Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Dünya cüğünü arama motor Google algoritmasında yaptığı değişiklikle Türkiye'de habercilerin tepkisini ne çekti?
00:05Zira bazı haber sitelerinin keşfet trafiği tamamen sıfırlandı ve belirli platformlara da ayrıcalık tanımaya başlandığı görülüyor.
00:13Konuşacağız önemli bir isim Millet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özal Şendir İstanbul stüdyomuzda bizimle birlikte.
00:19Sayın Şendir hoş geldiniz.
00:20Hoş bulduk merhabalar.
00:22Çok teşekkürler.
00:22Sayın Şendir nasıl bir değişiklikten söz ediyoruz?
00:24Hedef amaç nedir size göre?
00:26İlk başta şeyi söyleyeyim yani bakın bu açıklamaları iyi hoş güzel de amaca ulaşmadığı zaman bir anlamı olmuyor.
00:32İki bu meseleye tek bir ayakla bakamazsınız yani sadece Google ayağından bakamazsınız.
00:38Sayın Yayman'ın açıklamaları için mi diyorsunuz?
00:40Evet şimdi geldiğimiz yer şurası bak özellikle bastım çıkardım getirdim şimdi şöyle göstereyim biz bu haberi 6 Ekim'de yaptık 6 Ekim'de.
00:49Google hakkında dünyada benzeri açılmış davaların değeri toplam değeri tazminat değeri 100 milyar doların üzerinde.
00:58Şimdi baksana 26 Şubat'tan bir haber okuyacağım.
01:01Çok kısa Güney Amerika Rekabet Komisyonu'ndan geldi bu karar diyor ki bak diyor Google diyor sen algoritmayı değiştirerek Güney Amerika medyasını yok ediyorsun.
01:11Ben de diyor sana 27 milyon dolar ceza ödemeye teşvik ediyorum seni haber kuruluşlarına da 16 ile 27 milyon dolar arasında para ödeyeceksin.
01:22Şimdi bu son derece kıymetli bir şey bütün dünyada bu sadece Güney Afrika'da olmuyor İspanya'da Almanya'da Amerika'da Kanada'da Avustralya'da Yeni Zelanda'da her yerde ülkeler şirketlerini ve medya kuruluşlarını korumak için harekete geçtiler.
01:42Sözün bittiği yerdeyiz biz hocanın söyledikleri çok değerli biz hocayla bu konulara zaman zaman bir araya geliyoruz konuşuyoruz da bu benim özellikle takip ettiğim bir konu.
01:50Yani İspanya'daki 83 medya kuruluşunun açtığı 550 milyon euroluk davadan beri bu işi Türkiye'den ciddi takip edenlerden bir tanesiyim.
01:58Geçen haftada Sayın Bakan'la da konuştum.
02:02Şimdi burada bir de şeyin farkına varmak lazım bakın dünyada ve Türkiye'de şöyle bir farklılık var.
02:07Google'a ceza keselim keselim o para nereye gidiyor devletin kasasına gidiyor elbette gitsin ama bir de Google'ın Meta'nın haksız rekabetine maruz kalan medya şirketleri var.
02:19Ve Güney Afrika örneğinde olduğu gibi haksız rekabete maruz kalan haber yapmaya çalışan bunun için kadrolar kuran stüdyolar kuran sistemler kuran gazeteler için söyleyeyim kağıt alan televizyonlar için söyleyeyim uydularda dünyanın dört tarafında seyredilen haksız rekabete uğrayan şirketler var.
02:38Türkiye bu konuda yasal değişikliklerini muhakkak yapmalı.
02:42Sadece Google değil medyayı ortadan kaldıran bütün ayaklarıyla beraber sosyal medya şirketleriyle ilgili bir düzenleme gelmeli ve bu bir ceza olarak değil ya da yasaklamaktan da bahsetmiyorum.
02:54Çok basit bir şey söylüyorum.
02:56Türkiye'den bu dijital medyaya yılda giden para 4 milyar dolar.
