bunu dost düşman herkes biliyor. Türkiye hakikaten son dönemde çok adından bahsedilir.
47:38İntikadı olan diyelim yani Katar'da varsınız, Libya'da varsınız, Afrika'da varsınız, Sudan'da varsınız. Doğu Akdeniz'de bir zaman komşumuz dahi yokken Doğu Akdeniz neredeyse Türk gölü olma aşamasına geldi.
48:01Yani Mısır'la yapılan anlaşmalar, Suriye'deki değişim bunlar çok önemli. Batı bu ayrışma…
48:11Romalılar biliyorsunuz Mora Nostrum diyorlardı yani bizim deniz ama sonra bizim deniz oldu işte.
48:16İki taraf ayrışıyorsa eğer Avrupa'yla Amerika şimdi orada şöyle bir denge de var. Tabii Amerika'nın asıl savaşı Çin'le ve Rusya'yı yanına çekmek istiyor Trump bu savaşta.
48:33Ve dolayısıyla bölgedeki sorunları çözümünde bir şekilde mesela İran'la olan problemi sonunda somut bir şekilde masaya getirdi. Ya müzakereler yapılacak ya da savaşa hazır olun diye.
48:49Bence bugünkü bu Yemen'e yaptığı saldırılar da esas da İran'a ve Rusya'ya ve bütün dünyaya bir mesajdı. Ki bakın yani bizim dediğimiz çizgiye gelmezseniz gücümüz budur. Bu mesajı veriyor Yemen üzerinden özellikle İran'a.
49:07Şimdi Türkiye'nin burada konumu ne Türkiye dediğim gibi savunma sanayi noktasında ordusunun gücü noktasında stratejik konumu noktasında her iki tarafında yani hem Avrupa'nın hem de Amerika'nın gözdesi. Kesinlikle Türkiye'yi gözden çıkaramazlar.
49:29Batıya entegre bir sistem var Türkiye'de. Türkiye'nin de bundan çıkması mümkün değil. Niye mümkün değil? Hani bazen bu Brix'le ilgili falan da söyleniyor ama Erhan Bey yani Batı'nın bütçesiyle bir Rusya'nın bütçesine mukayese ettiğinizde inanılmaz bir fark var.
49:47Amerika'yla Batı'yı da mukayese ettiğinizde aynı yani bir Kaliforniya'nın bütçesi bile Avrupa'daki birçok ülkenin bütçesinden daha güçlü.
49:59Safi Milli Asıl'a da dünyada eğer bir ülke olsaydı 7. sırada yer alıyor Kaliforniya'da.
50:04O yüzden de zaten ayrılmayı bazen düşünüyorlar ya.
50:08Teksas'ta öyle, Kaliforniya'da öyle.
50:11Sadece Kaliforniya'ya bakarsak Amerika Birleşik Devletleri'nin ekonomik gücü ne?
50:15Tabii ki bazen bu şey oluyor işte İspanya'da da biliyorsunuz işte bu ekonomik bölge zengin olduğu için diyor ki ben niye paylaşayım?
50:24Katalonya.
50:26Katalonya. Onlara da böyle problemler oradan geliyor işte.
50:28Ben sana bir örnek vereyim.
50:30Kaliforniya'nın merkezi Los Angeles'ta yaşayan İranlıların Amerikan Devleti'ne ödediği vergi İran Devleti'nin bütçesinden daha çok daha güçlü.
50:43İlginç bir detay.
50:45Yani korkunç bir güç. Zaten o gücü yönetemedikleri için parçalanmaya doğru gidecekler yani.
50:52Ulağanüstü bir güç var ve yönetilmesi çok güç.
50:55Bu noktada şunu söyleyeceğim.
50:56Trump'ın çabası da belki bunun için.
50:58Tabii yani Trump aslında Amerika'yı kurtarmak istiyor.
51:02Yeniden büyük Amerika o yüzden diyor.
51:04Yeniden büyük Amerika dediği bu çünkü batılı devletleri asalak bir devletler olarak görüyor Avrupa Devletleri.
51:10Hep sırtımızda yük, parazit ve bunlardan bir an önce bizim kurtulmamız lazım diyerek o yönde adımlar atıyor.
51:18Yani mesela Rusya, Türkiye mesela İran, Çin bunlar bakın Rusya, Çin, İran, Hindistan'ı da yanlarına aldığında dünya nüfusunun hemen hemen yarısı oluyorlar.
51:35Şimdi karşısında böyle bir güç var. Bir tarafta da sırtında asalaklar var.
51:40Genç bir tehdit var ama sırtında asalaklar var.
51:44Onlardan kurtulmaya çalışıyor Trump şu anda.
51:48Ya da onları hizaya mı getirmeye çalışıyor?
51:51İstediği yere getirebilir de doğru.
51:53Ekonomik olarak biz onlara araba satamıyoruz ama onlar bize satıyorlar vs.
51:58Bu davalar hep onun üzerine.
52:01Zaten vergileri artırma işte o gümrük vergilerindeki atışan sebebi o yani.
52:05Tabii Trump kendisini Amerika'nın son şansı olarak görüyor.
52:09Yani ben eğer kurtarırsam kurtardım yoksa parçalanmaya doğru gidecek.