03:014 milyar dolar para gidiyor.
03:03Bu hep söylüyorum Türkiye'nin en önemli ihraç ürünlerinin üçünü toplasan 4 milyar dolar etmiyor.
03:09Fındık, kuru incir, kuru üzüm vesaire falan filan.
03:13Demek ki burada bir şey yapmak gerekiyor.
03:15Bu algoritmalar ya çok zor bir şey değil.
03:17Meclis komisyonu lütfen İspanya'ya yazsın.
03:19İspanya'daki ben istettim bu arada El Mundo'nun yardımcı başeditörüyle konuştum bu hafta istettim.
03:2883 medya kuruluşunun aynen şunu söylüyorlar.
03:30Yok çok net şunu söylüyorlar.
03:32Diyorlar ki algoritmalarla sadece haber trafiğini yönetmiyorlar.
03:36Aynı zamanda reklam pazarını da yönetiyorlar.
03:38Ve aynen şunu söylüyorlar.
03:40Diyorlar ki kullanılan bu algoritmalarla reklam pazarını domine ederek İspanyol demokrasisinin en önemli unsurlarından İspanyol medyasının yok olmasına neden olmaktadır.
03:52550 milyon euro istedikleri tazminat.
03:54Şimdi dolayısıyla burada artık sözün eğilimini bitirdiği bir noktadayız.
03:58Burada siyasetin karar vericilerinin harekete geçmesi gerekiyor.
04:02Yani rekabet kurumunun kestiği ceza, reklam kurumunun kestiği ceza bunların hepsi Google'a bir ceza.
04:08Eyvallah hiç itirazım yok ama burada haksız rekabete uğrayan yayın kuruluşlarını nasıl koruyacağız?
04:14Bu bir. İki, Türkiye'den her yıl dışarıya çıkan bu 4 milyar dolar.
04:19Şimdi çok net söyleyeyim Google'ın vergi ödemesiyle ilgili bir avukatın açtığı davada bir mahkemenin verdiği karar var.
04:25Şimdi isteyenlere de o ödenen vergi de geri ödeniyor.
04:29Böyle bir garip hale geldi mesele.
04:31Burada yapılması gereken bir şey var.
04:33Burada da derdim şu değil.
04:35Küçük esnaf var.
04:37İşte buralara reklam veren çiğ köfteciye ona buna değil.
04:41Buradaki dönen o milyarlarca dolarlık dev bütçeyi oluşturan yapının artık ekonomik olarak ya devlete daha fazla gelir elde etmeye yarayacak bir kalem olabilir.
04:51Ek vergisi olabilir bir şey olabilir.
04:53O kısmı beni alakalı etmiyor ona siyaset karar versin.
04:55Ama siyasetin karar vermesi gereken nokta Türkiye'de geldiğimiz yer şurası.
04:59Tıpkı dünyada olduğu gibi.
05:01Türkiye'de de sosyal medya devlerinin saldırısı altında medya.
05:07Dünyada buna dair açılmış davalar var.
05:10Türkiye'de bu tür davaları daha çok rahat açamıyoruz.
05:12Çünkü bir de AB ile uyum yasalarını çıkartmamız gerekiyor.
05:14Meclisteki tüm partiler sadece hükümetin değil iktidarın da bu konuda elini taşın altına koyması ve bu uyum yasalarını çıkartması gerekiyor ki.
05:22Sayın Bakan size ne demiştir röportajda?
05:24Dava için arkanızdayız.
05:26Ama buradaki hikayeyi şeye getirebilmemiz lazım.
05:28Şimdi burada bizim zararımızın tespit edilmesi.
05:30Mesela algoritmanın şeffaflığı.
05:32Hep söylediğim şey daha önce hatırlıyor musun senle konuşmuştuk.
05:34İngiltere'de yaşayan biri bir dijital platforma mail atarak benim hakkımda kullandığınız algoritmanın detaylarını ver dediği zaman vermek zorunda.
05:44Bizde değil.
05:46Bizde değil.
05:48Bunu düzeltmemiz gerekiyor.
05:50Ciddi anlamda bunu düzeltmek gerekiyor.
05:52Tekrar diyorum bu medya kuruluşlarının kavgası meselesi değil.
05:54Bir örnek vereyim.
05:5615 Temmuz günü.
05:5815 Temmuz günü.
06:00Ulusal medya yok.
06:03Sayın Cumhurbaşkanı Çağrı'yı CNN Türk ekranından yapmıştı.
06:05Ben halkın gücünden daha büyük bir güç tanımıyorum.
06:07Herkesi meydanlara davet ediyorum.
06:09Sonra insanlar sosyal medyada örgütlendiler.
06:11Doğru.
06:13Peki.
06:15Elon Musk.
06:17Zaten 15 Temmuz'un arkasındaki Amerika izni arıyoruz.
06:19Amerika çekti fişi.
06:21Nasıl örgütleneceksin?
06:23Ama.
06:25Meselenin temel başladığı yer ulusal medya.
06:27Bakın bugün sosyal medyanın.
06:29Google'ın.
06:31Yaptığı manipülasyonu oraya buraya.
06:33Konvansiyonel medya olduğu için.
06:35O yalanları ortaya çıkarılabiliyor.
06:37Ulusal medyalar kalmazsa.
06:39Hiçbir şey ortaya çıkaramaz.
06:41Özal Bey.
06:43İzleyicilerimizin daha iyi anlayabilmesi için.
06:45Meselenin temeline dönecek olursak.
06:47Bu algoritma değişiklikleri nasıl oluyor?
06:49Neye göre oluyor?
06:51Siyasi hedefleme oluyor.
06:53Hangi kanala, haber sitesine.
06:55Neye göre ayrıcalık tanıyor ya da tanımıyor?
06:57Küçük bir örnekle anlatayım.
07:00İsrail'i desteklemek için tek bir kod yazdılar.
07:024000 küsur kod numarasını biliyorum.
07:04O kodla.
07:06Filistin'le ilgili bütün paylaşımların.
07:08Gösterimini %70 azaltırken.
07:10İsrail'in gösterimini %100 arttırdılar.
07:12Bunu BBC ortaya çıkardı.
07:14BBC'nin doğrulama servisi ortaya çıkardı.
07:16Eski bir çalışan söyledi.
07:18Onlar için çok kolay.
07:20Bir kod yazarak.
07:22Bütün trafiği manipüle etmek.
07:24Çok kolay ve bunu yapıyorlar.
07:26Bakın bu sadece ekonomik bir mesele değildir.
07:29Ülkelerin bağımsızlığı ile alakalı bir ulusal güvenlik meselesidir.
07:31Yani öbür gün size sadece istedikleri haberi yönlendirirlerse ne yapacaksınız?
07:33Sadece onların istedikleri dünyayı izleyip,
07:35onların istedikleri dünyayı okuyarak
07:37Türkiye'nin bağımsızlığını koruyabilir misiniz?
07:39Koruyamazsınız.
07:41Öyle ilginç bir dönemden geçiyoruz ki.
07:43Sosyal medya devletinin neden ellerinin güçlendiği.
07:45Elon Musk'ın örneğin Polonya'da Şişleri Bakanı'na
07:47sessiz ol küçük adam dediği bir noktaya geldik.
07:49Dolayısıyla onların zihniyetiyle mi yönlendirilir?
07:51Onların zihniyetiyle mi yönlendirilir?
07:53Polonya'da Şişleri Bakanı'na sessiz ol küçük adam dediği bir noktaya geldik.
07:55Polonya'da Şişleri Bakanı'na sessiz ol küçük adam dediği bir noktaya geldik.
07:57Dolayısıyla onların zihniyetiyle mi yönlendirilir?
07:59Bir adım ötesini söyleyeyim sana.