52:14Onun için yani çok sert kararlar ani kararlar alabiliyor bu noktada diyebiliriz.
52:21Evet son sözü de size verelim vaktimiz daralıyor.
52:24Tabii ki Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye arasındaki ilişkilerde Suriye meselesi, Gazze, İran, Ukrayna, Rusya savaşı ve tabii biraz önce bahsettiğimiz Avrupa ile ilişkili.
52:35Avrupa'daki yeni ortaya çıkan bir konjonktür var.
52:40Bu anlamda iki ülkenin ilişkilerinde hangi noktaya gelebileceğini Trump'la birlikte daha pozitif bir ilişki sürecinin ilerleyebileceğini mi öngörebiliriz?
52:51Siz nasıl düşünüyorsunuz?
52:53Şimdi şöyle yani bir defa tabii hepimiz bunu biliyoruz artık.
52:55Yani bu belki güneşi göstermek kadar absürt olabilir artık bu söylediklerimiz.
53:00Yani Amerika Birleşik Devletleri'nin çok temel politikaları var.
53:03Ve bunlar hiç değişmiyor.
53:05Yani mutlaka kim gelirse gelsin onun hep devam eden bir politikası devlet politikası olacak.
53:11Türkiye'nin de tarihsel bir takım planları programları var.
53:14Onlardan da kimse asla kim gelirse gelsin Türkiye'nin asla değiştirmeyeceği bir takım politikaları vardır.
53:20Yani bunu da biliyoruz.
53:22Ama biz artık şunu da biliyoruz.
53:24Yani dünyada artık böyle müttefik dediğiniz ülkelerin bütün konularda mutabık kaldığı bir müttefiklik söz konusu değil.
53:31Artık mevzular konu başlıklı.
53:35Yani hiçbirinde yol alamıyorsak bir şey yapmayalım gibi bir tablo yok.
53:42Yani ya da yürüyeceksek bütün başlıklarda mutabık kalmalıyız gibi bir yol denemiyor artık.
53:47Yani en azından anlaşabildiğiniz yollarda ilerleme.
53:51Tamamen yolları tıkamak yerine anlaşabildiğiniz başlıklarda ilerleme yolu seçildiği için
53:57biz Amerika Birleşik Devletleri ile anlaşabildiğimiz yerlerde yürüyoruz.
53:59Anlaşamadığımız yerlerdekini de bazen No Frost'a işte o şeye dondurmayı alıyoruz.
54:06Bazen onlar belki biraz geri gidiyor vesaire.
54:09Ama neticede bütün başlıkları tıkamıyoruz.
54:12Yani bugün uzun bir dönemdir Amerika ile Rusya ile hatta yürüttüğümüz temel politika buradan ilerliyor.
54:18Fakat tabii ki netice itibariyle burada ben Trump'ın da Sayın Cumhurbaşkanımızın da ikisinin de lider diplomasisini önemsediği için
54:30bütün bürokrasiyi aşarak bir anlamda çok rahat bir şekilde ikili bir konuşmayla bir yol alabildiklerine inandığım için
54:38ki mesela Trump da bu konuya çok fazla vurgu yaptı.
54:41Hatta bazen Biden'i bile buradan eleştiriyordu değil mi?
54:43Yani sen Erdoğan gibi bir liderle sen kapışamazsın.
54:47Yani sen bu uyuşuklukla falan o anlama gelen uyuyan bir lider olarak falan
54:53senin böyle bir yaşını da belki oraya vurgu yaparak oradaki tablosunda vurgu yaparak bunu başaramayacağını
55:00Erdoğan gibi bir liderle ancak Trump'ın bir müzakere yürütebileceğini
55:05çetin bir lider ama ülkesi için çok önemli bir lider vasıflarını duyuyorduk değil mi?
55:09Yani belli noktalarda birbirlerini tartabilen, zorluklarını görebilen iki liderden de bahsediyoruz.
55:17Ben bu tabloda mutlaka pozitif katkılarının da olabileceğini
55:22ama o Amerika'daki müesses nizamın da bir yerde durduğunu onu aşabildikleri kadar
55:27belki bir önceki dönemde hani Trump bu kadar güçlü değildi.
55:31Yani şimdi Trump artık yani her yerde tabiri caizse değil mi?
55:34Hem senatoda hem temsilciler meclisinde pek çok kanatta şu anda tarihinin en güçlü
55:40yani Amerika Birleşik Devletleri tarihinde belki de bu kadar güçlü, iktidar yakalayan bir başkan sayılıdır yani.
55:47Dolayısıyla da Trump'ın elinde böyle bir güç var şu anda.
55:51Belki bu güçle birlikte o müesses nizamın da dayattıklarını bir önceki döneme göre daha farklı da aşarak
55:56ben Suriye politikasında özellikle Suriye politikasında ben Türkiye'nin çıkarları doğrultusunda bir durumun gelişeceğini
56:04ve burada çok pozitif bir etki yapacağına da inanıyorum.
56:08Ve bu şekilde tamamlayalım herhalde değil mi?
56:11Evet doldu İsmail Öz, Cevat Gök çok teşekkür ediyoruz programa katkılarınızla.
56:15Biz teşekkür ederiz.
56:17İyi geceler.