08:01Elon Musk şu anda 5 bin tane yörünge altı uydu yollayarak
08:035 bin tane yörünge altı uydu yollayarak
08:05Amerikan ordusunun dünyada hareketini sağlıyor.
08:07Amerikan ordusunun dünyada hareketini sağlıyor.
08:09Bakın sosyal medya devleri kazandıkları bütçelerle neler yapıyorlar?
08:11Bakın sosyal medya devleri kazandıkları bütçelerle neler yapıyorlar?
08:13NASA diye bir şey yok artık ya.
08:15Elon Musk yapıyor.
08:17Bakın öyle çıkarı ilişkileri var ki CIA'in istihbarat uyduları
08:192 milyar dolarlık bir paket konuşuluyor.
08:212 milyar dolarlık bir paket konuşuluyor.
08:23Elon Musk'ın şirketi SpaceX'in bir alt ayağı alıyor.
08:25Elon Musk'ın şirketi SpaceX'in bir alt ayağı alıyor.
08:27Eskiden filmlerde hatırlıyor musun?
08:29Tek bir dünya devletinden bahsediliyordu.
08:31Eskiden filmlerde hatırlıyor musun?
08:33Tek bir dünya devletinden bahsediliyordu.
08:35Ulusal medyaları kaldırırsan dünyayı tek bir dünya devletine götürebilirsin.
08:37Almanya'daki seçimleri ele alalım.
08:39AFD'in seçimlerini alalım.
08:41medya gücüyle beraber aşırı sağa destek vermedi mi? Verdi.
08:44Elon Musk'ın şu anda Avrupa aşırı sağa tarafından Avrupa
08:47parlamentosunda konuşma yapmaya davet edildiğini biliyor
08:50muyuz? Bilmiyoruz. Dünyayı bu bu insanların yönlendirmesine
08:55bırakmamak ve korumak gerekiyor. Bu medyanın kendini
08:59koruması kavgası falan değil. Bakın çok net söylüyorum. Bu
09:02kavga her ülkede verilen her ülkenin güvenliğiyle alakalı
09:06bir kavga. Çok net. Iıı ulusal güvenliğiniz riske girer bir
09:11medyanız olmazsa. Çünkü çok kolay manipüle edilir. Kaldı ki
09:15medyada kendini koruyacaklar. Yani medya kendini nasıl
09:18koruyacak? Şimdi bu kadar haksız rekabetin olduğu bir
09:21ortamda medyanın kendini koruması büyük fedakarlıklarla
09:24oluyor. Ve çok adını rahat koyalım bu meseleyi. Medya
09:28kendini fedakarlık yaparak koruyor şu an. Şimdi geldiğimiz
09:33yer şurası. Bakın ııı klasik haberciliği, klasik medya
09:37düzenini öldürdüğünüz zaman ben şeyde çok eğleniyorum. Hani
09:40evlerde konuşmalarda geçiyor ki ay ben artık diziyi
09:42televizyondan değil ııı internetten seyrediyorum. Peki
09:46hanımefendi ama bir süre sonra o diziyi finanse eden bölüm
09:49başı on milyonlarca liraya ödeyen kanallar ortadan
09:51kalmadığı zaman ne yapacaksın? Işte o sorunun cevabını kimse
09:54veremiyor. Bu sadece haberle alakalı bir şey değil. Bu
09:58eğlenceyle de alakalı bir şey. Yani bak soft power'ı nedir
10:02Türkiye'nin yumuşak gücü? Yurt dışına bir satabildiği
10:05dizilerdir. Bu gidiş bu sosyal medya, dijital hegemonya bir
10:12süre sonra o dizileri de çekilemez hale getirecek.
10:14Türkiye soft power'ını da kaybedecek. Yani ııı birbiriyle
10:17çok iç içe geçmiş, ulusal güvenliğe laf olsun diye
10:20bağlamıyorum. Bunun bir sürü ayağı var. Niye mikrofon
10:23uzattı, CNN Türk'ün dünyanın dört bir tarafındaki insanlar
10:26Türkçe konuşabiliyorlar? Nereye gitsek? Katar'dan
10:31sayesinde diziler sayesinde. Şimdi bak gücü görüyor musun?
10:36Sadece dizilerin ihracat gücünü kaç milyar dolar para geliyor
10:40dizilerde? Onu da kaybedeceğiz. Şimdi neyi, niçin istediğimizi
10:46ve neyin kavgasını verdiğimizi çok iyi anlamamız gerekiyor.
10:49Söylediğim gibi Hüseyin Hoca'nın açıklaması doğru bir
10:51açıklamadır. Ama eksik kısmını söyleyeyim. Bir, artık
10:55eleştirmekten öteye gitmek zorundayız. Iki, öteye
10:59giderken bir, ABD'deki uyum yasalarının muhakkak paket
11:02olarak çıkması lazım. Iki, bu haksız rekabetle mücadele eden
11:05medya kuruluşlarının atı ya Güney Afrika yaptı bunu ya
11:08Güney Afrika diyor, Kanada yaptı ya. Kanada hükümetinin
11:10Google'dan aldığı parayı söyleyeyim mi? Kanada hükümeti
11:12basın açıklamaları yapıyor. Google onu kullandığı için
11:14ilerisinde Kanada hükümetine para ödüyor. Bak algoritmaların
11:17dışında üretilen haberin telifini ödemeden Google'un
11:22kazandığı haksız kazançtan bahsediyorum. Aynı şey meta
11:25içinde geçerli. Dolayısıyla burada artık bir uyanışa
11:28ihtiyacı var Türkiye'nin. Bu sözünü ettiğimiz sosyal
11:30medya devletlerinin her birinin Türkiye'de ofisi var mı
11:33geçmişte? Çünkü bu da çok tartışılmıştır. Avukatları var.
11:35Eee Google'un ofisi var. Avukatları var ama şeyi
11:38biliyorum. Bakın Google ilk kurulduğu zaman beş tane
11:40avukatı vardı. Şu anda avukat sayısı en son biz Ekim'de
11:42baktığımızda dokuz yüzün üzerindeydi. Birkaç tane
11:45örnek verebilir miyim izninle? Bak eee Amerika'daki
11:48tekelcilik davaları. Otuz sekiz eyalet bas savcısı ve
11:51Amerikan Adalet Bakanlığı açtı. Yasa dışı tek el
11:53oluşturmaktan. Iıı şimdi Google ııı ne yaptı burada ııı
11:59devam eden bir dava bu. Android soruşturması var.
12:03Kaliforniya'da beş milyar dolarlık bir dava açıldı. Iıı
12:06kullanıcıların gizliliği ihlal edildiği gerekçesidir. Hiç
12:09aklımıza gelmiyor. Bak. Peki. Şu telefondaki uygulamalar
12:12bizim sesimizi kaydettiği için Amerika'da tazminat ödediler.
12:14Daha Türkiye'de ödemediler. Peki. Orada beş milyar dolar
12:17aldı. Fransa rekabet kurumu iki yüz elli milyon euro ceza
12:20kesti. Sana en komiğini söyleyeyim. İngiltere Rekabet
12:24Temmiz Mahkemesi, dijital reklamcılık alanındaki
12:26uygulamaların rekabet karşıtı olduğunu belirleyerek on üç nokta
12:31altı milyar sterlinlik devasa bir dava açtı. Bunların hepsini
12:34Google anladım zamanımız bitti ama ııı bu mesele ııı medyanın
12:40kendi iç meselesi değildir. Bu mesele ııı Türkiye Cumhuriyeti
12:45ııı bağımsızlığıyla çok yakından alakadar eden bir
12:48meseledir. Herkesin buna göre davranmasında ve artık sözün
12:51değil, eyleme geçilmesinde büyük fayda var diyeyim. Öyle
12:54noktalıyım. Çok çok teşekkürler. Ben teşekkür
12:56ederim. Yerinize katıldığınız için.